Τέσσερις κατά μέσο όρο υποψήφιοι διεκδικούσαν τη θέση του δημάρχου σε κάθε δήμο του «Καλλικράτη», ήτοι 1.321 υποψήφιοι δήμαρχοι για 325 θέσεις δημάρχων.
Τέσσερις ήταν και οι υποψήφιοι που δεν αγωνιούσαν για τα αποτελέσματα της 7ης Νοεμβρίου αφού δεν είχαν ούτε έναν αντίπαλο.
Εκατόν τέσσερις ήταν οι δήμαρχοι – ούτε μία γυναίκα – που εξελέγησαν από την πρώτη Κυριακή και διακόσιοι είκοσι ένας στο δεύτερο γύρο και μεταξύ αυτών μόλις οι οχτώ είναι γυναίκες.
Στο σύνολο των δημάρχων οι εκατόν εβδομήντα τρεις έχουν εκλεγεί τουλάχιστον μία ακόμη φορά.
Ένας στους δυο πολίτες δεν προσήλθε στην κάλπη τη β΄ Κυριακή των εκλογών.
Τα παραπάνω στοιχεία καταγράφονται σε σχετική έρευνα της Ελληνικής Εταιρείας Τοπικής Αυτοδιοίκησης με θέμα τα αριθμητικά χαρακτηριστικά των πρώτων εκλογών του «Καλλικράτη» και παρακάτω σας παρουσιάζουμε τα κυριότερα εξ αυτών. Στις δημοτικές εκλογές 2010 λοιπόν διεκδίκησαν τις 325 θέσεις δημάρχων 1.321 υποψήφιοι δήμαρχοι, επικεφαλής ισάριθμων συνδυασμών, αναλογία δηλαδή περίπου 4 υποψήφιοι ανά δήμο. Στις εκλογές του 2006 η αναλογία αυτή ήταν 3 υποψήφιοι ανά δήμο ή κοινότητα. Μεταξύ των 1.321 υποψήφιων δημάρχων των εκλογών του 2010 ήσαν 103 γυναίκες, δηλαδή ποσοστό 7,8%. Το 2006 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 5,8%.Επίσης στο σύνολο των υποψηφίων οι 699 (ποσοστό 52,9%) υπήρξαν υποψήφιοι τουλάχιστον μία ακόμη φορά, ενώ οι μισοί περίπου εξ αυτών – 332- είχαν εκλεγεί το 2006. Η μεγαλύτερη αναλογία υποψηφίων εμφανίζεται σε δήμους με πληθυσμό άνω των 150.000 κατοίκων, ενώ η αντίστοιχη μικρότερη εμφανίζεται σε δήμους με πληθυσμό έως 2.000 κάτοικους. Για παράδειγμα στο Δήμο Αθηναίων ήταν 8 υποψήφιοι συνδυασμοί, 9 στους Δήμους Αγίου Δημητρίου και Αχαρνών, ενώ στη Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, με τα μικρά νησιά, είχαμε τους λιγότερους υποψήφιους συνδυασμούς ανά Δήμο.
Ο α΄ γύρος σε αριθμούς
Την πρώτη Κυριακή των εκλογών η κάλπη έβγαλε 104 δημάρχους.Από αυτούς οι 4 εξελέγησαν, χωρίς ανταγωνισμό, αφού ήσαν οι μοναδικοί υποψήφιοι σε ισάριθμούς μικρούς νησιωτικούς δήμους, αλλά με απόλυτη πλειοψηφία. Από τους υπόλοιπους νέους δημάρχους, οι 51 (ποσοστό 49%) εξελέγησαν με ποσοστό έως 55%, οι 43 (ποσοστό 42%) με ποσοστό που κυμάνθηκε μεταξύ 55% και 70% και οι υπόλοιποι 5 με ποσοστό μεγαλύτερο του 70% (όχι όμως 100%). Αξίζει να σημειώσουμε ότι μεταξύ των 104 δημάρχων που εξελέγησαν την Α’ Κυριακή δεν υπάρχει κάποια γυναίκα. Στο Β’ γύρο των δημοτικών Εκλογών 2010, 19 υποψήφιοι συνδυασμοί έχουν επικεφαλής γυναίκα. Με βάση τα στοιχεία του πίνακα (σελ. 4 Δήμαρχοι εκλεγέντες την Α΄ Κυριακή ανά Περιφέρεια), στην περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου εκλέγονται από την Α΄ Κυριακή οι δήμαρχοι των 21 από τους 34 δήμους (ποσοστό 62% περίπου). Ακολουθούν οι Περιφέρειες Βορείου Αιγαίου (55,6%), Κρήτης (54,17%), Δ. Ελλάδας (42,11%), Πελοποννήσου (34,62%), Δ. Μακεδονίας (33,33%), Ιονίων Νήσων (28,57%), Στερεάς Ελλάδας (28%) Αττικής (22,73%), Αν. Μακεδονίας –Θράκης (22,73%), Κεντρικής Μακεδονίας (21,05%), Ηπείρου (16,67%), Θεσσαλίας (16%).
Ανεξάρτητοι οι μισοί εκλεγμένοι δήμαρχοι Το 50% των εκλεγέντων δημάρχων (δηλαδή 52 δήμαρχοι) της Α’ Κυριακής είναι ανεξάρτητοι. Το 30% ( 31 δήμαρχοι) προέρχεται ή υποστηρίχθηκε από το ΠΑΣΟΚ, το 12,5% (13 δήμαρχοι) υποστηρίχθηκε ή προέρχεται από τη ΝΔ και οι υπόλοιποι, ποσοστό 7,5% (8 δήμαρχοι)προέρχονται ή υποστηρίχθηκαν από το Συνασπισμό και τη Δημοκρατική Αριστερά.Το 50% περίπου όσων εξελέγησαν την Α’ Κυριακή ψηφίστηκαν από λιγότερους των 5.000 ψηφοφόρους, το 29% των εκλεγέντων ψηφίστηκαν από 5.000 έως 10.000 ψηφοφόρους, ενώ το υπόλοιπο 21% περίπου όσων εξελέγησαν την Α’ Κυριακή ψηφίστηκε από περισσότερους των 10.000 ψηφοφόρων.
Εκλεγέντες την Πρώτη Κυριακή -Επανεκλεγέντες και Νέοι δήμαρχοι Το 60,5% των εκλεγέντων δημάρχων την Α’ Κυριακή είχαν εκλεγεί στις δημοτικές και Κοινοτικές εκλογές του 2006, δηλαδή 55 δήμαρχοι και 8 πρόεδροι Κοινοτήτων.
Ο β΄γύρος σε αριθμούς
Δεύτερη Κυριακή: Πολιτική τοποθέτηση υποψηφίωνΑπό το σύνολο των 442 υποψηφίων της Β’ Κυριακής των δημοτικών εκλογών το 39% αυτών δεν υποστηρίχτηκαν από κάποιο κόμμα, το 33% προήλθε ή υποστηρίχτηκε από το ΠΑΣΟΚ, το 23% προήλθε ή υποστηρίχτηκε από τη ΝΔ, ενώ το υπόλοιπο 5% υποστηρίχτηκε από το ΚΚΕ, το Συνασπισμό, τη Δημοκρατική Αριστερά και τους Οικολόγους Πράσινους.Το 37% των συνδυασμών που προηγήθηκαν στις εκλογές της Β’ Κυριακής, δεν είχαν κομματική στήριξη, το 34% υποστηρίχτηκε από το ΠΑΣΟΚ, το 26% από τη ΝΔ και το υπόλοιπο 3% από το Συνασπισμό και τη Δημοκρατική Αριστερά.
Κατανομή με βάση το ποσοστό που πέτυχαν στον πρώτο γύρο Το 46% των συνδυασμών που προηγήθηκαν για τη Β’ Κυριακή, είχε καταγράψει ποσοστό μεγαλύτερο του 40%, το 43% ποσοστό μεταξύ 30% και 40%, ενώ το υπόλοιπο 11% είχε πετύχει ποσοστό έως 30% στις εκλογές της Α’ Κυριακής.
Διαφορές πρώτου και δεύτερου συνδυασμού στο δεύτερο γύρο Στο 73% των δήμων, δηλαδή 161 στους 221 δήμους, οι οποίοι πέρασαν στις εκλογές του β΄ γύρου, η διαφορά των συνδυασμών που συμμετείχαν ήταν μικρότερη του 10%. Αντίθετα, σε μόλις 5% των δήμων με εκλογές στο Β’ γύρο, δηλαδή 12 στους 221, η διαφορά των δύο πρώτων συνδυασμών ήταν μεγαλύτερη του 20%. Στο 20% των δήμων, όπου καταγράφηκε διαφορά των δύο συνδυασμών μεγαλύτερη των 10 ποσοστιαίων μονάδων, προηγούντο συνδυασμοί που δεν υποστηρίζονταν από κάποιο κόμμα. Στο 47% των ίδιων δήμων προηγούνταν συνδυασμοί που υποστηρίζονταν από το ΠΑΣΟΚ, στο 32% προηγούνταν συνδυασμοί που υποστηρίζονταν από τη ΝΔ και σ’ έναν δήμο προηγείτο περισσότερο από 10 μονάδες συνδυασμός που υποστηρίχτηκε από τη Δημοκρατική Αριστερά. Το 31% των συνδυασμών που προηγήθηκαν για τις εκλογές της Β’ Κυριακής, και κατέγραψαν ποσοστό μεγαλύτερο του 45% στον πρώτο γύρο δεν είχαν κομματική στήριξη, το 38% υποστηρίχτηκε από το ΠΑΣΟΚ, το 29% από τη ΝΔ και το υπόλοιπο 2% από τη Δημοκρατική Αριστερά.
Ανατροπή σειράς συνδυασμών Στο 30% περίπου των δήμων στους οποίους έγιναν εκλογές τη Β’ Κυριακή, σημειώθηκε ανατροπή της σειράς των υποψήφιων συνδυασμών. Με άλλα λόγια, σε αυτούς τους δήμους εξελέγη δήμαρχος ο δεύτερος στη σειρά υποψήφιος με βάση τα αποτελέσματα των εκλογών της Α’ Κυριακής.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι τα εξής: Ο ανεξάρτητος Γιάννης Δημαράς στην Πάτρα, που στο β΄ γύρο κατάφερε να ανατρέψει μια διαφορά 14 μονάδων από τον α΄ γύρο και να κερδίσει το Δήμο απέναντι στον επίσημο υποψήφιο του ΠΑΣΟΚ Δημήτρη Κατσικόπουλο. Στην Αθήνα ο Γιώργος Καμίνης κατάφερε να ανατρέψει διαφορά 6 περίπου μονάδων στον α΄ γύρο και να κερδίσει το Δήμο. Μικρότερη διαφορά, περίπου 5 μονάδων, κάλυψε ο Γιάννης Μπουτάρης στη Θεσσαλονίκη. Καμία ανατροπή της σειράς των συνδυασμών δεν είχαμε μόνο στους δήμους της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας.
Αξίζει να σημειωθεί επίσης πως και στους 4 δήμους με πληθυσμό άνω των 150.000 κατοίκων –Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πειραιά, Πάτρα, ανέδειξαν δήμαρχο τη β΄ Κυριακή. Ο Δήμος Ηρακλείου ανέδειξε δήμαρχο από την α΄ Κυριακή. Επίσης σε 9 από τους 67 δήμους (ποσοστό 13,4%) όπου οι προηγούμενοι υποψήφιοι είχαν διαφορά από το δεύτερο υποψήφιο στον ίδιο δήμο, μεγαλύτερη του 10%, συνέβη ανατροπή της σειράς των συνδυασμών στην εκλογή της Β’ Κυριακής. Αντίστοιχα, οι 9 από τους 60 υποψήφιους δημάρχους (ποσοστό 15%) των εκλογών της Β’ Κυριακής που είχαν συγκεντρώσει ποσοστό μεγαλύτερο του 45%, τελικώς δεν εξελέγησαν.
Αποχή στις δημοτικές εκλογές ανά Περιφέρεια
Πολλές ερμηνείες δόθηκαν για τα ποσοστά αποχής στις εκλογές του Νοέμβρη, η οποία είναι η μεγαλύτερη μεταπολιτευτικά. Όπως προκύπτει και από το παραπάνω πίνακα σχεδόν ένας στους δύο πολίτες δεν προσήλθε στις κάλπες του δεύτερου γύρου. Τα ψηλότερα ποσοστά αποχής στη διάρκεια του α΄ γύρου το συναντάμε στις Περιφέρειες Β. Αιγαίου, Ν. Αιγαίου, Δ. Μακεδονίας, και Αττικής. Πάντως ισχυρές πλειοψηφίες, πέραν κάποιων εξαιρέσεων δε μπορούν να καταγραφούν σ΄ αυτές τις εκλογές. Αποκαλυπτικά εξάλλου θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς είναι τα παρακάτω στοιχεία, ακόμη κι αν λάβει κανείς υπόψη και το γεγονός ότι δεν έχει γίνει εκκαθάριση του αριθμού των εγγεγραμμένων στους εκλογικούς καταλόγους. Για παράδειγμα στον Πειραιά ο Β. Μιχαλολιάκος εξελέγη με 26.740 ψήφους, ήτοι με ποσοστό επί των εγγεγραμμένων που φτάνει μόλις το 16,48%. Το αντίστοιχο ποσοστό του Γ. Μίχα φτάνει στο 15,36%. Το ίδιο βλέπουμε και στην περίπτωση της Αθήνας. Ο Γ. Καμίνης συγκέντρωσε 77.165 ψήφους, ήτοι ποσοστό επί των εγγεγραμμένων 15,80%, ενώ ο Ν. Κακλαμάνης πήρε το 14,61%. Χαμηλά καταγράφονται τα ποσοστά για τους νικητές και για άλλες πόλεις. Στη Θεσσαλονίκη, ο Γ. Μπουτάρης πήρε τον δήμο με ποσοστό 21,06% επί των εγγεγραμμένων έναντι 20,39% του Κ. Γκιουλέκα. Ο Γ. Δημαράς βγήκε νικητής στην Πάτρα με ποσοστό 20,93% έναντι 18,09% του Δ. Κατσικόπουλου. Στο Περιστέρι, το ποσοστό του επανεκλεγέντος κ. Παχατουρίδη, 65,62% επί των εγκύρων ψηφοδελτίων, πέφτει στο 22,90% όταν ο υπολογισμός γίνει επί των εγγεγραμμένων, ενώ στη Λάρισα ο Γ. Τζανακούλης εξελέγη με τις ψήφους του 22,76% του εκλογικού πληθυσμού του δήμου.
Ανεξάρτητοι πάνω από τους μισούς δημάρχους
Ένα άλλο πρωτοφανές μωσαϊκό μας έδωσαν αυτές οι εκλογές ως προς την πολιτική τοποθέτηση των εκλεγέντων δημάρχων. Πρώτοι και μακράν – σε ποσοστό 42% – αναδείχθηκαν δήμαρχοι που δήλωσαν ανεξάρτητοι. Το 22% των εκλεγέντων προέρχονται από το χώρο του ΠΑΣΟΚ, 16% από τη ΝΔ, 12% ανεξάρτητοι – υποστηριζόμενοι, 6% από ΠΑΣΟΚ και τη Δημοκρατική Αριστερά,1% από το ΣΥΝ και τη Δημοκρατική Αριστερά και 1% από ΠΑΣΟΚ- Οικολόγους.
Επανεκλεγέντες δήμαρχοι και πρόεδροι κοινοτήτων
Στις δημοτικές εκλογές του 2010 συμμετείχαν 332 συνδυασμοί με επικεφαλής υποψήφιους που είχαν εκλεγεί δήμαρχοι ή πρόεδροι κοινοτήτων στις εκλογές του 2006.
Από αυτούς τους υποψήφιους επανεξελέγησαν 142, ήτοι ποσοστό 43,7% επί του συνόλου. Μάλιστα στις εκλογές του 2006 οι 131 είχαν εκλεγεί δήμαρχοι και 11 πρόεδροι κοινοτήτων.
Θητείες εκλεγομένων δημάρχων
Οι 173 από τους 325 δημάρχους, ποσοστό 53,2%, που εξελέγησαν στις εκλογές του 2010 έχουν ήδη διατελέσει δήμαρχοι ή/και πρόεδροι κοινοτήτων τουλάχιστον μία ακόμη φορά από το 1978 έως σήμερα.