Το φετινό συνέδριό της ΚΕΔΕ βρίσκει την Τοπική Αυτοδιοίκηση αντιμέτωπη με μια μεγάλη πρόκληση: την αλλαγή του Καλλικράτη και την προώθηση μιας ουσιαστικής μεταρρύθμισης στη λειτουργία του Κράτους και της Αυτοδιοίκησης. Με βάση αυτή την πρόκληση, ποιος είναι κατά τη γνώμη σας ο οδικός χάρτης που πρέπει να χαράξει το συνέδριο και εν γένει η Αυτοδιοίκηση;
Τα ερωτήματα που τίθενται με την κυοφορούμενη αλλαγή του Καλλικράτη και την προώθηση μιας μεταρρύθμισης στη λειτουργία του Κράτους και της Αυτοδιοίκησης είναι πολλά και ποικίλα. Το βασικό, όμως, ερώτημα είναι ένα: υπάρχει βούληση από την πλευρά της κυβέρνησης αλλά και όλων των κομμάτων να δοθεί στην αυτοδιοίκηση ο θεσμικός ρόλος που της αναλογεί ή βρισκόμαστε μπροστά σε μια άλλη προσπάθεια απαξίωσης της Αυτοδιοίκησης και των εκπροσώπων της, των αιρετών δηλαδή που την υπηρετούν και, μάλιστα, υπό τις συνθήκες που όλοι γνωρίζουμε;
Η μεταρρύθμιση αυτή, πρέπει να έχει ως στόχο τη δημιουργία ενός ισχυρού επιτελικού κράτους, με ενισχυμένο το ρόλο της Πρωτοβάθμιας Αυτοδιοίκησης στην ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή και όχι στην υποβάθμισή του, αφού είναι γενικά αποδεκτό ότι αποτελεί, τον μόνο θεσμό της πολιτείας που έμεινε όρθιος στα χρόνια της κρίσης, στηρίζοντας την καθημερινότητα των πολιτών και συμβάλλοντας στην επίλυση πολλών ζητημάτων που δεν είναι ευθύνη και αρμοδιότητα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Και βέβαια να υπάρχει πλήρης διαχωρισμός αρμοδιοτήτων και υποχρεώσεων, άρα και ευθυνών, μεταξύ Δήμων και Περιφερειών για να είναι ξεκάθαρο ότι, άλλους σκοπούς και ανάγκες υπηρετεί η περιφερειακή Αυτοδιοίκηση και άλλους η πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση.
Η κυβέρνηση έχει ανακοινώσει ότι μία από τις αλλαγές του Καλλικράτη, αφορά στην εφαρμογή της απλής αναλογικής από τις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2019. Αντιθέτως η θέση της ΚΕΔΕ είναι ότι πρώτα πρέπει να μεταρρυθμιστεί το κράτος και μετά να γίνει οποιαδήποτε συζήτηση για αλλαγή εκλογικού συστήματος. Ποια είναι η δική σας θέση;
Προηγείται η μεταρρύθμιση, οι αλλαγές και μετά συζητούμε για το εκλογικό σύστημα. Η ανάγκη αναλογικότερης εκπροσώπησης του Δημοτικού Συμβουλίου και διασφάλισης της σύγκλισης των δημοτικών παρατάξεων με διαφάνεια δε λύνεται με το να δημιουργήσουμε ζητήματα διοίκησης στους Δήμους με αδιαφανείς διεργασίες για πλειοψηφίες που δε θα βασίζονται σε συγκλίσεις θέσεων αλλά σε προσεγγίσεις άλλων στόχων και σκοπών.
Ένα από τα βασικά αιτήματα που προβάλει η Αυτοδιοίκηση σήμερα είναι να της δοθεί η δυνατότητα να συμβάλει ουσιαστικά στην αναπτυξιακή ανασυγκρότηση της χώρας, την επιστροφή της κοινωνίας στην κανονικότητα, και τον επαναπατρισμό των νέων που «έδιωξε» η κρίση. Με ποιον τρόπο και ποια εργαλεία θεωρείτε ότι μπορούν να στηριχθούν οι αναπτυξιακές δυνατότητες των δήμων σήμερα;
Η αυτοδιοίκηση πρώτου βαθμού είναι αποκλεισμένη από το ΕΣΠΑ και χρειάζεται ειδικό χρημαδοτικό εργαλείο με πόρους από συγκεκριμένες πηγές ΕΣΠΑ, ΠΔΕ, ΕΤΕ, Πράσινο Ταμείο κ.α. και μια νομοθετική ρύθμιση, επιτέλους, για να αλλάξει το άρθρο 20 του νόμου 4387/2016 που στερεί τη δυνατότητα από πολλούς αιρετούς να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε θέσεις ευθύνης (μέλη ΔΣ, νομικών προσώπων, Αντιδήμαρχοι και άλλα).
Παράλληλα να δοθεί η δυνατότητα στους Δήμους να επιλέγουν, μέσα στα πλαίσια των όποιων περιορισμών, τις ειδικότητες και κατηγορίες των υπαλλήλων που θα προσλάβουν, ώστε να ιεραρχείται η κάλυψη των αναγκών τους και να μην αποτελεί αυτό κεντρική πολιτική επιλογή, δεδομένου ότι δεν έχει νόημα η πρόσληψη εργατικού προσωπικού, όταν ο Δήμος στερείται επιστημονικού στελεχιακού δυναμικού που θα οδηγήσει την οργάνωσή του στη σύγχρονη εποχή, με τις αυξημένες εξειδικευμένες απαιτήσεις, που δεν μπορούν να καλυφθούν με άλλο τρόπο, σε αντίθεση με τις ανάγκες που καλύπτει το ανειδίκευτο προσωπικό.
Είναι γεγονός ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση στην οκταετία της κρίσης υπέστη πρωτοφανείς περικοπές των εσόδων της, ενώ και ο κρατικός προϋπολογισμός του 2018 προβλέπει περαιτέρω μειώσεις . Ποιες θεωρείτε ότι πρέπει να είναι οι άμεσες οικονομικές διεκδικήσεις των δήμων;
Είναι επιτακτική η ανάγκη να μπει άμεσα τέλος στη συνεχή μείωση της χρηματοδότησης των Δήμων και να αποδοθούν στην Τοπική Αυτοδιοίκηση οι πόροι που παρακρατήθηκαν τα τελευταία χρόνια της κρίσης και οδήγησαν πολλούς απ αυτούς σε συνθήκες οικονομικής ασφυξίας.
Να εξασφαλιστεί η οικονομική αυτοτέλεια των Δήμων που θα τους επιτρέψει να σχεδιάσουν, να προγραμματίσουν και να υλοποιήσουν τα έργα για τα οποία έχουν εκλεγεί από τους δημότες τους.
Να βελτιωθεί η διαδικασία του ελέγχου νομιμότητας των αποφάσεων των δημοτικών οργάνων και του ελέγχου νομιμότητας των δαπανών, δύο σημεία που καταδεικνύουν τόσο την έλλειψη εμπιστοσύνης της κεντρικής εξουσίας προς την τοπική αυτοδιοίκηση, όσο και την αδιαφορία της για την ανάγκη εξασφάλισης της αποτελεσματικότητάς της. Επιπλέον, και στις δύο περιπτώσεις, ο έλεγχος πραγματοποιείται από υπαλλήλους και όργανα που καμία ευθύνη δεν φέρουν και σε κανένα δεν απολογούνται για τα προβλήματα αναποτελεσματικότητας ή έστω καθυστερήσεων ή ακυρώσεων έργων κλπ που θα παρατηρηθούν, ενώ δεν έχουν καμία συνέπεια, όταν υπερκείμενα όργανα κρίνουν νόμιμες τις αποφάσεις του Δήμου που αυτοί ακύρωσαν.