Το πλαίσιο και τις διαδικασίες που ακολουθηθούν προκειμένου να υλοποιηθεί ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης των παιδιών που διαμένουν σε δομές φιλοξενίας προσφύγων προσδιορίζουν με κοινή ανακοίνωσή τους το υπουργείο Εσωτερικών-Μεταναστευτικής Πολιτικής και Παιδείας Έρευνας και Θρησκευμάτων.
Ειδικότερα επισημαίνουν ότι το δικαίωμα στην εκπαίδευση είναι βασικό ανθρώπινο δικαίωμα, το οποίο σέβεται, προστατεύει και προωθεί το ελληνικό κράτος. Κάθε παιδί έχει δικαίωμα στην εκπαίδευση και, πολύ περισσότερο, κάθε παιδί αιτούντα άσυλο, σύμφωνα με το ευρωπαϊκό και το εθνικό δίκαιο.
Αναλυτικά αναφέρεται στην κοινή ανακοίνωση:
Σήμερα, η πλειονότητα των περίπου 50.000 διαβιούντων σε δομές φιλοξενίας έχει ζητήσει άσυλο, ενώ το 46% όσων συμμετείχαν στη διαδικασία προκαταγραφής της Υπηρεσίας Ασύλου και της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες είναι παιδιά. Η διευκόλυνση της πρόσβασης στην εκπαίδευση όλων των ανηλίκων που διαβιούν σε δομές φιλοξενίας της χώρας αποτελεί βασικό καθήκον, υποχρέωση, αλλά και πολιτική απόφαση της ελληνικής πολιτείας.
Το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων συγκρότησε Επιστημονική Επιτροπή για τη στήριξη των παιδιών των προσφύγων, η οποία διαμόρφωσε ειδικό πόρισμα με προτάσεις τον Μάιο του 2016. Το σχέδιο του Υπουργείου Παιδείας για την εκπαίδευση των προσφυγόπουλων, το οποίο παρουσιάζεται σήμερα, βασίζεται στις προτάσεις της Επιστημονικής Επιτροπής και διαμορφώθηκε σε συνεργασία με το Υπουργείο Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης (Μεταναστευτικής Πολιτικής).
- Παιδιά προσχολικής ηλικίας: η εκπαίδευση των παιδιών 4-5 ετών προβλέπεται να παρέχεται εντός των δομών φιλοξενίας επειδή είναι δύσκολο να απομακρύνονται από τους γονείς τους. Θα συσταθούν παραρτήματα νηπιαγωγείων εντός των δομών φιλοξενίας και θα διοριστούν πρόσθετοι νηπιαγωγοί με χρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης.
Παράλληλα, θα παρέχονται προγράμματα δημιουργικής απασχόλησης των νηπίων εντός των δομών φιλοξενίας από μη κυβερνητικές οργανώσεις και άλλους φορείς. Οι μη κυβερνητικές οργανώσεις και οι λοιποί φορείς που θα οργανώνουν εκπαιδευτικές δραστηριότητες στις δομές φιλοξενίας, θα πρέπει να καταγραφούν στο Μητρώο Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων της Διεύθυνσης Κοινωνικής Ένταξης της Γενικής Γραμματείας Μεταναστευτικής Πολιτικής του Υπουργείου Εσωτερικών (mko.ypes.gr) και ταυτόχρονα να ζητήσουν έγκριση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων τους από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων(http://www.iep.edu.gr/index.php/el/)
- Για την πρωτοβάθμια και την υποχρεωτική δευτεροβάθμια εκπαίδευση: Κατά το σχολικό έτος 2016-2017 θα λειτουργήσουν ειδικές τάξεις υποδοχής κατά τις απογευματινές ώρες (14.00-18.00) σε σχολεία που βρίσκονται πλησίον των δομών φιλοξενίας της χώρας. Με τη διαμόρφωση απογευματινής ζώνης μαθημάτων, στόχος της πολιτείας είναι η εξασφάλιση της ψυχοκοινωνικής στήριξης και η σταδιακή ένταξη των παιδιών των προσφύγων στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα μετά από ένα διάστημα προετοιμασίας, χωρίς την επιβάρυνση των σχολείων με υπερβολικά μεγάλο αριθμό παιδιών που δεν γνωρίζουν ελληνικά και δεν έχουν προετοιμαστεί κατάλληλα για τη φοίτηση σε ελληνικό σχολείο. Μία μεταβατική φάση από τη ζωή στους καταυλισμούς προς την ένταξη στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα είναι απαραίτητη προκειμένου να αποκτήσουν τα παιδιά των προσφύγων τη δυνατότητα να μάθουν ελληνικά και να καλύψουν τυχόν κενά στην εκπαίδευσή τους λόγω της μακρόχρονης απομάκρυνσής πολλών από αυτά από τα σχολεία στη χώρα τους. Στις τάξεις υποδοχής θα παρέχονται μαθήματα ελληνικής και αγγλικής γλώσσας, μαθηματικών και πληροφορικής με στόχο είτε την ένταξη των παιδιών στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα από το επόμενο σχολικό έτος, είτε την ένταξή τους στο σχολικό σύστημα άλλης ευρωπαϊκής χώρας, σε περίπτωση μετεγκατάστασης της οικογένειάς τους.
Στην επιλογή των σχολικών μονάδων που θα φιλοξενήσουν τις τάξεις υποδοχής έχουν ληφθεί υπόψη τόσο ο αριθμός των παιδιών, όσο και η διαθεσιμότητα αιθουσών στα κοντινά σχολεία. Για την ομαλή λειτουργία των τάξεων υποδοχής έχει προβλεφθεί η αύξηση των αναπληρωτών δασκάλων και καθηγητών που θα προσληφθούν με κονδύλια που έχουν εξασφαλισθεί από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης. Την κάλυψη του κόστους μεταφοράς των παιδιών από τις δομές φιλοξενίας στα γειτονικά σχολεία καθώς και των πρόσθετων εξόδων για την καθαριότητα και τη συντήρηση των σχολικών μονάδων ανέλαβε ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης.
Το ανωτέρω μοντέλο εκπαίδευσης θα ακολουθηθεί στις δομές φιλοξενίας της ενδοχώρας. Τα παιδιά που δεν ζουν σε οργανωμένα κέντρα φιλοξενίας αλλά σε διαμερίσματα ή άλλους χώρους σε αστικά κέντρα θα μπορούν να φοιτήσουν σε νηπιαγωγεία ή τάξεις υποδοχής που θα λειτουργήσουν σε κοντινά σχολεία είτε τα πρωινά είτε τα απογεύματα.
- Εδική μέριμνα θα υπάρξει για την παροχή από μη κυβερνητικές οργανώσεις ή άλλους ειδικούς φορείς εκπαιδευτικών προγραμμάτων εκμάθησης των μητρικών γλωσσών των παιδιών των προσφύγων εντός των δομών φιλοξενίας.
- Για τα παιδιά άνω των 15 ετών, όπως επίσης και για τους ενήλικες, θα υπάρξει ειδική μέριμνα για την παροχή μαθημάτων γλωσσομάθειας, αθλητικών και καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων και προγραμμάτων τεχνικής και επαγγελματικής κατάρτισης. Τα παιδιά άνω των 15 ετών έχουν την δυνατότητα, αφού μάθουν την ελληνική γλώσσα, να φοιτήσουν στις τεχνικές, επαγγελματικές και άλλες σχολές της χώρας ή να συνεχίσουν την εκπαίδευσή τους στα τριτάξια λύκεια.
Τέλος, η πολιτεία θα εξασφαλίσει την παροχή βεβαιώσεων σπουδών και την πιστοποίηση επαγγελματικών προσόντων σε όσους περατώνουν επιτυχώς την φοίτησή τους.
Για τη χρηματοδότηση των παραπάνω δράσεων έχουν εξασφαλισθεί οι αναγκαίοι πόροι από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης (AMIF), ενώ παράλληλα ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης έχει εξασφαλίσει την αναγκαία χρηματοδότηση από κονδύλια της Γενικής Διεύθυνσης Ανθρωπιστικής Βοήθειας και Πολιτικής Προστασίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (DG ECHO) έως τις 31-1-2017, με πρόβλεψη επέκτασης της χρηματοδότησης για την κάλυψη των αναγκών μεταφοράς, καθαριότητας κ. ά. για το σύνολο του σχολικού έτους.