ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ: Σε ποιες δράσεις του Προγράμματος οι δήμοι είναι δυνητικοί δικαιούχοι ή μπορούν να διεκδικήσουν τη συμμετοχή τους

Του Ράλλη Γκέκα*

Γιατί ένας δήμος να ασχοληθεί με το ΠΑΑ;

Η Αγροτική Ανάπτυξη αποτελεί έναν από τους βασικούς πυλώνες της τοπικής βιώσιμης ανάπτυξης. Αυτό αφορά στη συντριπτική πλειοψηφία των δήμων. Δεν ενδιαφέρει μόνο τους αμιγώς αγροτικούς δήμους, ούτε οι υπηρεσίες που θα παράγει απευθύνονται αποκλειστικά μόνο στους κατ΄ επάγγελμα αγρότες. Τις τελευταίες δεκαετίες, όλοι γνωρίζουν ότι το αγροτικό εισόδημα αποτελεί κύριο ή συμπληρωματικό εισόδημα σε μεγάλο τμήμα των ελληνικών νοικοκυριών. Ένα σημαντικό επιχείρημα του γιατί ασχολούμαστε με το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) είναι ότι, όπως θα δούμε και παρακάτω, η χωρική του εμβέλεια καλύπτει το 93% της Ελληνικής επικράτειας.

Το ενδιαφέρον όμως της Τοπικής Αυτοδιοίκησης για το ΠΑΑ ξεπερνάει το πλαίσιο του ενδιαφέροντος για τα τομεακά ή περιφερειακά προγράμματα του νέου ΕΣΠΑ.

Καταρχήν μην ξεχνάμε ότι ο νομοθέτης, αναγνωρίζοντας το καθοριστικό ρόλο της ΤΑ στην αγροτική ανάπτυξη, με το Ν. 3852/2010 (Καλλικράτης), πρόσθεσε στο άρθρο 75 παρ 1 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων εξήντα οκτώ (68!) νέες αρμοδιότητες στον τομέα «Αγροτική Ανάπτυξη-Κτηνοτροφία-Αλιεία». Προφανώς και τα αντανακλαστικά του αναγνώστη θα αντιδράσουν με το λογικό ερώτημα ότι μιας και ο «Καλλικράτης» μετέφερε αυτές τις αρμοδιότητες από το κεντρικό κράτος, τις συνόδεψε και με τους αντίστοιχους ανθρώπινους και χρηματοδοτικούς πόρους; Κατά συνέπεια πόσοι από τους 325 σημερινούς δήμους ασκούν το σύνολο αυτών των αρμοδιοτήτων; Τα ερωτήματα αυτά είναι λογικά και αμείλικτα στην καθημερινότητα των ανθρώπων της ΤΑ. Δεν αναιρούν όμως το ερώτημα πως και γιατί ο τομέας της πρωτογενούς παραγωγής είχε το μεγαλύτερο ποσό μεταφερομένων αρμοδιοτήτων από όλους τους άλλους τομείς και υπουργεία; Η απάντηση έγκειται στο ότι ούτως ή άλλως το πάλαι ποτέ Υπουργείο Γεωργίας και νυν Αγροτικής Ανάπτυξης, είναι από τα πλέον συγκεντρωτικά υπουργεία στη χώρα, αλλά κυρίως και στο γεγονός της παραδοχής, ακόμα και από τους εκπροσώπους του συγκεντρωτισμού, ότι η αποκέντρωση αποτελεί στρατηγικό εργαλείο προώθησης της αγροτικής πολιτικής και ανάπτυξης.

Είναι γεγονός ότι ο αγροτικός πληθυσμός, όχι μόνο της χώρας μας, αλλά του συνόλου των χωρών της ΕΕ, βρίσκεται σε αναταραχή. Περνάει μία μεταβατική περίοδο λόγω των αλλαγών που επιφέρει η νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ). Στις νέες αυτές συνθήκες, ο αγροτικός πληθυσμός, ιδιαίτερα οι μικροί και μεσαίοι αγρότες, χρειάζονται υποστήριξη, η οποία δεν θα περιορίζεται μόνο στο επίπεδο της πληροφόρησης. Οι δράσεις του ΠΑΑ με τα χρηματοδοτικά εργαλεία του, σε συνδυασμό με τη γνώση των τοπικών προβλημάτων από τους δήμους, θα μπορούσαν να προσφέρουν αποτελεσματικές και βιώσιμες λύσεις.

Σε μεταβατικό στάδιο δεν βρίσκεται όμως μόνο ο αγροτικός κόσμος στην Ευρώπη. Βρίσκεται και η Τοπική Αυτοδιοίκηση με νέους ρόλους, νέες αρμοδιότητες και νέα καθήκοντα. Το σημαντικότερο από όλα είναι ότι ενισχύεται ο ρυθμιστικός της ρόλος. Είναι ευκαιρία για τους δήμους να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες που τους παρέχει το ΠΑΑ και να κατοχυρώσουν τον καθοριστικό και ρυθμιστικό τους ρόλο στην τοπική ανάπτυξη.

Για τους παραπάνω λόγους, στο κείμενο που ακολουθεί γίνεται μία συνοπτική περιγραφή του σχεδίου του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) και στο τέλος επιχειρούνται και ορισμένα σχόλια.

Το όραμα του Προγράμματος για την Αγροτική Ανάπτυξη.

Βασικές αρχές της αγροτικής ανάπτυξης την περίοδο 2014-2020 αποτελούν η οικονομική και περιβαλλοντική αειφορία, η προώθηση της κοινωνίας της γνώσης ως δομικού στοιχείου της καινοτόμου επιχειρηματικότητας, η εξωστρέφεια, η απασχόληση και η κοινωνική συνοχή. Βάσει των ανωτέρω, το όραμα για την αγροτική ανάπτυξη, είναι η «Ολοκληρωμένη ανάπτυξη και βιώσιμη ανταγωνιστικότητα του αγροτικού χώρου», με βασικό όχημα την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του αγροδιατροφικού συστήματος και την ανάδειξη του πολυλειτουργικού χαρακτήρα των αγροτικών περιοχών. Η επίτευξη του οράματος για την ολοκληρωμένη ανάπτυξη και τη βιώσιμη ανταγωνιστικότητα του αγροτικού χώρου, συμβάλλει και στους τρείς στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» για μια έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη, μέσω των τριών ενωσιακών στόχων της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. Η στρατηγική διαρθρώνεται γύρω από δύο αλληλένδετους και συμπληρωματικούς στόχους, που στοχεύουν στην άμβλυνση των επιπτώσεων της μακροχρόνιας ύφεσης, λόγω της υφιστάμενης οικονομικής κρίσης, και την επίτευξη των γενικότερων δεσμεύσεων που έχει αναλάβει η χώρα για την δημοσιονομική εξυγίανση και την επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης.

Ποιες περιοχές αφορά το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης

Το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) 2014-2020 καλύπτει την επικράτεια της Ελλάδας. Για την οριοθέτησή των αγροτικών περιοχών χρησιμοποιήθηκε η πρόσφατη «Τυπολογία αγροτικών – αστικών περιοχών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 2010», η οποία αποτελεί προσαρμογή προγενέστερης μεθοδολογίας του ΟΟΣΑ.

Σύμφωνα με τη χρησιμοποιούμενη μεθοδολογία, ως «αγροτικές περιοχές» χαρακτηρίζονται οι ενδιάμεσες και κυρίως αγροτικές περιοχές, ήτοι οι 52 από τους 54 Νομούς της Ελλάδας, εξαιρουμένων των Νομών Αττικής και Θεσσαλονίκης. Οι «αγροτικές περιοχές» καλύπτουν το 93,2% της Ελληνικής επικράτειας, (82,3% αγροτικές και 12,1% ενδιάμεσες) και κατοικεί σε αυτές περίπου το ήμισυ του πληθυσμού της χώρας (54,5%).

Επισημαίνεται ότι και στους Νομούς Αττικής & Θεσσαλονίκης, που χαρακτηρίζονται ως αστικές περιοχές, υπάρχουν αγροτικές περιοχές με σημαντική πρωτογενή παραγωγή, οι οποίες θα είναι επιλέξιμες για ορισμένες παρεμβάσεις του ΠΑΑ 2014-2020.

Οι στρατηγικοί στόχοι του Προγράμματος

Οι στρατηγικοί στόχοι για την επίτευξη του οράματος είναι οι ακόλουθοι:

• Μετάβαση σε ένα ισχυρό, αειφόρο αγρο-διατροφικό σύστημα

• Αύξηση της «προστιθέμενης» αξίας των αγροτικών περιοχών

Προτεραιότητες του Προγράμματος

• Γνώση και καινοτομία στη γεωργία, τη δασοκομία και τις αγροτικές περιοχές (Προτεραιότητα 1), η οποία εξειδικεύεται σε:

1A) Προώθηση της καινοτομίας, της συνεργασίας, και της ανάπτυξης της βάσης γνώσεων στις αγροτικές περιοχές.

1Β) Ενίσχυση των δεσμών μεταξύ της γεωργίας, της παραγωγής τροφίμων και της δασοκομίας και έρευνας και καινοτομίας, περιλαμβανομένου του σκοπού της βελτίωσης της περιβαλλοντικής διαχείρισης και απόδοσης.

1C) Προώθηση της δια βίου μάθησης και της επαγγελματικής κατάρτισης στους τομείς της γεωργίας και της δασοκομίας.

• Η ανταγωνιστικότητα όλων των τύπων γεωργίας και η βιωσιμότητα των εκμεταλλεύσεων (Προτεραιότητα 2) η οποία εξειδικεύεται σε:

2Α) Βελτίωση της οικονομικής απόδοσης όλων των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και τη διευκόλυνση της αναδιάρθρωσης των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και εκσυγχρονισμού, ιδίως με σκοπό την αύξηση της συμμετοχής στην αγορά και τον προσανατολισμό, καθώς και της γεωργικής διαφοροποίησης.

2Β) Διευκόλυνση της εισόδου επαρκώς ειδικευμένους γεωργών στον γεωργικό τομέα και ειδικότερα, η ανανέωση των γενεών.

• Η οργάνωση της αλυσίδας τροφίμων και η διαχείριση κινδύνων στη γεωργία (Προτεραιότητα 3) η οποία εξειδικεύεται σε:

3Α) Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των παραγωγών του πρωτογενούς τομέα, με την καλύτερη ένταξή τους στην αγροδιατροφική αλυσίδα, μέσω συστημάτων ποιότητας, προσθέτοντας αξία στα γεωργικά προϊόντα, προώθησης σε τοπικές αγορές και δίκτυα σύντομου ανεφοδιασμού, τις ομάδες παραγωγών και τις διεπαγγελματικές οργανώσεις.

3B) Στήριξη γεωργικών εκμεταλλεύσεων πρόληψη και διαχείριση κινδύνων.

• Γεωργία και οικοσυστήματα (Προτεραιότητα 4) η οποία εξειδικεύεται σε:

4Α) Η αποκατάσταση, διατήρηση και ενίσχυση της βιοποικιλότητας, συμπεριλαμβανομένων των περιοχών Natura 2000, και περιοχές που αντιμετωπίζουν φυσικά ή άλλα ειδικά μειονεκτήματα και της γεωργίας υψηλής φυσικής αξίας, καθώς και την κατάσταση των ευρωπαϊκών τοπίων.

4Β) Βελτίωση της διαχείρισης των υδάτων, συμπεριλαμβανομένων των λιπασμάτων και τη διαχείριση των φυτοφαρμάκων.

4C) Η πρόληψη της διάβρωσης του εδάφους και τη βελτίωση της διαχείρισης του εδάφους.

• Αποδοτικότητα των πόρων και μεταστροφή προς μία οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα με ανθεκτικότητα στην αλλαγή του κλίματος στους τομείς της γεωργίας και των τροφίμων (Προτεραιότητα 5) η οποία εξειδικεύεται σε:

5Α) Αύξηση της αποδοτικότητας στη χρήση του νερού στη γεωργία.

5Β) Αύξηση της αποδοτικότητας της χρήσης ενέργειας στον τομέα της γεωργίας και της μεταποίησης τροφίμων.

5C) Διευκόλυνση της προμήθειας και χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, υποπροϊόντων, αποβλήτων, υπολειμμάτων και άλλες μη πρώτες ύλες τροφίμων για τους σκοπούς της βιο-οικονομίας.

5D) Μείωση των αερίων του θερμοκηπίου και των εκπομπών αμμωνίας από τη γεωργία.

5Ε) Ενθάρρυνση της διατήρησης και δέσμευσης του άνθρακα στη γεωργία και τη δασοκομία.

• Κοινωνική ένταξη, φτώχεια και οικονομική ανάπτυξη στις αγροτικές περιοχές (Προτεραιότητα 6) η οποία εξειδικεύεται σε:

6Α) Διευκόλυνση της διαφοροποίησης, της δημιουργίας και της ανάπτυξης των μικρών επιχειρήσεων, καθώς και δημιουργία απασχόλησης.

6Β) Προώθηση της τοπικής ανάπτυξης στις αγροτικές περιοχές.

6C) Ενίσχυση της προσβασιμότητας, της χρήσης και της ποιότητας των τεχνολογιών της πληροφορίας και της επικοινωνίας (ΤΠΕ) στις αγροτικές περιοχές.

Μέτρα του Προγράμματος

Μ01 – Δράσεις μεταφοράς γνώσης και πληροφόρησης

M02 – Συμβουλευτικές υπηρεσίες, διαχείριση των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και των υπηρεσιών αντικατάστασης στην εκμετάλλευση

M03 – Τα συστήματα ποιότητας των γεωργικών προϊόντων και των τροφίμων

M04 – Οι επενδύσεις σε πάγια περιουσιακά στοιχεία

M05 – Αποκατάσταση του γεωργικού παραγωγικού δυναμικού που έχει πληγεί από φυσικές καταστροφές και καταστροφικά γεγονότα και την εισαγωγή των κατάλληλων δράσεων πρόληψης

Μ06 – Αγρόκτημα και ανάπτυξη των επιχειρήσεων

Μ07 ​​- Βασικές υπηρεσίες και ανανέωση του χωριού στις αγροτικές περιοχές

M08 – Επενδύσεις στην ανάπτυξη και τη βελτίωση της βιωσιμότητας των δασών και των δασικών εκτάσεων

M09 – Σύσταση ομάδων παραγωγών και των οργανώσεων

M10 – Αγρο-περιβάλλον και το κλίμα

M11 – Βιολογική γεωργία

M12 – Natura 2000 και πλαίσιο για τα ύδατα πληρωμές της οδηγίας

M13 – Πληρωμές σε περιοχές που αντιμετωπίζουν φυσικά ή άλλα ειδικά μειονεκτήματα

M14 – Ορθή μεταχείριση ζώων

M16 – Συνεργασία

M17 – Η διαχείριση του κινδύνου

M19 – Υποστήριξη για την τοπική ανάπτυξη LEADER (CLLD)

M20 – Τεχνική βοήθεια των κρατών μελών

M113 – Πρόωρη συνταξιοδότηση

M131-Εκπλήρωση των προτύπων με βάση την κοινοτική νομοθεσία
M341 – Απόκτηση δεξιοτήτων, εμψύχωση και εφαρμογή

Ποια μέτρα του προγράμματος προβλέπονται για ποιες περιοχές.

Το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020 καλύπτει την επικράτεια της Ελλάδας. Πιο συγκεκριμένα, τα μέτρα 1, 2, 3, 5, 8, 9, 10, 11, 14, 16, 17, 20 και τα υπομέτρα 4.1, 4.2, 6.1 εφαρμόζονται στο σύνολο της χώρας.

Στις αγροτικές περιοχές, όπως ορίζονται σύμφωνα με τη νέα τυπολογία του ΟΟΣΑ, εφαρμόζονται τα μέτρα 12 & 13 και τα υπομέτρα 4.3, 4.4, 6.2 & 6.3. Σημειώνεται ότι για τις δράσεις 6.2 και 6.3 η περιοχή παρέμβασης περιορίζεται στα Δημοτικά Διαμερίσματα των αγροτικών περιοχών με έως 30.000 κατοίκους.

Η περιοχή παρέμβασης του μέτρου 19 (LEADER) θα εφαρμοστεί στις αγροτικές περιοχές, οι οποίες έχουν τα ακόλουθα χωρικά χαρακτηριστικά:

• Αποτελούνται από Δημοτικά Διαμερίσματα με πληθυσμό μικρότερο των 5.000 κατοίκων με εξαίρεση τα μικρά νησιά.

• Περιλαμβάνουν ορεινές και μειονεκτικές (κατά την έννοια του Κανονισμού (1257/1999)) περιοχές και έως 12% μη χαρακτηρισμένων («πεδινών») περιοχών.

Συνολικά θα επιλεγούν κατά μέγιστο αριθμό 45 περιοχές για την εφαρμογή του μέτρου, οι οποίες συνολικά θα πρέπει να καλύπτουν λιγότερο από το 60% των αγροτικών περιοχών της χώρας. Η επιλογή των περιοχών εφαρμογής θα πραγματοποιηθεί από αρμόδιες επιτροπές, στις οποίες θα μετέχουν εκπρόσωποι των εμπλεκόμενων κατά περίπτωση ταμείων (ΕΓΤΑΑ, ΕΤΘΑ, ΕΚΤ, ΕΤΠΑ) και των Περιφερειών, μέσα από ανοιχτή διαγωνιστική διαδικασία. Οι εν λόγω επιτροπές θα είναι αρμόδιες και για το συντονισμό στις περιπτώσεις υλοποίησης πολυταμειακών Προγραμμάτων Τοπικής Ανάπτυξης με Πρωτοβουλία των Τοπικών Κοινοτήτων (CLLD)[i].

Προκειμένου να υλοποιηθούν ολοκληρωμένες παρεμβάσεις στις αγροτικές περιοχές, πέραν των περιοχών LEADER, ορίστηκαν οι Περιοχές Ολοκληρωμένης Αναπτυξιακής Παρέμβασης (ΠΟΑΠ), στις οποίες θα πραγματοποιηθούν ολοκληρωμένες παρεμβάσεις, αλλά με top down προσέγγιση. Στις εν λόγω περιοχές θα εφαρμοστεί το υπομέτρο 6.4 και το μέτρο 7 πλην του υπομέτρου 7.3. Σημειώνεται ότι για το μέτρο 7 η περιοχή παρέμβασης περιορίζεται στα Δημοτικά Διαμερίσματα των ΠΟΑΠ με έως 10.000 κατοίκους. Η υποδράση 7.3.1 υλοποιείται στις «λευκές περιοχές» των ΠΟΑΠ, δηλαδή στις αγροτικές περιοχές στις οποίες δεν παρέχεται ευρυζωνική πρόσβαση και ταυτόχρονα δεν υπάρχουν σχέδια από ιδιώτες επενδυτές να αναπτύξουν κατάλληλη υποδομή για παροχή ευρυζωνικών υπηρεσιών στο εγγύς μέλλον.

Ο προϋπολογισμός του Προγράμματος

Ενδεικτικά μέτρα και δράσεις που οι δήμοι εμφανίζονται ως δυνητικοί δικαιούχοι

• Διάνοιξη και βελτίωση του δασικού οδικού δικτύου
• Υποστήριξη για την αντιμετώπιση κινδύνων κατά την υλοποίηση των έργων
• Αποκατάσταση δασών και δασικών εκτάσεων από πυρκαγιές και άλλες φυσικές καταστροφές
• Ενίσχυση για γεωργοδασοκομικά συστήματα καταστροφικά συμβάντα ή από άλλες αιτίες
• Πρόληψη δασών και δασικών εκτάσεων από πυρκαγιές και άλλες φυσικές καταστροφές και καταστροφικά συμβάντα
• Περιβαλλοντική αποκατάσταση υποβαθμισμένων βοσκοτόπων
• Εκπόνηση μελετών δήμων για τον προγραμματισμό δράσεων & έργων συμπεριλαμβανομένων προστατευόμενων περιοχών
• Έργα υποδομής μικρής κλίμακας για αγροτικούς οικισμούς
• Δημιουργία βασικών υπηρεσιών για τον αγροτικό πληθυσμό
• Δημιουργία δημόσιων τουριστικών υποδομών & υποδομών αναψυχής
• Δράσεις για την ανάδειξη της φυσικής & πολιτιστικής κληρονομιάς αγροτικών περιοχών
• Αναβάθμιση δεξιοτήτων προσωπικού ΟΤΑ, με την πρόσληψη επιστημονικού προσωπικού, με στόχο την υψηλή ποιότητα του αναπτυξιακού & περιβαλλοντικού σχεδιασμού στο τοπικό επίπεδο
• Παρεμβάσεις δημόσιου χαρακτήρα για τον τοπικό πληθυσμό

Μέτρα και δράσεις που οι δήμοι δεν κατονομάζονται ως πιθανοί δικαιούχοι, αλλά θα μπορούσαν να παίξουν, στην υλοποίηση τους, σημαίνοντα ρόλο

Περιτρέχοντας τις προτεραιότητες και τα μέτρα του ΠΑΑ, θεωρούμε ότι είναι πολύ λίγες εκείνες, στις οποίες οι δήμοι δεν έχουν ρόλο. Παρ΄ όλα αυτά, όπως φαίνεται και παραπάνω, οι δήμοι ως δυνητικοί δικαιούχοι εμφανίζονται σε έναν περιορισμένο και μάλλον δευτερεύοντα ρόλο. Από το σύνολο των δράσεων επιλέχθηκαν δύο μόνο που κατά τη γνώμη μου έχουν ιδιαίτερο στρατηγικό χαρακτήρα για τη ΤΑ, αφού μπορούν άμεσα να προσφέρουν υπηρεσίες κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις φυσικά, και να καλύψουν κενά που έχει δημιουργήσει η απουσία του κεντρικού κράτους ή άλλων θεσμών.

Συμβουλευτικές υπηρεσίες

Σύμφωνα με το άρθρο 94 του Ν. 3852/2010 η πρώτη αρμοδιότητα που μεταβιβάστηκε στους δήμους στον τομέα «Αγροτική Ανάπτυξη-Κτηνοτροφία- Αλιεία», ήταν η σύσταση και λειτουργεία Γραφείων Γεωργικής Ανάπτυξης (ΓΓΑ).

Στο ΠΑΑ, στις δράσεις συμβουλευτικών υπηρεσιών, τα ΓΓΑ των δήμων δεν εμφανίζονται ως δυνητικοί δικαιούχοι. Αντίθετα, δίνεται μεγάλο βάρος σε ιδιωτικά γραφεία.

Η σημερινή ηγεσία της ΚΕΔΕ ήρθε σε επαφή με την ηγεσία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και συμφώνησε τα ΓΓΑ των δήμων να ενταχθούν στο πρόγραμμα, παράλληλα με τα ιδιωτικά γραφεία, όπως περίπου στο πρόγραμμα των παιδικών σταθμών. Δυστυχώς οι πολιτικές εξελίξεις δεν επιτρέπουν σήμερα καμία πρόοδο στο θέμα.

Οργανώσεις Παραγωγών (ΟΠ).

Οι Οργανώσεις Παραγωγών εδώ και πάρα πολλά χρόνια αποτελούν μία εναλλακτική λύση στην οργάνωση του αγροτικού χώρου, η οποία προσελκύει αρκετούς χρηματοδοτικούς πόρους από την ΕΕ. Στη χώρα μας η προσπάθεια αυτή δεν έχει προχωρήσει ιδιαίτερα, ίσως και λόγω των αντιδράσεων της ΠΑΣΕΓΕΣ.

Είναι σημαντική ευκαιρία για τους δήμους να καλύψουν αυτό το κενό και να αναλάβουν πρωτοβουλίες, με τις οποίες θα υποστηρίζουν τους μικρούς και μεσαίους παραγωγούς να οργανώνονται σε ομάδες και να διεκδικούν καλύτερες τιμές εισροών και εκροών, όπως και ισχυρότερη διαπραγματευτική δύναμη στις αγορές και τα δίκτυα διακίνησης αγροτικών προϊόντων.

Προφανώς το θέμα των Οργανώσεων Παραγωγών (ΟΠ) είναι πολύ μεγάλο και δεν μπορεί να καλυφθεί στο παρόν σημείωμα. Ίσως ένα επόμενο άρθρο με τους στόχους και τη μεγάλη πλέον Ευρωπαϊκή και διεθνή εμπειρία, από τη λειτουργία των ΟΠ, βοηθήσει τους ανθρώπους της ΤΑ να αναλάβουν πρωτοβουλίες.

Παρατηρήσεις

Όπως ήδη τονίστηκε το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης είναι από τα πιο συγκεντρωτικά υπουργεία της χώρας. Το γεγονός αυτό είχε άμεση αντανάκλαση στη δομή και την εφαρμογή των αναπτυξιακών του προγραμμάτων. Αποκορύφωμα του συγκεντρωτισμού αποτελεί το πρόγραμμα της προηγούμενης προγραμματικής περιόδου 2007-2013 «Αλέξανδρος Μπαλτατζής».

Το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης της νέας προγραμματικής περιόδου προσπαθεί να λύσει κάποιες από αυτές τις παθογένειες, χωρίς όμως να μπορεί και αυτό να χαρακτηριστεί ως αποκεντρωμένο.

Το ενδιαφέρον της ΤΑ για την αγροτική παραγωγή είναι άμεσο. Οι δυνατότητες προβολής και προώθησης τοπικών αγροτικών αναπτυξιακών πρωτοβουλιών, που μπορεί να προσφέρει, είναι σημαντικές.

Κάθε δήμος ξεχωριστά και η ΚΕΔΕ, ως τριτοβάθμιο όργανο, έχουν τη δυνατότητα να διεκδικήσουν έναν διαφορετικό ρόλο της αυτοδιοίκησης στην αγροτική ανάπτυξη, που σε συνδυασμό με την αξιοποίηση μέτρων όπως η «Αναβάθμιση δεξιοτήτων προσωπικού ΟΤΑ, με την πρόσληψη επιστημονικού προσωπικού, με στόχο την υψηλή ποιότητα του αναπτυξιακού & περιβαλλοντικού σχεδιασμού στο τοπικό επίπεδο», μπορούν να δημιουργήσουν δομές και λειτουργίες που θα αυξήσουν το τοπικό αγροτικό εισόδημα και θα βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των δημοτών τους.

Αθήνα, 8 Ιανουαρίου 2015

Ο Ράλλης Γκέκας είναι Δρ. Οικονομιών ΟΤΑ

rgkekas@skepsis.net.gr