Ο σχεδιασμός και οι νέες, τεχνικές προδιαγραφές εκπόνησης διαχειριστικών μελετών δασικών οικοσυστημάτων, όπως αυτές προκύπτουν, κατά βάση, από τις απαιτήσεις της νέας πραγματικότητας που δημιουργεί η κλιματική κρίση, τέθηκαν στο επίκεντρο της συνέντευξης Τύπου, που πραγματοποιήθηκε στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, σήμερα Δευτέρα 3 Ιουνίου.
Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θόδωρος Σκυλακάκης, αναφέρθηκε σε τρεις πρωτοβουλίες για την ολοκληρωμένη διαχείριση των δασικών οικοσυστημάτων της χώρας και για την ενίσχυση της πυροπροστασίας κατοικημένων περιοχών σε Δήμους με περιαστικά δάση, ενώ οι οικονομικοί πόροι, που διατίθενται για τις προληπτικές δράσεις, ξεπερνούν στο σύνολό τους τα 270 εκατομμύρια ευρώ.
Η πρώτη πρωτοβουλία αφορά το πρόγραμμα Antinero, συνολικού ύψους 225 εκατομμυρίων, που χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, που έχει να κάνει με τη δημιουργία αντιπυρικών ζωνών, τον καθαρισμό των δασών και τη δημιουργία δασικών δρόμων, το οποίο φέτος έχει προχωρήσει νωρίτερα από κάθε άλλη φορά.
Η δεύτερη είναι η δασική μεταρρύθμιση η οποία ψηφίστηκε από την Βουλή τον Απρίλιο και πλέον έχουμε τις πρώτες διαχειριστικές μελέτες για τα δάση της χώρας, ύψους 17 εκατομμυρίων ευρώ, το σύνολο των οποίων αναμένεται να ολοκληρωθούν σε 3,5 μήνες. «Για πρώτη φορά στην μεταπολιτευτική μας ιστορία, τα δάση της Αττικής θα αποκτήσουν διαχειριστικές μελέτες», ανέφερε χαρακτηριστικά ο υπουργός ΠΕΝ.
Κατόπιν, θα ξεκινήσουν οι διαγωνισμοί, με τους οποίους θα προκύψουν διαχειριστικά σχήματα ή συνεταιρισμοί που θα προχωρήσουν στην διαχείριση των δασών.
Η τρίτη πρωτοβουλία έχει να κάνει με την εφαρμογή του κανονισμού πυροπροστασίας με έμφαση στην προστασία της ανθρώπινης ζωής, της περιουσίας και του περιβάλλοντος.
Οι 17 κρίσιμες παράμετροι των νέων, τεχνικών προδιαγραφών
Οι νέες απαιτήσεις που ενσωματώνονται στις προδιαγραφές σύνταξης διαχειριστικών μελετών δάσους περιλαμβάνουν:
- Εξασφάλιση της αειφορικής πολυ-λειτουργικής διαχείρισης των δασικών οικοσυστημάτων
- Εκτίμηση και μετριασμό επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης στα δασικά οικοσυστήματα
- Έμφαση στην καλλιέργεια του δάσους, με στόχο τα υγιή και πλήρως ανανεώσιμα δασικά οικοσυστήματα
- Διασύνδεση των διαχειριστικών μελετών με το ισχύον, νομικό και θεσμικό πλαίσιο διαχείρισης των προστατευόμενων δασικών περιοχών
- Διασύνδεση των διαχειριστικών μελετών με τα Αντιπυρικά Σχέδια – Μελέτες, έργα AntiNero, στο πλαίσιο της πρόληψης των δασικών πυρκαγιών
- Αξιοποίηση των δασικών προϊόντων (ξυλώδη και μη ξυλώδη) και υπηρεσιών από όλα τα δασικά οικοσυστήματα
- Διασύνδεση και αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της Εθνικής Απογραφής και Παρακολούθησης των δασών στις διαχειριστικές μελέτες
- Τυποποίηση εντύπων και πινάκων για ενιαία χρήση
- Εξασφάλιση της δυνατότητας σύνδεσης με Πληροφοριακά συστήματα, Ενιαία – Εθνική Βάση Δεδομένων για όλη τη χώρα
- Ενσωμάτωση χαρτογραφικών απεικονίσεων λεκανών απορροής και έργων ορεινής υδρονομίας στις διαχειριστικές μελέτες και διασύνδεσή τους
- Ενσωμάτωση μεταγενέστερης νομοθεσίας, που αφορά στις προστατευόμενες περιοχές του Δικτύου Natura, είδη χλωρίδας και πανίδας, κ.λπ.
- Πρόβλεψη για διασύνδεση με τα περιφερειακά σχέδια βόσκησης για την ενεργή άσκηση της κτηνοτροφίας και τη στήριξη του πρωτογενούς τομέα
- Ενσωμάτωση πρόβλεψης (χωρικά και χρονικά) της άσκησης μελισσοκομίας
- Εμπλουτισμό των διαχειριστικών μελετών, με επιπλέον θεματικούς χάρτες (κλίσεων, αναγλύφου, έκθεσης κ.λπ.)
- Παρακολούθηση των διαχειριστικών μέτρων και προσαρμογή τους (Monitoring and Adaptive Management)
- Συνεκτίμηση των αποτελεσμάτων από την εφαρμογή των διαχειριστικών μέτρων προηγούμενων διαχειριστικών περιόδων για την ορθή λήψη αποφάσεων μελλοντικής διαχείρισης
- Πρόβλεψη για χρήση σύγχρονων μέσων και μηχανημάτων για την απόληψη της προβλεπόμενης δασικής βιομάζας
Ήδη έχουν ανατεθεί 19 διαχειριστικές μελέτες για ισάριθμα δασικά οικοσυστήματα, συνολικής έκτασης 1.395.259 στρεμμάτων, οι οποίες αφορούν περιοχές αρμοδιότητας δασαρχείων Καπανδριτίου (2), Πεντέλης (1), Αιγάλεω (3), Πάρνηθας (1), Μεγάρων (2), Λιβαδειάς (2), Βυτίνας (3), Τρίπολης (1), Πύργου(2) και Ολυμπίας (2).
Οι υπό εκπόνηση μελέτες όπως αναφέρθηκε, θα οδηγήσουν άμεσα, αλλά και μεσοπρόθεσμα:
- στην αποτελεσματική προστασία των δασικών οικοσυστημάτων έναντι των φυσικών καταστροφών,
- στην προστασία του τοπίου,
- στη διατήρηση της βιοποικιλότητας και
- γενικότερα στην θωράκιση των δασών και του ευρύτερου φυσικού περιβάλλοντος.
Τόσο αυτές οι 19 μελέτες όσο και εκείνες που θα ανατεθούν στη συνέχεια, θα υλοποιηθούν με τις παραπάνω, νέες προδιαγραφές.
Προληπτικά μέτρα πυροπροστασίας
Επιπρόσθετα, στο πλαίσιο της συνέντευξης Τύπου παρουσιάστηκε η πορεία υλοποίησης της πρωτοβουλίας του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας για τη λήψη προληπτικών μέτρων πυροπροστασίας κατοικημένων περιοχών σε δήμους με περιαστικά δάση.
Για το σκοπό αυτό, διατίθενται 30 εκατ. ευρώ από το πρόγραμμα: «Προστασία και Αναβάθμιση Δασών 2024» του Πράσινου Ταμείου, που υλοποιεί η Γενική Διεύθυνση Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος της Γενικής Γραμματείας Δασών μέσω των Περιφερειακών Δασικών Υπηρεσιών.
Η πρωτοβουλία, που διακρίνεται για την ευελιξία και την ταχύτητα στις προβλεπόμενες διαδικασίες υλοποίησης, αφορά στη δημιουργία αντιπυρικών ζωνών, πλάτους 10 μέτρων, περιμετρικά οικισμών που βρίσκονται εντός ή πλησίον δασών και δασικών εκτάσεων υψηλής επικινδυνότητας για την εκδήλωση πυρκαγιών. Έχει, ήδη, εκδηλωθεί ενδιαφέρον από κάποιους δήμους – δυνητικούς δικαιούχους. Εντός των επόμενων ημερών αναμένεται η μαζική κατάθεση προτάσεων από τους περισσότερους δήμους. Από τη συμμετοχή του συνόλου των δήμων που καλύπτει το πρόγραμμα (από 196 που προβλεπόταν αρχικά, αυξήθηκαν σε 217) εκτιμάται πως θα καλυφθεί περίπου το 60% του συνόλου των περιμετρικών ζωνών που περιβάλλουν οικισμούς που βρίσκονται εντός ή πλησίον δασικών οικοσυστημάτων, σύμφωνα με τα στοιχεία των δασικών χαρτών.
Όπως υπενθυμίστηκε, οι δήμοι μπορούν να καταθέσουν τις προτάσεις τους για συμμετοχή στην παραπάνω πρωτοβουλία έως τις 20.06.2024. Οι προτάσεις αξιολογούνται άμεσα και υλοποιούνται με σειρά χρονικής προτεραιότητας.
«Συνεχίζουμε, με αμείωτη ένταση, να υλοποιούμε μέτρα για την προστασία και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των δασών μας. Οι νέες προδιαγραφές εκπόνησης διαχειριστικών μελετών δάσους που εισάγουμε, σχεδιάστηκαν με γνώμονα τις απαιτήσεις που επιτάσσουν οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης. Αξιοποιούμε τις νέες τεχνολογίες και ενσωματώνουμε πρακτικές για τη βελτίωση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας αυτών των μελετών. Παράλληλα, βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη οι απαραίτητες διαδικασίες για την πυροπροστασία κατοικημένων περιοχών σε δήμους με περιαστικά δάση. Υλοποιούμε μεγάλα έργα πρόληψης -όπως είναι το AntiNero– απέναντι στις πυρκαγιές. Επιπρόσθετα, έχει εκκινήσει η πρωτοβουλία -με πόρους ύψους 30 εκατ. ευρώ από το Πράσινο Ταμείο- για τη δημιουργία αντιπυρικών ζωνών, πλάτους 10 μέτρων, περιμετρικά οικισμών που βρίσκονται εντός ή πλησίον δασών και δασικών εκτάσεων υψηλής επικινδυνότητας για την εκδήλωση πυρκαγιών», τόνισε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θόδωρος Σκυλακάκης.
Απ΄ την πλευρά του ο γενικός γραμματέας δασών, Στάθης Σταθόπουλος, ξεκαθάρισε ότι οι διαχειριστικές μελέτες είναι ήδη υπογεγραμμένες και συμβασιοποιημένες με βάση το Antinero, με προτεραιότητα στα δάση της Αττικής αλλά και τον σκληρό πυρήνα των δασών της χώρας, ενώ προανήγγειλε έναν μόνιμο αυτοχρηματοδοτούμενο μηχανισμό για τον καθαρισμό των δασών.
Απ΄ την πλευρά του ο Πρόεδρος του Πράσινου Ταμείου, Γιάννης Ανδρουλάκης , αναφέρθηκε στις δράσεις που προβλέπονται για την αξιοποίηση των πόρων ύψους 30 εκατομμυρίων ευρώ, σύμφωνα με τις οποίες πρόκειται να ενισχυθεί η πυροπροστασία στα δάση και τους οικισμούς της χώρας μας. Μέχρι τις 30 Ιουνίου πρόκειται να έχουν ολοκληρωθεί οι ενάρξεις των δικαιούχων δήμων ανέφερε ο κ. Ανδρουλάκης και εκτίμησε ότι οι στόχοι που έχουν τεθεί, αναμένεται να επιτευχθούν εγκαίρως.
Τη δασώδη βλάστηση της χώρας μας ανέλυσε ο Ευ. Γκουντούφας, αν. προϊστάμενος στη Γενική Διεύθυνση Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος, και έκανε γνωστό τον τρόπο με τον οποίο πρόκειται να στελεχωθεί το εγχείρημα της δασοπροστασίας της χώρας μας.
«Είναι τόσο επείγουσα η νέα κατάσταση και η νέα πραγματικότητα που επιβάλει η κλιματική κρίση, που μας υποχρεώνει να δουλεύουμε παράλληλα για την εφαρμογή όλων των πρωτοβουλιών για την προστασία των δασών μας», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Σκυλακάκης και επεσήμανε ότι οι προδιαγραφές των τεχνικών μελετών πυροπροστασίας, που θέτει το ΥΠΕ όσον αφορά τις υποχρεώσεις των ιδιωτών για τις οικείες τους, αυτές είναι ενδεικτικές και όχι υποχρεωτικές, παρόλα αυτά πρέπει να γίνουν τα κλαδέματα και να απομακρυνθεί η οποιαδήποτε καύσιμη ύλη.