Το φετινό συνέδριό της ΚΕΔΕ βρίσκει την Τοπική Αυτοδιοίκηση αντιμέτωπη με μια μεγάλη πρόκληση: την αλλαγή του Καλλικράτη και την προώθηση μιας ουσιαστικής μεταρρύθμισης στη λειτουργία του Κράτους και της Αυτοδιοίκησης. Με βάση αυτή την πρόκληση, ποιος είναι κατά τη γνώμη σας ο οδικός χάρτης που πρέπει να χαράξει το συνέδριο και εν γένει η Αυτοδιοίκηση;
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το φετινό συνέδριο της ΚΕΔΕ, βρίσκει την Τοπική Αυτοδιοίκηση σε μια ακόμη κρίση που συνταράσσει συθέμελα όλους τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Μετά τον ορυμαγδό των μνημονιακών μέτρων, την τραγική υποχρηματοδότηση των Δήμων και τις νέες περικοπές της τάξης του 60%, έρχονται να προστεθούν νέες μεταρρυθμίσεις στο Διοικητικό σύστημα του Καλλικράτη, καθώς και νέες αλλαγές στο εκλογικό σύστημα και στη σχέση της λειτουργίας Κράτους και Αυτοδιοίκησης.
Στο φετινό μας συνέδριο θα πρέπει να υπάρξει ένας ειλικρινής και θετικός διάλογος μεταξύ Κράτους και Αυτοδιοίκησης, γιατί πάμε, απ’ ότι φαίνεται, σε μεγάλες τομές στην Αυτοδιοίκηση. Όλα τα θέματα που θα συζητηθούν χαρακτηρίζονται από μια αναντίρρητη καθολικότητα και στοχεύουν σε μια βιώσιμη κατάσταση για την Αυτοδιοίκηση. Γιατί Δήμοι χωρίς πόρους, χωρίς οικονομική αυτοτέλεια και εφαρμόσιμες αρμοδιότητες και όχι στα χαρτιά, δεν είναι ικανοί να ανταποκριθούν στις ανάγκες των πολιτών τους. Στην Αυτοδιοικητική μας φιλοσοφία, στο κέντρο των επιλογών μας και στον οδικό χάρτη μας, καθοριστικό ρόλο παίζει ο πολίτης και οι ανάγκες του. Ο πολίτης είναι για εμάς, η προτεραιότητα μας. Αυτή είναι και η αξία της ενασχόλησης μας με τα κοινά. Να είμαστε χρήσιμοι και αποτελεσματικοί.
Κομβικό σημείο για το μέλλον και το νέο ρόλο που πρέπει να έχει η Τοπική Αυτοδιοίκηση, αποτελεί η δρομολογούμενη αλλαγή του θεσμικού πλαισίου που τη διέπει. Ποιες αλλαγές θεωρείτε καθοριστικές, ούτως ώστε να μπορούν οι δήμοι να αποφασίζουν για το μέλλον των τοπικών τους κοινωνιών, την τοπική ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή, για βιώσιμες και έξυπνες πόλεις, για τη διασφάλιση της διαφάνειας, για τη μεταρρύθμιση του κράτους και της ίδιας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης;
Η δρομολόγηση αλλαγής του θεσμικού πλαισίου που διέπει τη λειτουργία κάθε ΟΤΑ θα πρέπει πρώτιστα να ικανοποιεί τις ανάγκες ενδοδημοτικής και ενδοπεριφερειακής αποκέντρωσης, με την αντίστοιχη μεταφορά αρμοδιοτήτων και με τη μεταβίβαση πόρων και μέσων.
Η ενίσχυση της αυτοτέλειας και της διοικητικής αποτελεσματικότητας των ΟΤΑ, μαζί με την οργανωτική και θεσμική ανασυγκρότηση τους, καθώς και τη διασφάλιση της οικονομικής βιωσιμότητας, είναι τα καίρια ζητούμενα των ΟΤΑ.
Ο αναπτυξιακός αναπροσανατολισμός, η εξεύρεση νέων χρηματοδοτικών εργαλείων και εκμετάλλευση πρόσθετων παρεχόμενων χρηματοδοτήσεων, κρίνονται απαραίτητες προϋποθέσεις για την υγιή ανάπτυξη της Αυτοδιοίκησης.
Στις προτάσεις για την αναθεώρηση του θεσμικού πλαισίου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που δόθηκαν για διαβούλευση, θα πρέπει να σημειωθούν τα εξής:
Ο σφικτός εναγκαλισμός της Τοπικής Αυτοδιοίκησης με το Κράτος και η χειραγώγηση της, συνεχίζεται.
Δεν υπάρχει η τολμηρή πρόταση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης για ριζική φορολογική μεταρρύθμιση. Οι προτάσεις για αναδιανομή των κεντρικών Αυτοτελών Πόρων δεν απαντούν στην αναγκαία προϋπόθεση για οικονομική αυτοτέλεια.
Το μείζον θέμα της αναβάθμισης και θωράκισης της καταστατικής θέσης των αιρετών, σύμφωνα με τα Ευρωπαϊκά πρότυπα αντιμετωπίζεται επιφανειακά, σε θέματα αντιμισθίας και αδειών.
Όμως η ουσιαστική κρίση του πολιτικού συστήματος, αμαυρώνει σιγά – σιγά και την εικόνα των αιρετών της Αυτοδιοίκησης. Δεν είναι τυχαίο ότι ανεξάρτητα από το παραγόμενο έργο και των επιδόσεων, ένα ποσοστό της τάξης του 60% των αιρετών, δεν επανεκλέγεται. Ο αιρετός της Τοπικής Αυτοδιοίκησης πληρώνει τις αδυναμίες του κεντρικού κράτους, από τους πολίτες που τους ζητούν ολοένα και περισσότερα για να καλύψουν τις ανάγκες τους.
Η κυβέρνηση έχει ανακοινώσει ότι μία από τις αλλαγές του Καλλικράτη, αφορά στην εφαρμογή της απλής αναλογικής από τις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2019. Αντιθέτως η θέση της ΚΕΔΕ είναι ότι πρώτα πρέπει να μεταρρυθμιστεί το κράτος και μετά να γίνει οποιαδήποτε συζήτηση για αλλαγή εκλογικού συστήματος. Ποια είναι η δική σας θέση;
Δεν μπορούμε να βάζουμε το κάρο μπροστά από το άλογο. Δεν θα πάμε ούτε ένα μέτρο μπροστά.
Η καθιέρωση της απλής αναλογικής θα επιφέρει ένα επαναστατικό «τσουνάμι» αλλαγών στην εσωτερική θεσμική ισορροπία των ΟΤΑ. Αποσκοπεί σε συγκεκριμένες ιδιοτελείς επιδιώξεις των εχόντων την εξουσία. Και στη κυριολεξία συντελείται ένα «έγκλημα» στην Αυτοδιοίκηση.
Ένα «έγκλημα», με θύματα χιλιάδες πολίτες, κυρίως ασθενέστερων κοινωνικών τάξεων, που θα βλέπουν το θεσμικό όργανο των ΟΤΑ να αδυνατεί να ανταπεξέλθει στις καθημερινές τους ανάγκες λόγω νέων εκλογικών αγκυλώσεων.
Πολύ απλά, η μέχρι τώρα Κυβερνησιμότητα των ΟΤΑ πάει περίπατο! Η αντίληψη της κυβέρνησης ότι με την προώθηση της απλής αναλογικής θα δημιουργηθούν συνθήκες συνεργασίας, κουλτούρα συναινέσεων, δημιουργική αντιπολίτευση και ισότιμες στρατηγικές συμμαχίες, ισοδυναμεί μεν, με τα ταυτοτικά στοιχεία της Αριστεράς, ακολουθώντας τον εκσυγχρονιστικό οίστρο της , αλλά όμως σε λάθος πεδίο εφαρμογής. Η απλή αναλογική θα μετατρέψει έναν ζωντανό και δυνατό τοπικό οργανισμό σε νεκρή φύση, σε κενό αέρος. Η επιδιωκόμενη για την κυβέρνηση συμμετοχική αυτοδιοίκηση θα μετατραπεί αναγκαστικά σε ετεροδιοίκηση για να υλοποιήσει και το πιο απλό έργο σε ένα Δήμο, μια Περιφέρεια. Οι προφανείς λόγοι αύξησης της επιρροής του Κυβερνώντος κόμματος στην Αυτοδιοίκηση και οι μικροκομματικές σκοπιμότητες θα επισύρουν σεισμικές αλλαγές και στην κυβέρνηση και στην Αυτοδιοίκηση.
Οι προτεινόμενες θεσμικές ασφαλιστικές δικλείδες για τη θεραπεία του αδιέξοδου της Κυβερνησιμότητας, όπως «προδιαβουλεύσεις» των τοπικών νομοσχεδίων, άρνηση ψήφου για δημιουργία πλασματικής πλειοψηφίας, δημοσιότητα των συνελεύσεων για πίεση από την κοινή γνώμη ή και τοπικά δημοψηφίσματα, θα περιπλέξουν περισσότερο το σύστημα της Κυβερνησιμότητας των ΟΤΑ.
Οι «μικροί παίκτες» των ΟΤΑ θα πετροβολάνε ό,τι κινείται στο όνομα της αντίδρασης στα συμβούλια. Το μοίρασμα της τράπουλας για τον έλεγχο της αυτοδιοίκησης πρέπει να γίνει αλλιώς, διαφορετικά οι αξιωματούχοι των ΟΤΑ, θα έχουν διακοσμητικό ρόλο στις περιοχές ευθύνης τους.
Οι εκλογές των ΟΤΑ το 2019 θα είναι οι πρώτες … κάλπες που θα εγκαινιάσουν το νέο εκλογικό σύστημα της απλής αναλογικής και θα διαπιστώσουμε πόσο θα αλλάξει η λειτουργία του θεσμού αν και σύμφωνα με τη λαϊκή ρήση «χωριό που φαίνεται κολαούζο δεν θέλει». Μια πραγματική «νάρκη» στα θεμέλια των ΟΤΑ.
Ένα από τα βασικά αιτήματα που προβάλει η Αυτοδιοίκηση σήμερα είναι να της δοθεί η δυνατότητα να συμβάλει ουσιαστικά στην αναπτυξιακή ανασυγκρότηση της χώρας, την επιστροφή της κοινωνίας στην κανονικότητα, και τον επαναπατρισμό των νέων που «έδιωξε» η κρίση. Με ποιον τρόπο και ποια εργαλεία θεωρείτε ότι μπορούν να στηριχθούν οι αναπτυξιακές δυνατότητες των δήμων σήμερα;
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση με νέα σύγχρονα οικονομικά εργαλεία, στη βάση της οικονομικής αυτοτέλειας των ΟΤΑ και με ισχυροποίηση του θεσμικού και κοινωνικού ρόλου της, με περιορισμούς σε γραφειοκρατικά εμπόδια και της κρατικής παρεμβατικότητας, μπορεί να εξελιχθεί σε μοχλό ανάπτυξης – κοινωνικής συνοχής και βελτίωσης της ποιότητας ζωής των πολιτών.
Με αξιόπιστους κανόνες «αποκέντρωσης» και «αυτοδιαχείρισης» οι οργανισμοί της Τοπικής Αυτοδιοίκησης μπορούν να συμμετέχουν ενεργά ως εργαλεία ανάπτυξης και εκπλήρωσης του νέου εθνικού στόχου της ανασυγκρότησης και ανάπτυξης της χώρας.
Με αξιοποίηση και ενίσχυση των στρατηγικών αναπτυξιακών πλεονεκτημάτων κάθε τόπου, στον πρωτογενή τομέα, στον πολιτισμό, στον τουρισμό, στο περιβάλλον, στην έρευνα και τεχνολογία, αποτελούν τη βάση της βιώσιμης ανάπτυξης κάθε ελληνικής περιοχής.
Η αύξηση της απασχόλησης, η τόνωση της παραγωγικότητας, η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, η ενίσχυση της εξωστρέφειας, τα καινοτόμα άλματα στην έρευνα και τεχνολογία, αποτελούν τα κλειδιά για τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής των κατοίκων, τη μείωση της ανεργίας και την κοινωνική συνοχή σε εθνικό και τοπικό επίπεδο.
Η «Βιώσιμη πόλη» η καινοτομία δικτύου Δήμων για τεχνική υποστήριξη προτάσεων σε ευρωπαϊκά προγράμματα και εκμετάλλευση πρόσθετων χρηματοδοτήσεων, «φρέσκο χρήμα» από την Ευρώπη καθώς και «έξυπνη πόλη» με στόχο τις παρεχόμενες υπηρεσίες των ΟΤΑ μέσα από ψηφιακές υπηρεσίες που οδηγούν στην έλευση μιας ψηφιακής πραγματικότητας, απαραίτητη για τη βιωσιμότητα των ΟΤΑ, με νέες επενδύσεις και νέες θέσεις εργασίας.
Από ένα ψηφιακό μητρώο για άμεση πρόσβαση τις υπηρεσίες των ΟΤΑ, μέχρι υπηρεσίες e-government για συνεργασίες χωρίς καθυστερήσεις και χωρίς γραφειοκρατία.
Αυτός είναι ο ρόλος της σύγχρονης Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Ήδη τα πρώτα δείγματα από αρκετούς Δήμους έχουν ξεκινήσει.
Είναι γεγονός ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση στην οκταετία της κρίσης υπέστη πρωτοφανείς περικοπές των εσόδων της, ενώ και ο κρατικός προϋπολογισμός του 2018 προβλέπει περαιτέρω μειώσεις . Ποιες θεωρείτε ότι πρέπει να είναι οι άμεσες οικονομικές διεκδικήσεις των δήμων;
Η Αυτοδιοίκηση έχει τις δικές της «κόκκινες» γραμμές, μια μορφή αντίστασης στην υποχρηματοδότηση των Δήμων. Η σημερινή κυβερνητική πλειοψηφία δεν μπορεί να καταλάβει ότι ,ανάπτυξη χωρίς τοπική ανάπτυξη, είναι πουκάμισο «αδειανό»!
Τα παραδείγματα της οκταετούς υποβάθμισης της οικονομικής στήριξης των Δήμων, μιλάνε από μόνα τους. Δημότες με αυξημένες τις οικονομικές και κοινωνικές ανάγκες ζητούν όλο και περισσότερα από τους «τοπικούς άρχοντες» που όμως αδυνατούν να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους, γιατί δεν έχουν ούτε τις αρμοδιότητες, ούτε τα οικονομικά μέσα. Η οικονομική ανεξαρτησία και λειτουργική αυτοτέλεια των Δήμων είναι «κενό» γράμμα νόμου για την Κεντρική εξουσία.
Δεν μπορεί όμως να αφαιρούνται άλλα έσοδα από την Αυτοδιοίκηση. Ήδη πάνω από 1,5 δις ευρώ έχουν κάνει «φτερά» από το πρόγραμμα προϋπολογισμού της Αυτοδιοίκησης για το νέο χρόνο. Δεν θα το αποδεχτούμε. Θα αντιδράσουμε δυναμικά, μέσα από τις δημοκρατικές διαδικασίες που ορίζουν οι νόμοι. Δεν θα γίνουμε συμμέτοχοι και συνένοχοι στην κατάντια της φτωχοποίησης των τοπικών κοινωνικών, που επιδιώκουν.
Με κοινό μέτωπο, Δήμοι και εργαζόμενοι στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, θα απαντήσουν δυναμικά και στους μειωμένους πόρους και στον λιγότερο αριθμό των εργαζομένων.
Το ετήσιο συνέδριο μας θα είναι η απαρχή των διεκδικήσεων μας για ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις στην Αυτοδιοίκηση, με προτεραιότητα τη διασφάλιση της οικονομικής μας αυτοτέλειας και της αξιοπρέπειας των εργαζομένων μας.