Δύο Προεδρικά Διατάγματα υπέγραψε ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Γρηγόρης Τσάλτας, που αφορούν στην προστασία των μικρών νησιωτικών υγροτόπων και την ανακήρυξη της Λίμνης Καστοριάς σε Περιοχή Προστασίας της Φύσηw, καθώς και την ίδρυση Φορέα Διαχείρισης.
Προστασία των μικρών νησιωτικών υγροτόπων
Με την εξουσιοδότηση του νόμου για τη Διατήρηση της Βιοποικιλότητας (ν.3937/2011), και μετά τη νομική του επεξεργασία στο Συμβούλιο Επικρατείας, ο Υπουργός Περιβάλλοντος υπέγραψε και προτείνει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος για την προστασία των μικρών νησιωτικών υγροτόπων με τον τίτλο: «Έγκριση καταλόγου μικρών νησιωτικών υγροτόπων και καθορισμός όρων και περιορισμών για την προστασία και ανάδειξη των μικρών παράκτιων υγροτόπων που περιλαμβάνονται σε αυτόν».
Τα μικρά υγροτοπικά συστήματα, που προστατεύονται στο Προεδρικό Διάταγμα, αποτελούν κοιτίδες βιοποικιλότητας και σταθμούς ξεκούρασης και διατροφής για τα μεταναστευτικά πουλιά. Πολύ σημαντικό είναι επίσης το γεγονός ότι οι υγρότοποι αυτοί λειτουργούν ως ασπίδες προστασίας των νησιωτικών εδαφών από την κλιματική αλλαγή και την ερημοποίηση.
Αυτές οι περιοχές έχουν μικρή έκταση και συνήθως δεν εντάσσονται στο δίκτυο Natura, με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν ως τώρα από την επεκτεινόμενη αστικοποίηση των νησιών και τις ανθρωπογενείς επιδράσεις.
Στο διάταγμα προστασίας περιλαμβάνονται 380 μικροί, με έκταση κάτω των 80 στρεμμάτων, υγρότοποι στη νησιωτική Ελλάδα. Για την κατάρτιση του συγκεκριμένου καταλόγου προηγήθηκε επαρκής επιστημονική τεκμηρίωση. Το σχέδιο προεδρικού διατάγματος πέρασε από δημόσια διαβούλευση στην αρχή του καλοκαιριού του 2011 με σχόλια, που λήφθηκαν υπόψη, τόσο στην τελικά διαμόρφωση του καταλόγου, όσο και στα μέτρα προστασίας.
Σύμφωνα με το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος, στους μικρούς νησιωτικούς υγροτόπους του καταλόγου επιτρέπονται δραστηριότητες για την προστασία και την ανάδειξή τους, καθώς και για την αειφορική διαχείριση των πόρων τους. Δεν επιτρέπεται η δόμηση (εκτός των ήδη αδειοδοτημένων κτιρίων), οι εκχερσώσεις της φυσικής βλάστησης, οι αποξηράνσεις και οι επιχωματώσεις (μπάζωμα), οι εξορύξεις, η συλλογή των οργανισμών των υγροτόπων και οι παρεμβάσεις στο υδρολογικό δίκτυο (π.χ. γεωτρήσεις) και στο τοπίο. Ενθαρρύνονται η επιστημονική έρευνα των φυσικών χαρακτηριστικών τους, οι φιλικές προς το περιβάλλον μέθοδοι γεωργίας και οι δραστηριότητες περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης και ανάδειξης των περιοχών αυτών.
Σε Περιοχή Προστασίας της Φύσης ανακηρύσσεται η Λίμνη Καστοριάς και ιδρύεται Φορέας Διαχείρισης
Σε Περιοχή Προστασίας της Φύσης ανακηρύσσεται η Λίμνη Καστοριάς και ιδρύεται Φορέας Διαχείρισης, σύμφωνα με σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος, το οποίο υπογράφηκε από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Γρηγόρη Τσάλτα και τους συναρμόδιους υπουργούς Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, Γιάννη Στουρνάρα, και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Ναπολέοντα Μαραβέγια, και προτάθηκε για υπογραφή στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Το σχέδιο στοχεύει στη διατήρηση της βιοποικιλότητας και του τοπίου, στη διαχείριση των φυσικών και υδατικών πόρων του υγροβιότοπου της λίμνης Καστοριάς και στην προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, λαμβάνοντας υπόψη κοινωνικο-οικονομικούς παράγοντες.
Ειδικότερα, επιδιώκεται:
- Η προστασία και διατήρηση του λιμναίου και χερσαίου περιβάλλοντος της περιοχής της λίμνης της Καστοριάς, όπου καταγράφονται σημαντικοί οικότοποι καθώς επίσης και οικότοποι προτεραιότητας σύμφωνα με την ευρωπαϊκή Οδηγία 92/43 (Κ.Υ.Α.33318/3028/1998).
- Η διατήρηση των υφιστάμενων ενδιαιτημάτων ορνιθοπανίδας και η προστασία σπάνιων και απειλούμενων ειδών που φωλιάζουν στην περιοχή της λίμνης Καστοριάς.
- Η διατήρηση της φυσικότητας και της αντιπροσωπευτικότητας της λίμνης Καστοριάς.
- Η διαχείριση του προστατευτέου αντικειμένου με γνώμονα την πολυδιάστατη σχέση μεταξύ ειδών – οικοτόπων – τοπίου (φυσικού και ανθρωπογενούς).
- Η οργάνωση – διαχείριση – ανάδειξη των φυσικών πόρων, λαμβάνοντας υπόψη την οικονομική, κοινωνική, πολιτιστική και εν γένει την τοπική και περιφερειακή βιώσιμη ανάπτυξη.
- Η οργάνωση της βιώσιμης ανάπτυξης μέσω της ορθολογικής χρήσης των φυσικών πόρων και ιδιαίτερα των υδατικών πόρων της περιοχής, με έμφαση στην εφαρμογή των αρχών της περιβαλλοντικής κατεύθυνσης στον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα, την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, όπως του λιμναίου προϊστορικού οικισμού του Δισπηλιού και όλων των κηρυγμένων αρχαιολογικών χώρων, καθώς και στην ανάπτυξη υποδομών παραγωγής ενέργειας φιλικών προς το περιβάλλον.
- Η περιβαλλοντική ενημέρωση, εκπαίδευση, ευαισθητοποίηση και ενεργοποίηση των χρηστών, των φορέων και κατοίκων της άμεσης και ευρύτερης περιοχής.
Για την αποτελεσματική διαχείριση της περιοχής, η προστασία βαίνει κλιμακούμενη από τη Ζώνη Απολύτου Προστασίας ως την περιφερειακή ζώνη, ενώ έχει ληφθεί υπόψη ότι το ευαίσθητο οικοσύστημα της λίμνης γειτνιάζει άμεσα με τον πόλο αστικής ανάπτυξης της πόλης της Καστοριάς.
- Έτσι στην Ζώνη Α επιτρέπονται η επιστημονική έρευνα και παρακολούθηση των οικολογικών παραμέτρων, η περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση, η συντήρηση των υφιστάμενων οδών, δραστηριότητες προστατευτικές για το δάσος και την ισορροπία του λιμναίου οικοσυστήματος και η αγροτική παραγωγή με τρόπο που συμβάλλει στην ορθή διαχείριση των οικοσυστημάτων.
- Στη ζώνη Β επιτρέπονται, επιπλέον, η αναψυχή με τις κατάλληλες υποδομές της, η αλιεία, η συντήρηση των πολιτιστικών μνημείων, η συντήρηση και εκσυγχρονισμός υφιστάμενων υποδομών κοινής ωφελείας και οι εγκαταστάσεις ΑΠΕ, εκτός των ανεμογεννητριών.
- Στην περιφερειακή ζώνη οι ανθρώπινες δραστηριότητες (διαχείριση νερών, δόμηση, αναψυχή, αλιεία, γεωργία, κ.ά.) καθορίζονται με τρόπο συμβατό με τον περιβαλλοντικό και πολιτιστικό χαρακτήρα της περιοχής και σύμφωνα με τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης.
Τέλος ιδρύεται ο φορέας διαχείρισης της προστατευόμενης περιοχής με μέλη ειδικούς επιστήμονες και εκπροσώπους των αρμόδιων υπηρεσιών, των οικείων ΟΤΑ και των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων