Τους βασικούς πυλώνες της Εθνικής Στρατηγικής για τους αστέγους ανέπτυξε η αναπληρώτρια υπουργός Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Θεανώ Φωτίου, στη διάρκεια παρουσίασης των αποτελεσμάτων έρευνας – πιλοτικής απογραφής αστέγων που πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία του υπουργείου με το Πάντειο Πανεπιστήμιο, σε 7 μεγάλους δήμους της χώρας, ήτοι στους δήμους Αθήνας, Θεσσαλονίκης, Πειραιά, Ηρακλείου, Ν. Ιωνίας, Ιωαννιτών και Τρικκαίων.
Πέντε είναι οι άμεσοι στόχοι της Εθνικής Στρατηγικής, σύμφωνα με την κ. Φωτίου:
1) Αποτύπωση του φαινομένου με επιστημονικό, έγκυρο τρόπο και ενιαία μεθοδολογία.
2) Κωδικοποίηση της υφιστάμενης νομοθεσίας και επεξεργασία προτάσεων βελτίωσης του θεσμικού πλαισίου. Οι προτάσεις θα παρουσιαστούν το φθινόπωρο.
3) Σύσταση διυπουργικού οργάνου που θα χαράσσει την πολιτική για τους αστέγους, εντός του Κυβερνητικού Συμβουλίου Κοινωνικής Πολιτικής, υπό την Αντιπροεδρία. Θα μετέχουν τα Υπουργεία Εργασίας, Εσωτερικών, Υγείας, Μεταναστευτικής Πολιτικής, Οικονομίας και Οικονομικών.
4) Δημιουργία μόνιμου ψηφιακού μηχανισμού παρακολούθησης της αστεγίας που θα λειτουργεί εντός του πλαισίου του Εθνικού Μηχανισμού για την κοινωνική ένταξη και συνοχή, με στόχο τη διασύνδεση και τον συντονισμό όλων των φορέων που εργάζονται για τους αστέγους.
5) Δημιουργία δεικτών για την παρακολούθηση του φαινομένου και ορισμός ποσοτικών στόχων μείωσης ανά έτος.
Σε ότι αφορά στις δράσεις που έχουν ήδη υλοποιηθεί για τους άστεγους αλλά και την πρόληψη της αστεγίας η κ. Φωτίου ανέφερε τα εξής βήματα που έχουν γίνει:
- Βελτίωση της ποιότητας των υφιστάμενων δομών για αστέγους, ΚΥΑ για Κέντρα Ημέρας, Υπνωτήρια, Ξενώνες και Υποστηριζόμενα διαμερίσματα (Θεσμοθετήθηκε το 2016 η ΚΥΑ για συνεχή παρακολούθηση και βελτίωση με βάση τις προτάσεις των φορέων).
- Κεντρικός σχεδιασμός για την Χρηματοδότηση 20 Δομών για αστέγους (10 Υπνωτήρια και 10 Κέντρα Ημέρας) από τα ΠΕΠ.
- Λεωφορείο αστέγων στο Δήμο της Αθήνας (αναμένουμε στοιχεία)
- Δυνατότητα ένταξης των αστέγων στο ΚΕΑ. Παρέχεται το επίδομα για κάλυψη βασικών αναγκών διαβίωσης χωρίς την ανάγκη μόνιμης κατοικίας/διεύθυνσης, ταυτόχρονα δίνει τη δυνατότητα στις κοινωνικές υπηρεσίες των δήμων και τους φορείς να προσεγγίσουν αυτόν τον πληθυσμό και να τον υποστηρίξουν για την μακροπρόθεσμη ένταξή τους. Σήμερα είναι εγγεγραμμένοι 4.871 ωφελούμενοι, με άθροισμα μελών 7.336. Σ΄ αυτό συνεπικουρούν, η δωρεάν περίθαλψη ανασφαλίστων που επιτρέπει την πρόσβαση των αστέγων στο Εθνικό Σύστημα Υγείας και άλλες παροχές για την αντιμετώπιση της φτώχειας (ΤΕΒΑ κλπ).
- Επανασχεδιάστηκε το πρόγραμμα «Στέγη και Εργασία» με βάση την εμπειρία του Στέγαση και Επανένταξη και έχει ξεκινήσει η υλοποίηση σε 13 σχήματα (Δήμων, ΝΠΔΔ (ΚΚΠΠ και ΕΚΚΑ) και φορέων) για 414 νοικοκυριά, 608 ωφελούμενους. Σημαντικό πρόγραμμα, με βάση τις σύγχρονες προσεγγίσεις για την ένταξη των αστέγων : άμεση στέγαση σε αυτόνομα διαμερίσματα, συνοδευτικές υποστηρικτικές υπηρεσίες (ψυχοκοινωνικής στήριξης, συμβουλευτική κλπ), και υποστήριξη για ένταξη στην εργασία.
- Παροχή επιδόματος στέγασης για την υποστήριξη νοικοκυριών με οικονομικές δυσκολίες (αθέατη πλευρά της στεγαστικής επισφάλειας) και εργαλείο για την μακροπρόθεσμης ένταξης των αστέγων (μετάβαση από προγράμματα για αστέγους σε αυτόνομη διαβίωση): Το επίδομα ενοικίου στον νόμο για την ανθρωπιστική κρίση: 46 εκατομμύρια, 22.000 ωφελούμενοι.
- Επίδομα Στέγασης (ν. 4472/2017 (ΦΕΚ 74 τ.Α΄), ΚΥΑ 15.6.2018 (ΦΕΚ 2282 τ.Β΄) για νοικοκυριά που διαμένουν σε μισθωμένη κατοικία ή επιβαρύνονται με το κόστος εξυπηρέτησης στεγαστικού δανείου πρώτης κατοικίας. Το μέτρο περιλαμβάνεται στα αντίμετρα, αφορά 000 νοικοκυριά, έχει προϋπολογισμό 600εκ. ευρώ και ξεκινά από το 2019.
Έρευνα – πιλοτική καταγραφή στο δρόμο και σε δομές σε επτά δήμους
Ολοκληρώθηκε η πιλοτική καταγραφή στο δρόμο και σε δομές σε επτά δήμους Αθήνα, Πειραιά, Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο Κρήτης, Γιάννενα, Τρίκαλα, Ν. Ιωνία στο πλαίσιο του έργου «Δημιουργία εργαλείων και ορισμό διαδικασιών για την καταγραφή των αστέγων» Συγχρηματοδότηση από ΕΣΠΑ 2014-2020, Επιχειρησιακό Πρόγραμμα: «Μεταρρύθμιση Δημοσίου Τομέα».
Για πρώτη φορά με ενιαία μεθοδολογία (που έχει επεξεργαστεί ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ του Υπουργείου, σε συνεργασία με τον επιστημονικό σύμβουλο του έργου και τον ανάδοχο της πιλοτικής απογραφής, το Πάντειο Πανεπιστήμιο) και με κοινή ηλεκτρονική εφαρμογή (ΗΔΙΚΑ).
Είναι σημαντικό ότι για την καταγραφή συνεργάστηκαν σχεδόν το σύνολο των φορέων που εμπλέκονται με τους αστέγους, συνδιαμόρφωσαν τη μεθοδολογία και τα ερωτηματολόγια, και συμμετείχαν όλοι μαζί σε μια κοινή προσπάθεια.
ΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ ΤΗΣ ΑΠΟΓΡΑΦΗΣ
Απογραφικοί Τομείς και Δομές
- 90 απογραφικοί τομείς στις 7 πόλεις
- 34 ημερήσιες δομές (Κέντρα Ημέρας/Συσσίτια)
- 11 στεγαστικές δομές (Ξενώνες/Υπνωτήρια)
- 17 πράξεις υποστηριζόμενων διαμερισμάτων (Στέγαση & Επανένταξη, Κοινωνική Κατοικία Δήμου Αθηναίων)
Καταγραφείς
- 370 καταγραφείς, εθελοντές από φορείς και φοιτητές με μικρή αποζημίωση από το πρόγραμμα, οι οποίοι συμμετείχαν σε επιμόρφωση από την επιστημονική ομάδα του έργου σε κάθε Δήμο.
Πρώτα αποτελέσματα
- 1645 άτομα στο δρόμο και σε δομές σε 7 Δήμους
- 691 από αυτά, στο δρόμο
- 793 στην Αθήνα, τα 353 στο δρόμο
Τα αποτελέσματα της απογραφής δείχνουν ότι ειδικά οι άστεγοι στο δρόμο και στις δομές, είναι ένας πληθυσμός σύνθετος, ανομοιογενής με πολλαπλά προβλήματα και η αντιμετώπιση πρέπει αντίστοιχα να είναι σε πολλά επίπεδα, εξατομικευμένη, ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε περίπτωσης, αλλά και μακροχρόνια/σταθερή γιατί η επανένταξή τους δεν είναι εύκολη, ειδικά όταν μιλάμε για ανθρώπους με εξαρτήσεις, ψυχικές παθήσεις, και χρόνια παραμονή στο δρόμο.