H διαχείριση της οικονομικής κατάστασης των Δήμων αλλά και ο τρόπος κατανομής της κρατικής επιχορήγησής (ΚΑΠ), ήταν η κυρίαρχη συζήτηση κατά τη δεύτερη ημέρα των εργασιών του Ετήσιου Συνεδρίου της ΚΕΔΕ.
Ένα νέο μοντέλο κατανομής των ΚΑΠ με ταυτόχρονα αύξηση της χρηματοδότησης, στο επίκεντρο του Συνεδρίου
«Η ημέρα ξεκινά με κάτι πάρα πολύ ενδιαφέρον. Ξεκινά με μια μεγάλη κουβέντα που οφείλουμε σε όλη την Αυτοδιοίκηση της Ελλάδας. Την οφείλουμε κυρίως στους Δήμους της επαρχίας, και ακόμη περισσότερο στους μικρούς ορεινούς και νησιωτικούς Δήμους. Τον τρόπο με τον οποίο κατανέμουμε ή θα κατανείμουμε στο μέλλον, με τρόπο δίκαιο και διαφανή, τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους», τόνισε ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ Δημήτρης Παπαστεργίου, ανοίγοντας τη συζήτηση για το θέμα και συμπλήρωσε:
«Τι ζητήσαμε λοιπόν ως ΚΕΔΕ; Να ξαναδούμε από την αρχή τον τρόπο με τον οποίο γίνεται μέχρι σήμερα η κατανομή των ΚΑΠ, έτσι ώστε να γίνει πιο δίκαια. Το ζήτημα είναι πώς θα μπορέσουμε να πάρουμε περισσότερα χρήματα, και αυτά τα επιπλέον χρήματα τα οποία θα πάρουμε, να τα ανακατανείμουμε πιο δίκαια, πιο αντικειμενικά και συμπεριληπτικά.
Η ΕΕΤΑΑ ανέλαβε αυτό το ρόλο, του να αλλάξει έναν αλγόριθμο ο οποίος θα είναι δίκαιος και ο οποίος θα αποτελέσει τη βάση για την όποια περαιτέρω κουβέντα.
Αυτή την κουβέντα σήμερα ανοίγουμε. Και για να έχουμε την πλήρη εικόνα, πρώτα να δούμε τι γίνεται με τους ΚΑΠ, ποια είναι τα οικονομικά μας σήμερα. Αν συμφωνήσουμε ότι ο τύπος αυτός είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, τότε είμαι σίγουρος πως σε επόμενες συνεδριάσεις θα καταλήξουμε σε έναν μαθηματικό τύπο υπολογισμού των ΚΑΠ, ο οποίος θα είναι πιο σταθμισμένος, δεν θα μειώνει τα έσοδα κανενός, αλλά στην ουσία θα μοιράζει πιο δίκαια τους ΚΑΠ στους Δήμους, που μέχρι σήμερα έχουν αδικηθεί».
Τι προβλέπει ο Τακτικός Προϋπολογισμός του 2023 για τους Δήμους
Τις προβλέψεις του Τακτικού Προϋπολογισμού 2023 για τις επιχορηγήσεις των Δήμων, παρουσίασε ο πρόεδρος της Επιτροπής Οικονομικών της ΚΕΔΕ Γιάννης Μουράτογλου, ο οποίος υπογράμμισε πως τα τελευταία δώδεκα χρόνια το σταθερό μοτίβο των Κεντρικών Κυβερνήσεων στην αντιμετώπιση των αιτημάτων της ΤΑ, ήταν: «έχετε δίκιο αλλά “ουκ αν λάβοις παρά του μη έχοντος».
«Όμως, είπε, τα στοιχεία του Κρατικού Προϋπολογισμού 2023 δεν επιτρέπουν τη συνέχιση αυτού του μοτίβου. Τα φορολογικά έσοδα του 2023 αναμένεται να είναι μεγαλύτερα κατά 6,7 δισεκατομμύρια ευρώ, από αυτά που προβλέφθηκαν στον Κρατικό Προϋπολογισμό του 2022. Η αύξηση αυτή ανέρχεται περίπου στο 13%. Αναμενόμενη θα έπρεπε να είναι η συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, στα νέα έσοδα του κράτους».
Ειδικότερα σύμφωνα με τις προβλέψεις του Κρατικού Προϋπολογισμού 2023, τα φορολογικά έσοδα από τον ΦΠΑ αναμένεται να αυξηθούν κατά 3.433 εκατομμύρια ευρώ, ενώ τα φορολογικά έσοδα από τους Φόρους Εισοδήματος αναμένεται να αυξηθούν κατά 2.424 εκατομμύρια ευρώ.
Σύμφωνα με την Οικονομική Επιτροπή της ΚΕΔΕ, οι συνολικές μεταβιβάσεις του Τακτικού Προϋπολογισμού για τους Δήμους, ήταν το 2022, 2.258 εκ. ευρώ και το 2023 προβλέπεται να είναι 2.253 εκ. ευρώ.
«Τότε, αναρωτήθηκε ο κ. Μουράτογλου, η αύξηση των 120 εκ.€ που ευαγγελίστηκε χθες ο αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών κ. Πέτσας πώς προκύπτει; Μετέφεραν στους ΚΑΠ τις έκτακτες επιχορηγήσεις για το ενεργειακό κόστος και τις λοιπές επιχορηγήσεις. Για του λόγου το αληθές στην εισηγητική έκθεση του Κρατικού Προϋπολογισμού 2023 αναφέρεται ότι: «Το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης (των ΚΑΠ) ποσού ύψους 128 εκατ. ευρώ, έναντι του 2022, οφείλεται στις συνέπειες της ενεργειακής κρίσης και στις αυξημένες πληθωριστικές πιέσεις».
Ο νέος τρόπος κατανομής των ΚΑΠ
Εντός αυτού του οικονομικού πλαισίου, η ΚΕΔΕ επεξεργάστηκε ένα νέο τρόπο κατανομής των ΚΑΠ με βάση δύο πολιτικές αποφάσεις:
Πρώτον, κανένας Δήμος να μη λάβει Τακτική επιχορήγηση μικρότερη από αυτή που ελάμβανε
Δεύτερον, σε όλους τους Δήμους της χώρας η Τακτική επιχορήγηση να χρηματοδοτεί τουλάχιστον ένα ελάχιστο πρότυπο κόστος λειτουργίας τους.
Τα νέα κριτήρια κατανομής σύμφωνα με τη μελέτη της ΕΕΤΑΑ
Στα κριτήρια κατανομής αναφέρθηκε ο Γιάννης Γούπιος, διευθυντής Ανάπτυξης, Οργάνωσης και Περιβάλλοντος ΕΕΤΑΑ, ο οποίος παρουσίασε τη μελέτη.
Τα κριτήρια κατανομής είναι τα εξής:
| ΑΑ | ΚΡΙΤΗΡΙΑ | % |
| 1 | Πρότυπο κόστος λειτουργίας | 7%-8% |
| 2 | Διοικητική Αποκέντρωση | 6,5%-8% |
| 3 | Έκταση | 14%-18% |
| 4 | Ορεινότητα | 2,3%-2,7% |
| 5 | Νησιωτικότητα | 1,7%-1,9% |
| 6 | Μόνιμος Πληθυσμός | 60%-70% |
| ΣΥΝΟΛΟ | 100% |
Όπως τόνισε ο κ. Γούπιος, το νέο σύστημα κατανομής των ΚΑΠ θα πρέπει να αντιμετωπίζει τους Δήμους ως ολοκληρωμένες οντότητες. Σε υποστελεχωμένους Δήμους θα πρέπει να παρέχεται η δυνατότητα άσκησης των αρμοδιοτήτων τους. Ιδιαίτερα οι μικροί και απομονωμένοι Δήμοι, σε περιοχές που ο ιδιωτικός τομέας δεν ενδιαφέρεται να επενδύσει, θα πρέπει να υποστηριχθούν με τέτοιο τρόπο, ώστε οι πολίτες τους να μην αισθάνονται ότι μειονεκτούν.
Για την κάλυψη των αναγκών των μικρών δήμων (νησιωτικών ηπειρωτικών και ορεινών) – προτείνεται η εισαγωγή ενός σταθερού – ελάχιστου πρότυπου κόστους λειτουργίας το οποίο είναι αναγκαίο για την κάλυψη των αναγκών λειτουργίας ενός μικρού δήμου.
Στο πρότυπο κόστος λαμβάνονται υπόψη τα επιμέρους κόστη των υπηρεσιών: Αμοιβές αιρετών, Ιδιαίτερο Γραφείο Δημάρχου, Γενικός Γραμματέας / Ειδικοί Συνεργάτες, Διοικητική – Οικονομική Υπηρεσία, Τεχνική Υπηρεσία, Οικονομικής Ανάπτυξης (Αδειοδοτήσεις κλπ), Κοινωνική Υπηρεσία, Νομικός.
Το νέο μοντέλο κατανομής των ΚΑΠ στους Δήμους, όπως αυτό παρουσιάστηκε στο Συνέδριο του Βόλου σήμερα, θα αποσαφηνιστεί στις λεπτομέρειες στο αμέσως προσεχές χρονικό διάστημα, μετά από διαβούλευση στα αρμόδια όργανα της αυτοδιοίκησης.
Δ. Κάρναβος: Οι δήμοι καλούνται να αντιμετωπίσουν μια οικονομική θύελλα χωρίς κανένα εργαλείο στα χέρια τους
«Το ζητούμενο δεν είναι μόνο η αύξηση των κρατικών επιχορηγήσεων, αλλά και μελλοντικά ως θεσμική αλλαγή η μεταφορά φορολογικών εργαλείων στους Δήμους», επεσήμανε ο β΄αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ και δήμαρχος Καλλιθέας Δημήτρης Κάρναβος.
Για να προσθέσει ότι, η μεταφορά του ΕΝΦΙΑ στους δήμους, θα ήταν ίσως μια επανάσταση, και από την άλλη, ένα εν δυνάμει εργαλείο μόχλευσης της τοπικής ανάπτυξης. Μια ιδέα που, όπως είπε, έχει βαθμό ωριμότητας προς συζήτηση από το πολιτικό σύστημα.
“Η ΚΕΔΕ δίνει αγώνες για να κερδίσουν οι δήμοι το ρόλο που πρέπει να έχουν. Μέχρι στιγμής κερδίζουμε μάχες αλλά όχι τον πόλεμο. Είναι μια νίκη ο Τρίτσης, η αύξηση χρηματοδότησης από το Φιλόδημο, τα χρηματοδοτικά εργαλεία, όμως η μεγάλη εικόνα είναι ίδια, είμαστε πίσω από τα προβλήματα, και να κλείνουμε τρύπες την τελευταία στιγμή», τόνισε.
Ο κ. Κάρναβος ανέφερε την εκτόξευση του κόστους ενέργειας και των λειτουργικών δαπανών, ως χαρακτηριστικό πρόβλημα στη βιωσιμότητα των δήμων, οι οποίοι καλούνται να αντιμετωπίσουν μια οικονομική θύελλα χωρίς κανένα εργαλείο στα χέρια τους. «Είμαστε και πάλι υποχρεωμένοι να ζητήσουμε μέτρα από την πολιτεία…όμως όταν έχουμε ανταπόκριση, ήδη έχουμε βρεθεί σε δυσχερή οικονομική θέση» είπε.
Μ. Σταυριανουδάκης, γ.γ. ΥΠΕΣ: Ξεπερνούν τα 535 εκατ. ευρώ όλες οι χρηματοδοτήσεις για την κάλυψη του ενεργειακού κόστους των δήμων
Ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Εσωτερικών Μιχάλης Σταυριανουδάκης αναφερόμενος στο ενεργειακό κόστος των δήμων σημείωσε ότι όλες τις χρηματοδοτήσεις συμπεριλαμβανομένων των συμπληρωματικών δόσεων των ΚΑΠ, ξεπερνούν τα 535 εκατ, ευρώ, ισορροπώντας το άνοιγμα που δημιουργήθηκε από το ενεργειακό κόστος.
Για το θέμα της κάλυψης του ενεργειακού κόστους των ΔΕΥΑ κ. Σταυριανουδάκης είπε ότι παραμένει σε εκκρεμότητα αν και έχουν ξεκινήσει συζητήσεις. Σημείωσε πως πρόκειται για ένα πρόβλημα που έρχεται από το παρελθόν, καθώς πολλές εξ αυτών παραμένουν με χρέη προς τρίτους και τη ΔΕΗ, προς την οποία στο τέλος του 2020 τα χρέη αυτά ξεπερνούσαν τα 125 εκατ. ευρώ. Επίσης σημείωσε ότι για να ξεπεραστεί το πρόβλημα έχει καταθέσει πρόταση το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, στη λογική ότι οι ΔΕΥΑ αποτελούν επιχειρήσεις ιδιωτικού δικαίου και να δοθεί σχετικά γρήγορα ένα ποσό που να καλύψει ένα μεγάλο μέρος των αναγκών για ενεργειακό κόστος.
Τέλος ο γενικός γραμματέας του ΥΠΕΣ τα χρηματοδοτικά εργαλεία για τους δήμους στο βάθος της πενταετίας και μέχρι το 2025 ξεπερνούν τα 7,3 δις.