Σειρά αλλαγών στη λειτουργία των περιφερειών και γενικά της τοπικής αυτοδιοίκησης, στο πλαίσιο της αναθεώρησης του «Καλλικράτη», προανήγγειλε ο υπουργός Εσωτερικών Πάνος Σκουρλέτης, στην ομιλία του κατά την έναρξη του 5ου συνεδρίου της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας (ΕΝΠΕ).
Για την καθιέρωση της απλής αναλογικής στις αυτοδιοικητικές εκλογές, σημείωσε ότι το εκλογικό αυτό σύστημα «θα ευνοήσει συνεργασίες και την είσοδο νέων δυνάμεων και νέων απόψεων στην πολιτική», ενώ «σε συνδυασμό με την θέσπιση νέων ή την ενεργοποίηση υπαρχόντων συμμετοχικών θεσμών, μπορεί να απαντήσει και στα ζητήματα της κυβερνησιμότητας και σε ό,τι άλλο προκύψει».
Ο κ. Σκουρλέτης ανέφερε ακόμα ότι στις παρεμβάσεις που αναμένεται να θεσμοθετήσει το υπουργείο περιλαμβάνονται και τα εξής:
Το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι για του πολίτες των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο ήδη ισχύει στις δημοτικές εκλογές, επεκτείνεται και στις περιφερειακές εκλογές. Η διεξαγωγή των αυτοδιοικητικών εκλογών αποσυνδέεται από το χρόνο διεξαγωγής των ευρωεκλογών.
Εξορθολογίζονται κατηγορίες κωλυμάτων εκλογιμότητας – όπως η γενική απαγόρευση να θέσουν υποψηφιότητα όλοι όσοι έχουν οποιαδήποτε σχέση εργασίας με το Δημόσιο, ακόμα και ορισμένου χρόνου (λ.χ. δίμηνη, πεντάμηνη κ.λπ. σύμβαση εργασίας).
Οι Περιφερειακές Ενότητες διατηρούνται ως εκλογικές περιφέρειες, με δικαίωμα όμως «επικοινωνίας» των ψηφοδελτίων, δηλαδή δικαίωμα του εκλογέα μίας Περιφερειακής Ενότητας να βάλει έναν σταυρό και σε υποψήφιο άλλης Περιφερειακής Ενότητας.
Διατηρείται ο θεσμός του χωρικού αντιπεριφερειάρχη, ωστόσο, καταργείται η χωρίς σταυρό, εκλογή του, όπως ισχύει σήμερα. Αντίθετα, ο χωρικός αντιπεριφερειάρχης κάθε Περιφερειακής Ενότητας θα ορίζεται από τον περιφερειάρχη, μεταξύ των συμβούλων που έχουν ήδη εκλεγεί στην οικεία περιφέρεια.
Θεσμοθετείται η διενέργεια τοπικών δημοψηφισμάτων, όχι μόνο μετά από πρωτοβουλία των οργάνων του δήμου, αλλά και κατόπιν λαϊκής πρωτοβουλίας.
Αναπροσδιορίζεται η κατανομή αρμοδιοτήτων μεταξύ δήμων – περιφερειών – κεντρικού κράτους, ενώ προβλέπεται η ίδρυση ενός οργάνου ελέγχου της διαδικασίας αναπροσδιορισμού των αρμοδιοτήτων, που θα διασφαλίζει ότι κάθε μεταφορά αρμοδιότητας, θα συνοδεύεται από τη διασφάλιση των απαιτούμενων πόρων και του ανθρώπινου δυναμικού.
Εξετάζεται «με θετική ματιά» η πρόταση για εκχώρηση στις περιφέρειες των αρμοδιοτήτων για τη χάραξη του περιβαλλοντικού σχεδιασμού, για τη διαχείριση των υδάτινων πόρων και για την παροχή υπηρεσιών τεχνικού ελέγχου και υποστήριξης.
Ο έλεγχος νομιμότητας των αποφάσεων της τοπικής αυτοδιοίκησης θα αποσπαστεί από τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις και θα ανατεθεί σε έναν νέο φορέα, τον «Ελεγκτή Νομιμότητας», υπό την εποπτεία και την ευθύνη του υπουργείου Εσωτερικών.
Προωθείται η υποκατάσταση των σημερινών Αποκεντρωμένων Διοικήσεων από περιφερειακές, κατά τόπους, υπηρεσίες των αντίστοιχων υπουργείων. Στο σημείο αυτό, ο κ. Σκουρλέτης διαβεβαίωσε ότι «οποιαδήποτε αλλαγή του πλαισίου λειτουργίας και αρμοδιοτήτων των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων δεν θα επηρεάσει έστω και κατ’ ελάχιστο τα δικαιώματα και τους όρους εργασίας του προσωπικού τους».
Καταλήγοντας, ο υπουργός Εσωτερικών τόνισε ότι «η τοπική αυτοδιοίκηση μπορεί και οφείλει να υποστηρίξει την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας, να συμβάλει στον πληρέστερο σχεδιασμό των επόμενων βημάτων, να βοηθήσει στην ανάδειξη και ενεργοποίηση αδρανών δυνάμεων που έχουν τη διάθεση να συμμετάσχουν στην επόμενη μέρα, αλλά δεν ξέρουν πώς να το κάνουν. Υπάρχει ανάγκη συνολικής υπέρβασης της πραγματικότητας που διέκρινε την χώρα μας εδώ και δεκαετίες. Ένας νέος κύκλος ξεκινά και δεν μπορούμε, δεν πρέπει, να τον ερμηνεύσουμε με ξεπερασμένες αντιλήψεις και εργαλεία. Σας καλώ να τολμήσουμε τις αλλαγές που έχει ανάγκη ο τόπος».