Της Κατερίνας Μήτσου, συνεργάτης ΚΕΔΕ
Με αφορμή την υπό συζήτηση μεταρρύθμιση στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, που προωθεί το Υπουργείο Εσωτερικών, η πιθανότητα αλλαγής του εκλογικού συστήματος ανάδειξης των τοπικών αρχών έχει αναδειχθεί ως βασικό σημείο τριβής, ανάμεσα στο Υπουργείο και την Κεντρική Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ). Στην προσπάθειά μας να συνεισφέρουμε ουσιαστικά στο διάλογο αυτό, θα παρουσιάσουμε σειρά άρθρων, ξεκινώντας σήμερα και παραθέτοντας συγκριτικά στοιχεία από τα τοπικά εκλογικά συστήματα των ευρωπαϊκών δήμων, όπως παρουσιάζονται στη μελέτη του CEMR[1], με στόχο να καταγράψουμε την ευρωπαϊκή εμπειρία, αλλά και να αναδείξουμε τις πιθανές κατευθυντήριες γραμμές, που μπορούν να συμβάλλουν στη συζήτηση που έχει ξεκινήσει για την αλλαγή του εκλογικού συστήματος στην Αυτοδιοίκηση. Θα ακολουθήσουν 2 ακόμη άρθρα που θα προσπαθήσουν να αναλύσουν τα κριτήρια αξιολόγησης των εκλογικών συστημάτων, εστιάζοντας και σε θέματα ειδικού ενδιαφέροντος, όπως η εκλογή του δημάρχου, αλλά και η παρουσίαση συγκεκριμένων συμπερασμάτων, που μπορούν να εφαρμοστούν και στην περίπτωση της Ελλάδας.
Αυστρία
H Αυστρία έχει ομοσπονδιακή, συνταγματική οργάνωση.
Υπάρχουν 2 επίπεδα Αυτοδιοίκησης: 9 ομόσπονδα κρατίδια και 2.100 δήμοι, που αποτελούν την πρωτοβάθμια αυτοδιοίκηση.
Το Δημοτικό Συμβούλιο είναι το όργανο διαβούλευσης του δήμου. Τα μέλη του εκλέγονται με άμεση και καθολική ψηφοφορία, με βάση την αναλογική εκπροσώπηση, για περίοδο πέντε ή έξι ετών, ανάλογα με την περιοχή. Διορίζει το ίδιο τα μέλη του τοπικού διοικητικού συμβουλίου.
Το Τοπικό Διοικητικό Συμβούλιο είναι το εκτελεστικό όργανο του δήμου. Αποτελείται από το δήμαρχο, τους αντιδημάρχους και εκπροσώπους από τα διάφορα πολιτικά κόμματα, ανάλογα με τα εκλογικά αποτελέσματα του κάθε κόμματος, ως μέλη του.
Ο Δήμαρχος εκλέγεται είτε από το δημοτικό συμβούλιο ή με άμεση και καθολική ψηφοφορία, ανάλογα με την περιοχή, που είναι και το πιο συνηθισμένο.
Η ψήφος δεν είναι υποχρεωτική.
Βέλγιο
Το Βέλγιο έχει ομοσπονδιακή συνταγματική οργάνωση και η πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση του αποτελείται από 589 δήμους.
Το Δημοτικό Συμβούλιο εκλέγεται με άμεση και καθολική ψηφοφορία για περίοδο έξι ετών. Αποτελεί το νομοθετικό όργανο του Δήμου και αποφασίζει σχετικά με την τοπική πολιτική. Το Συλλογικό Όργανο Δημάρχου και Αντιδημάρχου αποτελείται από τον δήμαρχο, τους δημοτικούς συμβούλους του και τον πρόεδρο του δημόσιου κέντρου για την κοινωνική πρόνοια. Ο δήμαρχος και οι δημοτικοί σύμβουλοι εκλέγονται από το δημοτικό συμβούλιο. Το συλλογικό αυτό όργανο είναι εκτελεστικό όργανο του δήμου. Υλοποιεί τις αποφάσεις που ελήφθησαν από το δημοτικό συμβούλιο και είναι υπεύθυνο για τη διαχείριση του δήμου σε καθημερινή βάση.
Ο Δήμαρχος είναι υπεύθυνος για τη διοίκηση του δήμου και επικεφαλής της δημοτικής αστυνομίας. Στην Φλάνδρα και στις Βρυξέλλες, ο δήμαρχος ορίζεται από την περιφερειακή κυβέρνηση, μετά από εισήγηση του δημοτικού συμβουλίου, για θητεία έξι ετών. Στην Βαλονία, ο δήμαρχος εκλέγεται άμεσα και η εκλογή του επικυρώνεται, στη συνέχεια, από την περιφερειακή κυβέρνηση.
Η ψήφος είναι υποχρεωτική.
Βουλγαρία
H Βουλγαρία έχει ενιαία συνταγματική οργάνωση, ενώ οι δήμοι της αποτελούν το μόνο διοικητικό και εδαφικό επίπεδο Τοπικής Αυτοδιοίκησής, αποτελούμενο από 265 δήμους.
Το Δημοτικό Συμβούλιο αποτελεί το διαβουλευτικό όργανο του δήμου. Τα μέλη του εκλέγονται με άμεση και καθολική ψηφοφορία για περίοδο τεσσάρων ετών.
Ο Δήμαρχος είναι το εκτελεστικό όργανο του δήμου. Εκλέγεται με άμεση και καθολική ψηφοφορία, με βάση το πλειοψηφικό σύστημα, και έχει τετραετή θητεία. Διαχειρίζεται, συντονίζει και εφαρμόζει τις πολιτικές που υιοθετούνται από το Δημοτικό Συμβούλιο.
Η ψήφος δεν είναι υποχρεωτική.
Γαλλία
H Γαλλία έχει ενιαία συνταγματική οργάνωση και η πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση της αποτελείται από 36.658 δήμους. Μεταξύ των περιφερειών, ιδιαίτερο καθεστώς έχει η Κορσική, όπως επίσης και το Παρίσι, το οποίο προσιδιάζει άλλοτε σε δήμο και άλλοτε σε νομό.
Το Δημοτικό Συμβούλιο αποτελείται από συμβούλους που εκλέγονται με άμεση και καθολική ψηφοφορία για περίοδο έξι ετών. Στο διαβουλευτικό αυτό όργανο επικεφαλής είναι ο δήμαρχος.
Ο Δήμαρχος και οι Αντιδήμαρχοι αντιπροσωπεύουν την εκτελεστική εξουσία του δήμου. Ο δήμαρχος εκλέγεται από και μέσα από το δημοτικό συμβούλιο, για θητεία έξι ετών. Είναι υπεύθυνος για τη διοίκηση του δήμου και επικουρείται από αναπληρωτές του.
Η ψήφος δεν είναι υποχρεωτική.
Γερμανία
Η Γερμανία έχει ομοσπονδιακή συνταγματική οργάνωση και η πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση της αποτελείται από 11.313 δήμους. Οι δήμοι του Βερολίνου, της Βρέμης και του Ανόβερου, έχουν καθεστώς ομόσπονδου κρατιδίου.
Το Τοπικό Συμβούλιο είναι το κεντρικό όργανο του δήμου. Εκλέγεται με άμεση και καθολική ψηφοφορία, για περίοδο που μπορεί να κυμαίνεται από τέσσερα έως έξι έτη. Το τοπικό συμβούλιο είναι το νομοθετικό όργανο του δήμου και υπεύθυνο για τη λήψη των περισσότερων αποφάσεων, αρμόδιο παράλληλα για τον έλεγχο της λειτουργίας του δήμου.
Ο Δήμαρχος εκλέγεται επίσης με άμεση και καθολική ψηφοφορία, για θητεία που μπορεί να ποικίλλει ανάμεσα στα τέσσερα έως και εννιά χρόνια. Είναι επικεφαλής της δημοτικής διοίκησης.
Η ψήφος δεν είναι υποχρεωτική.
Δανία
H Δανία έχει ενιαία συνταγματική οργάνωση και η πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση της αποτελείται από 98 δήμους.
Το Δημοτικό Συμβούλιο αποτελείται από μέλη που εκλέγονται με άμεση και καθολική ψηφοφορία, για τέσσερα χρόνια, σύμφωνα με το σύστημα αναλογικής εκπροσώπησης. Είναι υπεύθυνο για τον προϋπολογισμό του δήμου, τη λειτουργία των τοπικών θεσμών και την υιοθέτηση και υλοποίηση των τοπικών πολιτικών.
Οι Εκτελεστικές Επιτροπές είναι υπεύθυνες για την τοπική αυτοδιοίκηση. Τα μέλη τους ορίζονται από το δημοτικό συμβούλιο για περίοδο τεσσάρων ετών. Μόνιμες επιτροπές επικουρούν το δημοτικό συμβούλιο στην προετοιμασία των αποφάσεών του. Το δημοτικό συμβούλιο είναι υποχρεωμένο να δημιουργήσει οικονομική επιτροπή, αλλά μπορεί επίσης να συστήσει ειδικές επιτροπές, όπως η επιτροπή Παιδείας, η Επιτροπή Απασχόλησης και η Επιτροπή για την Υγεία και τις Κοινωνικές Υποθέσεις.
Ο Δήμαρχος εκλέγεται για τέσσερα χρόνια από το δημοτικό συμβούλιο και είναι υπεύθυνος για τη διοίκηση του δήμου. Είναι επίσης και επικεφαλής του δημοτικού συμβουλίου.
Η ψήφος δεν είναι υποχρεωτική.
Εσθονία
H Εσθονία έχει ενιαία συνταγματική οργάνωση και η πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση της αποτελείται από 213 δήμους.
Το Δημοτικό Συμβούλιο είναι το νομοθετικό όργανο του δήμου και ο αριθμός των μελών του ποικίλλει ανάλογα με το δημογραφικό μέγεθος της
τοπικής αρχής. Τα μέλη εκλέγονται με άμεση και καθολική ψηφοφορία, για περίοδο τεσσάρων ετών. Επικουρείται στο έργο του από τομεακές επιτροπές.
Η Τοπική Κυβέρνηση είναι το εκτελεστικό όργανο του δήμου. Η κυβέρνηση αποτελείται από το δήμαρχο και τα μέλη, που διορίζονται από τον δήμαρχο, μετά από έγκριση του Συμβουλίου. Τα μέλη της τοπικής κυβέρνησης δεν μπορούν να είναι και μέλη του δημοτικού συμβουλίου.
Ο Δήμαρχος διορίζεται από το δημοτικό συμβούλιο για τετραετή θητεία. Αν και αποτελεί τον εκπρόσωπο του δήμου δεν μπορεί να είναι ο πρόεδρος του συμβουλίου.
Η ψήφος δεν είναι υποχρεωτική.
Ηνωμένο Βασίλειο
Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει (τυπικά) ενιαία συνταγματική οργάνωση και η πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση της αποτελείται από 419 ΟΤΑ.
Το Ηνωμένο Βασίλειο αποτελείται από τέσσερις (4) συνταγματικά κατοχυρωμένες «χώρες», την Αγγλία, την Ουαλία και την Σκοτία. Στην Αγγλία, σε ορισμένες περιοχές, (πολεοδομικά συγκροτήματα και αγροτικές περιοχές), υπάρχει ένας μόνο βαθμός αυτοδιοίκησης, οι Μητροπολιτικές Περιοχές και οι ενοποιημένοι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.).
Σε άλλες περιοχές, ωστόσο, μπορούμε να εντοπίσουμε δύο (2) βαθμούς Τ.Α., το Συμβούλιο της Κομητείας και το Συμβούλιο της Περιοχής, σε αγροτικές περιοχές. Επιπλέον, υπάρχει ακόμη ένας θεσμός μικρότερος του Ο.Τ.Α., αυτός της Ενορίας.
Το Λονδίνο απολαμβάνει ιδιαίτερο καθεστώς. Η αρχή του μείζονος Λονδίνου συγκεντρώνει το σύνολο της περιφέρειας του πολεοδομικού συγκροτήματος, ενώ το ίδιο το Λονδίνο είναι διαιρεμένο σε 33 διαμερίσματα.
Γενικά, οι σύμβουλοι εκλέγονται για διάστημα τεσσάρων ετών είτε με το σύστημα της πλειοψηφίας στον πρώτο γύρο (first-past-the-post), είτε με το αναλογικό σύστημα.
Η ψήφος δεν είναι υποχρεωτική.
Ιρλανδία
H Ιρλανδία έχει ενιαία συνταγματική οργάνωση και η πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση της αποτελείται από 126 ΟΤΑ.
Το Δημοτικό Συμβούλιο ή το Συμβούλιο της Κομητείας εκλέγεται με άμεση και καθολική ψηφοφορία, για περίοδο πέντε ετών, με το σύστημα της αναλογικής εκπροσώπησης. Ο αριθμός των συμβούλων ποικίλλει και καθορίζεται από την εθνική νομοθεσία.
Το δημοτικό συμβούλιο ή το συμβούλιο της κομητείας επικουρείται από επιτροπές τοπικής πολιτικής, που αποτελούνται από δύο αιρετών μελών του συμβουλίου και εκπροσώπους των ομάδων τοπικών συμφερόντων, όπως οι επιχειρηματικές και περιβαλλοντικές και οι εθελοντικές ομάδες.
Ο Δήμαρχος ή ο επικεφαλής του δημοτικού συμβουλίου εκλέγεται κάθε χρόνο ανάμεσα από τα μέλη του δημοτικού συμβουλίου.
Η ψήφος δεν είναι υποχρεωτική.
Ισπανία
H Ισπανία έχει (τυπικά) ενιαία συνταγματική οργάνωση και η πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση της αποτελείται από 8.176 δήμους.
Το Τοπικό Συμβούλιο είναι το διαβουλευτικό όργανο της τοπικής αρχής και αποτελείται από συμβούλους, που εκλέγονται με άμεση και καθολική ψηφοφορία, για περίοδο τεσσάρων ετών. Εγκρίνει τον τοπικό προϋπολογισμό, τον αστικό σχεδιασμό, τους εσωτερικούς κανονισμούς και τις δημοτικές κανόνες.
Η Τοπική Συνέλευση είναι το εκτελεστικό όργανο της τοπικής αρχής. Αποτελείται από τοπικούς συμβούλους που διορίζονται από τον δήμαρχο για να τον επικουρούν στο έργο του και ασκεί μια σειρά από εκτελεστικές λειτουργίες.
Ο Δήμαρχος είναι το κύριο εκτελεστικό όργανο. Διορίζεται από και μέσα από το τοπικό συμβούλιο και επικουρείται από έναν αριθμό συμβούλων που ο ίδιος διορίζει. Ο δήμαρχος προεδρεύει επίσης και στο τοπικό συμβούλιο.
Η ψήφος δεν είναι υποχρεωτική.
Ιταλία
H Ιταλία έχει ενιαία συνταγματική οργάνωση και η πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση της αποτελείται από 8.006 δήμους. Υπάρχουν επίσης δύο (2) ανεξάρτητα κρατίδια, το Βατικανό και ο Άγιος Μαρίνος.
Το Τοπικό Συμβούλιο εκλέγεται με άμεση και καθολική ψηφοφορία για περίοδο πέντε ετών. Αποτελεί το κύριο νομοθετικό σώμα και το κεντρικό όργανο λήψης αποφάσεων του δήμου. Το συμβούλιο ψηφίζει το δημοτικό προϋπολογισμό.
Η Τοπική Εκτελεστική Επιτροπή είναι η εκτελεστική εξουσία του δήμου. Υλοποιεί τις αποφάσεις που λαμβάνονται από το τοπικό συμβούλιο και τα μέλη της ορίζονται από τον δήμαρχο.
Ο Δήμαρχος εκλέγεται με άμεση και καθολική ψηφοφορία για διάστημα πέντε ετών. Είναι επικεφαλής της τοπικής δημόσιας διοίκησης.
Η ψήφος δεν είναι υποχρεωτική.
Κύπρος
H Κύπρος έχει ενιαία συνταγματική οργάνωση και η πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκησή της αποτελείται από 350 κοινότητες και 30 δήμους.
Κοινότητες
Το Κοινοτικό Συμβούλιο αποτελείται από μέλη που εκλέγονται με άμεση και καθολική ψηφοφορία για πενταετή θητεία. Το συμβούλιο αποτελείται επίσης από έναν πρόεδρο και έναν αντιπρόεδρο.
Ο Πρόεδρος της κοινότητας εκλέγεται με άμεση και καθολική ψηφοφορία για περίοδο πέντε ετών και προεδρεύει του Κοινοτικού Συμβουλίου.
Δήμοι
Το Δημοτικό Συμβούλιο είναι το διαβουλευτικό όργανο του δήμου και τα μέλη του εκλέγονται με άμεση και καθολική ψηφοφορία, για περίοδο πέντε ετών. Είναι αρμόδιο για την παροχή βοήθειας και συμβουλών προς τον δήμαρχο, όσον αφορά στην εκτέλεση των καθηκόντων του.
Ο Δήμαρχος είναι η εκτελεστική εξουσία του δήμου και εκλέγεται με άμεση και καθολική ψηφοφορία για μια πενταετή θητεία. Εκπροσωπεί το δήμο σε δικαστικές υποθέσεις, αλλά και σε οποιαδήποτε κρατική αρχή. Ο δήμαρχος εποπτεύει επίσης τη διοίκηση του δήμου και είναι πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου.
Η ψήφος είναι υποχρεωτική.
Κροατία
H Κροατία έχει ενιαία συνταγματική οργάνωση και η πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκησή της αποτελείται από 555 δήμους, 428 δήμους και 127 πόλεις.
Το Δημοτικό Συμβούλιο είναι το αντιπροσωπευτικό όργανο του δήμου. Τα μέλη του δημοτικού συμβουλίου εκλέγονται με άμεση και καθολική ψηφοφορία για περίοδο τεσσάρων ετών.
Ο Δήμαρχος είναι το εκτελεστικό όργανο του δήμου. Διευθύνει τις δραστηριότητες των διοικητικών οργάνων και εξασφαλίζει την υλοποίηση της υφιστάμενης νομοθεσίας.
Η ψήφος δεν είναι υποχρεωτική.
Λετονία
H Λετονία έχει ενιαία συνταγματική οργάνωση και η πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκησή της αποτελείται από 110 δήμους και 9 πόλεις.
Το Τοπικό Συμβούλιο είναι το νομοθετικό όργανο της τοπικής αρχής. Τα μέλη του είναι σύμβουλοι που εκλέγονται με άμεση και καθολική ψηφοφορία, για περίοδο τεσσάρων ετών. Το συμβούλιο εκλέγει τον πρόεδρο του τοπικού συμβουλίου και τα μέλη των μόνιμων επιτροπών, μεταξύ των συμβούλων του.
Τόσο η επιτροπή οικονομικών, όσο και η επιτροπή κοινωνικής πρόνοιας, εκπαίδευσης και πολιτισμού είναι υποχρεωτικές. Ωστόσο, οι τοπικές αρχές είναι ελεύθερες να θεσπίσουν και άλλες μόνιμες επιτροπές, οι οποίες αποτελούνται από πολιτικούς και τοπικούς εμπειρογνώμονες. Μόνιμες επιτροπές προετοιμάζουν τα σχέδια αποφάσεων για το τοπικό συμβούλιο.
Ο Πρόεδρος του Τοπικού Συμβουλίου εκλέγεται από και μέσα από το τοπικό συμβούλιο και έχει τετραετή θητεία. Προεδρεύει στο τοπικό συμβούλιο και την οικονομική επιτροπή.
Η ψήφος δεν είναι υποχρεωτική.
Λιθουανία
H Λιθουανία έχει ενιαία συνταγματική οργάνωση και η πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση της αποτελείται από 60 δήμους.
Το Τοπικό Συμβούλιο είναι το όργανο λήψης αποφάσεων του Δήμου και αποτελείται από μέλη που εκλέγονται με άμεση και καθολική ψηφοφορία, για περίοδο τεσσάρων ετών. Εγκρίνει τον προϋπολογισμό και ψηφίζει την τοπική νομοθεσία. Το τοπικό συμβούλιο εκλέγει επίσης τον δήμαρχο και τους αντιδημάρχους.
Ο Δήμαρχος εκλέγεται από και μέσα από το τοπικό συμβούλιο για περίοδο τεσσάρων ετών. Είναι ο επικεφαλής του δήμου και της τοπικής δημόσιας διοίκησης και προεδρεύει στις συνεδριάσεις του συμβουλίου. Ο δήμαρχος μπορεί να απορριφθεί με απόφαση του συμβουλίου και παραιτείται όταν το νέο συμβούλιο συνεδριάζει για πρώτη φορά.
Η ψήφος δεν είναι υποχρεωτική.
Λουξεμβούργο
Το Λουξεμβούργο έχει ενιαία συνταγματική οργάνωση και η πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση της αποτελείται από 105 δήμους.
Το Δημοτικό Συμβούλιο είναι το νομοθετικό όργανο του δήμου και αποτελείται από συμβούλους που εκλέγονται για μια περίοδο έξι ετών, χρησιμοποιώντας αναλογικό σύστημα ή σχετικής πλειοψηφίας, ανάλογα με το δημογραφικό μέγεθος του δήμου. Το συμβούλιο εκπροσωπεί το δήμο, με επικεφαλής τον δήμαρχο.
Το Συλλογικό Όργανο Δημάρχου και Δημοτικών Συμβούλων είναι το εκτελεστικό και διοικητικό όργανο του δήμου. Αποτελείται από το δήμαρχο και τους δημοτικούς συμβούλους, ο αριθμός των οποίων ποικίλλει ανάλογα με το δημογραφικό μέγεθος του δήμου, και οι οποίοι ορίζονται από την εθνική κυβέρνηση μεταξύ των μελών του δημοτικού συμβουλίου.
Ο Δήμαρχος ορίζεται από την εθνική κυβέρνηση, μεταξύ των μελών του δημοτικού συμβουλίου, για θητεία έξι ετών. Προεδρεύει στο συλλογικό όργανο δημάρχου και δημοτικών συμβούλων, καθώς και στο δημοτικό συμβούλιο. Είναι κυρίως υπεύθυνος για την εφαρμογή της νομοθεσίας και των κανονισμών της αστυνομίας.
Η ψήφος είναι υποχρεωτική.
Μάλτα
H Μάλτα έχει ενιαία συνταγματική οργάνωση και η πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση της αποτελείται από 68 δήμους.
Το Τοπικό Συμβούλιο είναι το διαβουλευτικό όργανο της τοπικής αρχής. Τα μέλη του εκλέγονται με άμεση και καθολική ψηφοφορία, μέσω του συστήματος αναλογικής εκπροσώπησης, για περίοδο τεσσάρων ετών. Ο αριθμός των συμβούλων ποικίλλει ανάλογα με το δημογραφικό μέγεθος του δήμου.
Ο Δήμαρχος είναι ο πολιτικός εκπρόσωπος του τοπικού συμβουλίου. Κατέχει τριετή θητεία και προεδρεύει στις συνεδριάσεις των τοπικών συμβουλίων. Είναι ο σύμβουλος με τους περισσότερους ψήφους, προερχόμενος από το κόμμα εκείνο που κέρδισε την πλειοψηφία, κατά τις τοπικές εκλογές.
Ο Εκτελεστικός Γραμματέας ορίζεται από το τοπικό συμβούλιο για τρία χρόνια. Αποτελεί την εκτελεστική, διοικητική και οικονομική αρχή του τοπικού συμβουλίου.
Η ψήφος δεν είναι υποχρεωτική.
Ολλανδία
H Ολλανδία έχει ενιαία συνταγματική οργάνωση και η πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση της αποτελείται από 390 δήμους.
Το Τοπικό Συμβούλιο αποτελεί το διαβουλευτικό όργανο του δήμου. Τα μέλη του εκλέγονται έχουν θητεία τεσσάρων ετών, μέσω του συστήματος αναλογικής εκπροσώπησης. Το τοπικό συμβούλιο είναι υπεύθυνο για το Συλλογικό Όργανο Δημάρχου και Δημοτικών Συμβούλων, λαμβάνει όλες τις κύριες αποφάσεις του δήμου και έχει επιπλέον, νομοθετική εξουσία. Προεδρεύει ο δήμαρχος, ο οποίος όμως δεν έχει δικαίωμα ψήφου.
Το Συλλογικό Όργανο Δημάρχου και Δημοτικών Συμβούλων είναι το εκτελεστικό όργανο του δήμου. Προετοιμάζει και υλοποιεί τις αποφάσεις του τοπικού συμβουλίου και είναι υπεύθυνο για την εφαρμογή των εθνικών πολιτικών σε τοπικό επίπεδο.
Ο Δήμαρχος προεδρεύει στο τοπικό συμβούλιο και στο Συλλογικό Όργανο Δημάρχου και Δημοτικών Συμβούλων. Ορίζεται επίσημα από την εθνική κυβέρνηση, ύστερα από πρόταση του Τοπικού Συμβουλίου, για θητεία έξι ετών. Ο δήμαρχος έχει δικαίωμα ψήφου μόνο στο Συλλογικό Όργανο Δημάρχου και Δημοτικών Συμβούλων και η ψήφος του μπορεί να είναι αποφασιστική.
Η ψήφος δεν είναι υποχρεωτική.
Ουγγαρία
H Ουγγαρία έχει ενιαία συνταγματική οργάνωση και η πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση της αποτελείται από 3.201 δήμους που περιλαμβάνουν πέντε διαφορετικές κατηγορίες ΟΤΑ. Η Βουδαπέστη χαρακτηρίζεται από ειδικό καθεστώς.
Το Σώμα των Εκπροσώπων είναι το νομοθετικό όργανο του δήμου. Τα μέλη του εκλέγονται με άμεση και καθολική ψηφοφορία, για τέσσερα χρόνια και είναι υπεύθυνο για τη διαχείριση και τον έλεγχο του δήμου. Οι αποφάσεις του παρουσιάζονται με τη μορφή ψηφισμάτων και διαταγμάτων.
Ο Δήμαρχος είναι το εκτελεστικό όργανο του Δήμου και προΐσταται του σώματος των αντιπροσώπων. Εκλέγεται με άμεση και καθολική ψηφοφορία για τετραετή θητεία. Μετά από πρόταση του δημάρχου, το σώμα των εκπροσώπων μπορεί να επιλέξει τους αντιδημάρχους, μέσα από τις τάξεις του, μέσω μυστικής ψηφοφορίας.
Η ψήφος δεν είναι υποχρεωτική.
Πολωνία
H Πολωνία έχει ενιαία συνταγματική οργάνωση και η πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση της αποτελείται από 2.479 δήμους.
Το Δημοτικό Συμβούλιο αποτελείται από συμβούλους που εκλέγονται με άμεση και καθολική ψηφοφορία, για περίοδο τεσσάρων ετών. Εκτός από τις νομοθετικές εξουσίες του, το συμβούλιο ψηφίζει τον προϋπολογισμό του δήμου και καθορίζει τους τοπικούς φόρους. Υποδιαιρείται σε επιτροπές προμηθειών, αρμόδιες για την κατάρτιση και εκτέλεση των αποφάσεων που λαμβάνονται από το δημοτικό συμβούλιο. Τα μέλη των επιτροπών εκλέγονται από και μεταξύ των δημοτικών συμβούλων.
Ο Δήμαρχος αποτελεί το εκτελεστικό όργανο της τοπικής αρχής. Εκλέγεται με άμεση και καθολική ψηφοφορία, για περίοδο τεσσάρων ετών και αντιπροσωπεύει επίσημα το δήμο.
Ο Επικεφαλής της Δημοτικής Διοίκησης διορίζεται από τον δήμαρχο. Μπορεί να ενεργεί για λογαριασμό του δημάρχου, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για την οργάνωση των εργασιών του δημαρχείου και τη διαχείριση των ανθρώπινων πόρων.
Η ψήφος δεν είναι υποχρεωτική.
Πορτογαλία
H Πορτογαλία έχει ενιαία συνταγματική οργάνωση και η πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση της αποτελείται από 3.092 ενορίες και 308 δήμους.
Ενορίες:
Η Συνέλευση της Ενορίας αποτελεί το διαβουλευτική σώμα της και απαρτίζεται από συμβούλους, που εκλέγονται με άμεση και καθολική ψηφοφορία, για περίοδο τεσσάρων ετών, μέσω ενός συστήματος αναλογικής εκπροσώπησης.
Η Εκτελεστική Επιτροπή είναι το εκτελεστικό όργανο της ενορίας και τα μέλη της εκλέγονται για τέσσερα χρόνια από και μέσα από την συνέλευση της ενορίας. Είναι υπεύθυνη για την κατάρτιση και την εφαρμογή των αποφάσεων της συνέλευσης της ενορίας.
Ο Πρόεδρος εκλέγεται για τετραετή θητεία και προεδρεύει της εκτελεστικής επιτροπής.
Δήμοι:
Η Δημοτική Συνέλευση αποτελείται από τους προέδρους των ενοριών, που βρίσκονται στη δικαιοδοσία του κάθε δήμου και τα μέλη της εκλέγονται με άμεση και καθολική ψηφοφορία, για περίοδο τεσσάρων ετών. Είναι το διαβουλευτικό όργανο του δήμου και παρακολουθεί τις δραστηριότητες του εκτελεστικού συμβουλίου.
Το Εκτελεστικό Συμβούλιο αποτελεί την εκτελεστική εξουσία του δήμου και τα μέλη του εκλέγονται με άμεση και καθολική ψηφοφορία για περίοδο τεσσάρων ετών. Το εκτελεστικό συμβούλιο οργανώνει και υλοποιεί τις δημοτικές υπηρεσίες, ειδικότερα τους τομείς της χωροταξίας και δημοσίων έργων.
Ο Δήμαρχος εκλέγεται για τετραετή θητεία και προεδρεύει στο εκτελεστικό συμβούλιο.
Η ψήφος δεν είναι υποχρεωτική.
Ρουμανία
H Ρουμανία έχει ενιαία συνταγματική οργάνωση και η πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση της αποτελείται από 2.861 κοινότητες (COMUNE), 217 κωμοπόλεις (ORASE) και 103 πόλεις (MUNICIPII).
Το Τοπικό Συμβούλιο είναι η διαβουλευτική συνέλευση της τοπικής αρχής. Αποτελείται από συμβούλους που εκλέγονται με άμεση και καθολική ψηφοφορία, για περίοδο τεσσάρων ετών, ο αριθμός των οποίων καθορίζεται με απόφαση του Νομάρχη, με βάση το δημογραφικό μέγεθος της τοπικής αρχής. Το έργο του τοπικού συμβουλίου αφορά στην οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική ανάπτυξη, στη δημόσια και ιδιωτική περιουσία και τη διαχείριση των δημόσιων υπηρεσιών.
Ο Δήμαρχος είναι το εκτελεστικό όργανο της τοπικής αρχής και εκλέγεται με άμεση και καθολική ψηφοφορία για περίοδο τεσσάρων ετών. Είναι υπεύθυνος για τον τοπικό προϋπολογισμό και τις δημόσιες υπηρεσίες. Επίσης, εκπροσωπεί το δήμο και συνεργάζεται με τις αποκεντρωμένες υπηρεσίες των υπουργείων.
Η ψήφος δεν είναι υποχρεωτική.
Σλοβακία
H Σλοβακία έχει ενιαία συνταγματική οργάνωση και η πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση της αποτελείται από 2.751 δήμους και 140 πόλεις και 39 πόλεις με περιφερειακό χαρακτήρα.
Το Τοπικό Συμβούλιο είναι το διαβουλευτικό όργανο της τοπικής αρχής και τα μέλη του εκλέγονται με άμεση και καθολική ψηφοφορία, για περίοδο τεσσάρων ετών.
Η Τοπική Επιτροπή είναι το συμβουλευτικό όργανο του δημάρχου και το εκτελεστικό όργανο του τοπικού συμβουλίου. Έχει προαιρετικό χαρακτήρα και τα μέλη του εκλέγονται από και μέσα από το τοπικό συμβούλιο.
Ο Δήμαρχος είναι ανώτατο εκτελεστικό όργανο του δήμου και νόμιμος εκπρόσωπός του. Εκλέγεται με άμεση και καθολική ψηφοφορία για μια τετραετή θητεία και προεδρεύει τόσο στο τοπικό συμβούλιο όσο και στην τοπική επιτροπή.
Η ψήφος δεν είναι υποχρεωτική.
Σλοβενία
H Σλοβενία έχει ενιαία συνταγματική οργάνωση και η πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση της αποτελείται από 212 δήμους.
Το Δημοτικό Συμβούλιο είναι το διαβουλευτικό όργανο του δήμου και τα μέλη του εκλέγονται με άμεση και καθολική ψηφοφορία, για τετραετή θητεία. Οι αντιδήμαρχοι διορίζονται από και μέσα από τα μέλη του συμβουλίου, ύστερα από πρόταση του δημάρχου. Το συμβούλιο είναι υπεύθυνο για το σχεδιασμό της πολιτικής του δήμου, όπως η τοπική ανάπτυξης γης, η κατάρτιση του δημοτικού προϋπολογισμού και η λήψη αποφάσεων σχετικά με την απόκτηση ή την πώληση της δημοτικής περιουσίας.
Ο Δήμαρχος είναι το εκτελεστικό όργανο του δήμου και εκλέγεται με άμεση και καθολική ψηφοφορία, για τετραετή θητεία. Είναι ο νόμιμος εκπρόσωπος του δήμου και ο επικεφαλής της τοπικής διοίκησης.
Η ψήφος δεν είναι υποχρεωτική.
Σουηδία
H Σουηδία έχει ενιαία συνταγματική οργάνωση και η πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση της αποτελείται από 290 δήμους.
Η Δημοτική Συνέλευση αποτελείται από μέλη που εκλέγονται με άμεση και καθολική ψηφοφορία, για περίοδο τεσσάρων ετών. Είναι το κεντρικό όργανο λήψης αποφάσεων του δήμου. Επίσης, εισπράττει φόρους και εγκρίνει τον προϋπολογισμό του δήμου.
Η Δημοτική Εκτελεστική Επιτροπή αποτελείται από μέλη που διορίζονται για περίοδο τεσσάρων ετών, από τη δημοτική συνέλευση, βάσει του ποσοστού των εδρών που λαμβάνονται από κάθε παράταξη. Συντονίζει τη δημοτική αρχή, εποπτεύει τις δραστηριότητες των εξειδικευμένων επιτροπών, συντάσσει τον προϋπολογισμό του δήμου και προετοιμάζει και υλοποιεί τις αποφάσεις της δημοτικής συνέλευσης.
Οι Ειδικές Επιτροπές απαρτίζονται από μέλη που διορίζονται για τετραετή θητεία, από τη δημοτική συνέλευση. Οι επιτροπές είναι υπεύθυνες για την υποβοήθηση της δημοτικής εκτελεστικής επιτροπής κατά την προετοιμασία και την υλοποίηση των αποφάσεων, που λαμβάνονται από τη δημοτική συνέλευση.
Η ψήφος δεν είναι υποχρεωτική.
Τσεχία
H Τσεχία έχει ενιαία συνταγματική οργάνωση και η πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκησή της αποτελείται από 6.258 δήμους.
Η Πράγα, έχει ταυτόχρονα το καθεστώς της περιφέρειας και του δήμου.
Το Δημοτικό Συμβούλιο είναι το όργανο διαβούλευσης του δήμου και αποτελείται από μέλη που εκλέγονται με άμεση και καθολική ψηφοφορία, για περίοδο τεσσάρων ετών. Διορίζει επίσης, τα μέλη της δημαρχιακής επιτροπής.
Η Δημαρχιακή Επιτροπή είναι το εκτελεστικό όργανο του δήμου και τα μέλη της εκλέγονται από και μέσα από το δημοτικό συμβούλιο, για τετραετή θητεία. Ο Δήμαρχος και οι Αντιδήμαρχοι είναι επίσης μέλη της επιτροπής. Η επιτροπή μπορεί να σχηματίσει ειδικές επιτροπές, όπως είναι η οικονομική επιτροπή, η πολιτιστική επιτροπή και η επιτροπή των μειονοτήτων.
Ο Δήμαρχος εκλέγεται από και μέσα από το δημοτικό συμβούλιο για τετραετή θητεία. Είναι ο επικεφαλής της δημοτικής επιτροπής και της διοίκησης και εκπροσωπεί το δήμο. Σε δήμους με λιγότερα από δεκαπέντε μέλη στο δημοτικό συμβούλιο, η εκτελεστική εξουσία αποτελεί αρμοδιότητα του δημάρχου.
Η ψήφος δεν είναι υποχρεωτική.
Φιλανδία
H Φιλανδία έχει ενιαία συνταγματική οργάνωση και η πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση της αποτελείται από 313 δήμους.
Το Δημοτικό Συμβούλιο αποτελείται από μέλη που εκλέγονται με αναλογικό σύστημα αντιπροσώπευσης, για μια περίοδο τεσσάρων ετών και είναι το διαβουλευτικό όργανο, που διορίζει την εκτελεστική επιτροπή και εκλέγει τον δήμαρχο.
Η Εκτελεστική Επιτροπή αποτελείται από μέλη που διορίζονται από το δημοτικό συμβούλιο. Είναι υπεύθυνη για τη δημοτική διοίκηση και τα οικονομικά του δήμου. Επικουρείται στο έργο του από τομεακές επιτροπές.
Ο Δήμαρχος εκλέγεται από το δημοτικό συμβούλιο, για διάστημα που αποφασίζεται από το δημοτικό συμβούλιο. Είναι επικεφαλής της διοίκησης του δήμου και προετοιμάζει τις αποφάσεις που πρέπει να ληφθούν από το διοικητικό συμβούλιο.
Η ψήφος δεν είναι υποχρεωτική.
[1] [1]CEMR, Local and Regional Governments in Europe, Structure and Competences, 2016