Τη Διεθνή Ημέρα Ευαισθητοποίησης για τις Απώλειες και τη Σπατάλη Τροφίμων, στις 29 Σεπτεμβρίου, επέλεξε ο Δήμος Χαλανδρίου για τη διοργάνωση της ημερίδας «Πρόληψη και μείωση τροφικών απωλειών», η οποία πραγματοποιήθηκε στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο πλαίσιο του 3ου συνεδρίου Retaste.
Την ημερίδα, η οποία έγινε με χρηματοδότηση του Ευρωπαϊκού προγράμματος Horizon 2020 FoodRUs, προλόγισε ο δήμαρχος Χαλανδρίου Σίμος Ρούσσος, ο οποίος ανέφερε, ότι τεχνολογίες, όπως του προγράμματος Waste4Think, και δράσεις, όπως αυτές που υλοποιεί ο Δήμος μέσω των νέων ευρωπαϊκών προγραμμάτων, FoodRUs, ToNoWaste και Food Connections, βοηθούν τους πολίτες να δουν με διαφορετική ματιά τα βιοαπόβλητα, και να κατανοήσουν ότι πρόκειται για «πλούτο» που δεν πρέπει να καταλήγει στην υγειονομική ταφή. Τόνισε επίσης τη σημασία που έχει η συνεργασία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης με τα Πανεπιστήμια, η οποία αποφέρει σημαντικά οφέλη για την τοπική κοινωνία.
Σημαντικός αριθμός συμμετεχόντων έδωσε το παρόν διαδικτυακά ή με φυσική παρουσία, παρακολουθώντας την παρουσίαση του προγράμματος FoodRUs από τον επιστημονικό υπεύθυνο, εντεταλμένο δημοτικό σύμβουλο για θέματα ανακύκλωσης, καθηγητή ΕΜΠ, Γεράσιμο Λυμπεράτο. Αναλύθηκαν οι στόχοι και οι δράσεις στις περιοχές – πιλότους του προγράμματος και στο Χαλάνδρι, ενώ ακολούθησε η παρουσίαση των ευρημάτων της έρευνας που πραγματοποίησε η Μονάδα Αποτροπής Απωλειών Τροφών του Δήμου με την πολύτιμη συμβολή των Χαλανδραίων πολιτών, επαγγελματιών εστίασης, πώλησης τροφίμων και δημοτικών παιδικών σταθμών.
Από τα παραπάνω, προκύπτει ότι η συλλογή των βιοαποβλήτων στους καφέ κάδους, από τον Οκτώβριο 2022, έχει καλή εφαρμογή αλλά ακόμα μικρή απήχηση. Όσον αφορά στη δωρεά, αναδιανομή και θέληση για μείωση του φαγητού που πετιέται, το Χαλάνδρι δείχνει να βρίσκεται σε καλό επίπεδο.
Αναλυτικά τα κυριότερα συμπεράσματα της έρευνας:
ΒΡΕΦΟΝΗΠΙΑΚΟΙ ΣΤΑΘΜΟΙ
- Το μεγαλύτερο μέρος απωλειών στους βρεφονηπιακούς σταθμούς βρίσκεται στο υπόλειμμα πιάτου.
- Πρέπει να αναζητηθούν μέτρα μείωσης αυτού του αποτρέψιμου μέρους με:
- Αναζήτηση ισοδύναμων πιο επιθυμητών για τα παιδιά γευμάτων
- Μείωση των μερίδων με επανάληψη για όσα παιδιά το επιθυμούν
iii. Εκπαιδευτικά μέτρα
ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ
• Το μεγαλύτερο μέρος των τροφικών αποβλήτων των εστιατορίων δημιουργείται κατά την προετοιμασία του φαγητού.
- Το μεγαλύτερο μέρος των αποτρέψιμων είναι υπόλειμμα πιάτου.
- Υπάρχει περιθώριο για δωρεές τροφών που δεν καταναλώνονται.
- Η εκπαίδευση του προσωπικού είναι ίσως το κυριότερο μέτρο για τη μείωση των απωλειών.
- Χρειάζεται καμπάνια για μεγαλύτερη χρήση του καφέ κάδου.
ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ ΛΙΑΝΙΚΗΣ ΠΩΛΗΣΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ
- Η εκπαίδευση του προσωπικού είναι σημαντικό μέτρο για τη μείωση των απωλειών.
- Επίσης, καλύτερη εκτίμηση του τι δεν πωλείται, θα βοηθούσε στη μείωση των απωλειών.
- Οικονομικά μέτρα όπως το «πληρώνω όσο πετάω» και κίνητρα για αύξηση των δωρεών μπορούν να μειώσουν τις απώλειες τροφών.
- Χρειάζεται καμπάνια για μεγαλύτερη χρήση του καφέ κάδου.
ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΑ
- Τα περισσότερα νοικοκυριά ψωνίζουν κατά μόνας, πιο πολύ στα σουπερμάρκετ, και χρησιμοποιούν λίστα. Το 1/3 μία φορά την εβδομάδα. Οι περισσότεροι ελέγχουν την ημερομηνία λήξης και χρησιμοποιούν προσφορές.
- Οι μισοί περίπου χρησιμοποιούν συνταγές για το μαγείρεμα. Τα 2/3 φροντίζουν να ξαναχρησιμοποιούν τα φαγητά που περισσεύουν. Οι περισσότεροι μαγειρεύουν μία φορά κάθε μέρα.
- Οι περισσότεροι δεν χρησιμοποιούν delivery, ενώ τρώνε έξω 1-2 φορές τον μήνα.
- Οι περισσότεροι θεωρούν ότι δεν παράγουν πολλά τροφικά απόβλητα και υποτιμούν το ποσοστό των αποβλήτων που είναι τροφικά.
- Τα περισσότερα απόβλητα είναι φυτικής προέλευσης.
- Τα 2/3 ξεχωρίζουν τα τροφικά απόβλητα από τα υπόλοιπα και χρησιμοποιούν τον καφέ κάδο. Υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης στη χρήση του καφέ κάδου.
- Η εκτίμηση είναι ότι παράγονται περίπου 300 γραμμάρια αποβλήτων ανά κάτοικο ημερησίως και το 1/4 είναι αποτρέψιμο.
- Οι περισσότεροι θέλουν να μάθουν περισσότερα για το πώς θα μπορούσαν να μειώσουν τις απώλειες και τη δημιουργία αποβλήτων. Θεωρούν ότι τα φυλλάδια είναι η καλύτερη μέθοδος.
Η ημερίδα συνεχίστηκε με τις πολύ ενδιαφέρουσες παρουσιάσεις των καθηγητών κ.κ. Κ. Λαζαρίδη, Δ. Φ. Λέκκα και Θ. Μανιού, που εκπροσωπούν το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, το Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο και το Πανεπιστήμιο Αιγαίου αντιστοίχως. Το τρίτο μέρος της εκδήλωσης ήταν αφιερωμένο στις καλές πρακτικές βιώσιμης διαχείρισης τροφίμων, που αναδεικνύονται ως κύριες επιλογές για την ανάδειξή τους από το Χαλάνδρι στους εταίρους του FoodRUs: Κοινωνικό Παντοπωλείο Δήμου Χαλανδρίου, ΜΚΟ «Μπορούμε», «FoodBag App».
Ο καθένας από του εμπλεκόμενους έδωσε την δική του οπτική και πρόταση για τη μείωση σπατάλης τροφίμων και άφησε τους συμμετέχοντες με αρκετή «τροφή για σκέψη».
Ο Δήμος Χαλανδρίου θα συνεχίσει τις δράσεις μέσω της Μονάδας Αποτροπής Απωλειών Τροφών, προκειμένου να απαντήσει στην πρόκληση της μείωσης της παραγόμενης τροφής, που είναι πλέον παγκόσμια απαίτηση, καθώς έχει καταγραφεί ότι το ένα τρίτο της παραγόμενης τροφής, σε όλο τον πλανήτη, καταλήγει στα σκουπίδια.
Τι δείχνουν τα στοιχεία για τη σπατάλη τροφίμων στην Ε.Ε.
Ειδικά, για τη ΕΕ, προκύπτει, από τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Eurostat (29.09.23), ότι η συνολική σπατάλη τροφίμων (βρώσιμα και μη βρώσιμα μέρη που απορρίφθηκαν) σε επίπεδο ΕΕ κατά το 2021, ανήλθε σε περίπου 58.4 εκατομμύρια τόνους (ποσότητα που αντιστοιχεί σε περίπου 131 κιλά ανά κάτοικο).
Τα νοικοκυριά παρήγαγαν το 54% των συνολικών απορριμμάτων τροφίμων (70 κιλά ανά κάτοικο), ενώ ακολουθούν η επεξεργασία – μεταποίηση τροφίμων (ποσοστό 21% επί του συνόλου) / πρωτογενής παραγωγή (ποσοστό 9%) / εστίαση (ποσοστό 9%) / λιανεμπόριο – διανομή (ποσοστό 7%).
Σημειώνεται ότι η Ελλάδα είναι μεταξύ των κρατών – μελών που δεν υπέβαλαν νέα στοιχεία για το 2021.