Σχεδόν 60 εκατομμύρια Τούρκοι σε συνολικό πληθυσμό περίπου 81 εκατομμυρίων καλούνται σήμερα να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα στις προεδρικές και βουλευτικές εκλογές που διεξάγονται στην Τουρκία. Οι κάλπες άνοιξαν στις 08:00 τοπική ώρα (και ώρα Ελλάδος) και θα κλείσουν στις 17:00 τοπική ώρα και η συμμετοχή αναμένεται να είναι πολύ υψηλή.
Οι φετινές εκλογές, εκτιμώνται ως η μεγαλύτερη πρόκληση που έχει αντιμετωπίσει ποτέ ο πρόεδρος της χώρας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και το ισλαμοσυντηρητικό του Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) από τότε που ανέβηκαν στην εξουσία, περισσότερο από 15 χρόνια πριν.
Επίσης ότι οι σημερινές εκλογές εισάγουν ένα νέο σύστημα εκτελεστικής προεδρίας, το οποίο ο Ερντογάν επεδίωκε εδώ και καιρό να υιοθετηθεί και το οποίο υποστήριξε μια μικρή πλειοψηφία Τούρκων σε δημοψήφισμα που έγινε το 2017 για την αναθεώρηση του Συντάγματος. Οι επικριτές του νέου αυτού συστήματος δηλώνουν ότι θα οδηγήσει σε περαιτέρω διάβρωση της δημοκρατίας στο κράτος αυτό μέλος του ΝΑΤΟ και ότι θα εδραιώσει την “αρχή ενός ανδρός”.
Ο Ερντογάν, ο πιο δημοφιλής, αλλά και διαιρετικός ηγέτης της ιστορίας του σύγχρονου τουρκικού κράτους, προκήρυξε πρόωρες εκλογές, ενώ η διεξαγωγή τους προβλεπόταν για τον Νοέμβριο του 2019, επιχειρηματολογώντας ότι οι νέες αυτές εξουσίες θα του επιτρέψουν να χειριστεί με καλύτερο τρόπο τα αυξανόμενα οικονομικά προβλήματα της χώρας – η τουρκική λίρα έχασε 20% έναντι του δολαρίου φέτος- και να αντιμετωπίσει τους Κούρδους αντάρτες στη νοτιοανατολική Τουρκία και στο γειτονικό Ιράκ και τη Συρία.
Ωστόσο υπολόγιζε χωρίς τον Μουχαρέμ Ιντζέ, τον υποψήφιο για την προεδρία του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), του οποίου η δυναμική εμφάνιση στις προεκλογικές συγκεντρώσεις κινητοποίησε την από καιρό αποθαρρυμένη και διασπασμένη αντιπολίτευση της Τουρκίας.
Απευθυνόμενος χθες στους τουλάχιστον ένα εκατομμύριο, μπορεί και πολύ περισσότερους, υποστηρικτές του που είχαν κατέβει για να τον ακούσουν στην προεκλογική συγκέντρωση που έκανε στην Κωνσταντινούπολη, ο Ιντζέ δεσμεύτηκε να αντιστρέψει αυτό που ο ίδιος και τα αντιπολιτευόμενα κόμματα θεωρούν μια στροφή της Τουρκίας προς μια απολυταρχική διακυβέρνηση υπό τον Ερντογάν.
“Αν κερδίσει ο Ερντογάν, τα τηλέφωνά σας θα συνεχίσουν να παρακολουθούνται (…) Ο φόβος θα συνεχίσει να βασιλεύει (…) Αν κερδίσει ο Ιντζέ, τα δικαστήρια θα είναι ανεξάρτητα”, σημείωσε ο Ιντζέ, υπογραμμίζοντας ότι θα άρει την κατάσταση έκτακτης ανάγκης που έχει επιβληθεί στην Τουρκία σε ένα 48ωρο μετά την εκλογή του.
Η Τουρκία τελεί σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης – η οποία περιορίζει ορισμένες ατομικές ελευθερίες και επιτρέπει στην κυβέρνηση να παρακάμπτει το κοινοβούλιο με διατάγματα έκτακτης ανάγκης- για σχεδόν δύο χρόνια, μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του Ιουλίου του 2016.
Ο Ερντογάν κατηγορεί για αυτό τον πρώην σύμμαχό του, τον εξόριστο στις ΗΠΑ μουσουλμάνο ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν, και προχώρησε σε μια μεγάλη καταστολή των υποστηρικτών του τελευταίου στην Τουρκία. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, περίπου 160.000 άνθρωποι τέθηκαν υπό κράτηση και άλλοι τόσοι, μεταξύ των οποίων δάσκαλοι, δικαστές και στρατιώτες απολύθηκαν.
Οι επικριτές του προέδρου, συμπεριλαμβανομένης της ΕΕ, στην οποία φιλοδοξεί να ενταχθεί η Τουρκία, καταγγέλλουν ότι ο Ερντογάν χρησιμοποίησε την εκστρατεία αυτή καταστολής για να καταπνίξει τις αντίθετες φωνές. Λίγες είναι οι εφημερίδες ή τα άλλα μέσα ενημέρωσης που επικρίνουν πλέον ανοιχτά την κυβέρνηση και η κάλυψη από τα ΜΜΕ του Ερντογάν κατά την προεκλογική εκστρατεία ήταν κατά πολύ μεγαλύτερη από αυτή των άλλων υποψηφίων για την προεδρία.
“Αυτή δεν είναι πλέον η Τουρκία που θέλουμε. Τα δικαιώματα παραβιάζονται, είναι πλέον μια φρικτή κατάσταση για τη δημοκρατία”, δήλωσε η 50χρονη εργαζόμενη στον τομέα της υγείας Σεμά, αφού άσκησε το εκλογικό της δικαίωμα στην Κωνσταντινούπολη.
Η Σεμά και άλλες στην πόλη δήλωσαν ότι ψήφισαν υπέρ του φιλοκουρδικού Κόμματος της Δημοκρατίας των Λαών (HDP), ώστε αυτό να μπορέσει να εξασφαλίσει ποσοστό άνω του 10% των ψήφων που χρειάζεται για να μπορέσει να μπει στο κοινοβούλιο. Αν τα καταφέρει θα είναι δυσκολότερο για το κόμμα του Ερντογάν, το AKP, να εξασφαλίσει την πλειοψηφία στις εκλογές.
Ο Ερντογάν, ο οποίος υπερασπίζεται τα σκληρά μέτρα που έχει λάβει λέγοντας ότι είναι ζωτικής σημασίας για την εθνική ασφάλεια, υποσχέθηκε στους υποστηρικτές του στις συγκεντρώσεις που πραγματοποίησε χθες ότι αν επανεκλεγεί θα προχωρήσει με περισσότερα από τα μεγάλα σχέδια υποδομής που έχουν βοηθήσει στο να μετατραπεί η Τουρκία σε μια από τις γρηγορότερα αναπτυσσόμενες οικονομίες του κόσμου κατά τη διάρκεια της προεδρίας του.
“Αν κερδίσει, νομίζω ότι τα εμπόδια που έχουμε μπροστά μας θα εξαφανιστούν και θα έχουμε εμείς τον έλεγχο”, δήλωσε η 37χρονη Νεσρίν Κουχά, μια εργαζόμενη σε τηλεφωνικό κέντρο, η οποία φορούσε την ισλαμική μαντίλα.
“Η αντιπολίτευση δεν θα αποτελεί πλέον μπελά με το νέο εκλογικό σύστημα”, δήλωσε ένας άλλος υποστηρικτής του Ερντογάν, ο 60χρονος Οζμέν Εντζέν.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο Ερντογάν δεν θα καταφέρει να συγκεντρώσει σήμερα ποσοστό άνω του 50% που χρειάζεται για να εκλεγεί στην προεδρία από τον πρώτο γύρο, αν και αναμένεται ότι θα κερδίσει στον δεύτερο που προγραμματίζεται να διεξαχθεί στις 8 Ιουλίου, ενώ το κόμμα του AKP μπορεί να χάσει την κοινοβουλευτική του πλειοψηφία, κάτι το οποίο αναμένεται να έχει ως αποτέλεσμα αυξημένες εντάσεις μεταξύ του προέδρου και του κοινοβουλίου.
Μεταξύ των άλλων υποψηφίων για την προεδρία είναι ο Σελαχατίν Ντεμιρτάς του φιλοκουρδικού Κόμματος της Δημοκρατίας των Λαών (HDP), ο οποίος βρίσκεται στη φυλακή κατηγορούμενος για τρομοκρατία. Ο ίδιος αρνείται τις κατηγορίες.
Στο τελευταίο βιντεοσκοπημένο μήνυμα που απηύθυνε στους Τούρκους ψηφοφόρους από τη φυλακή υψίστης ασφαλείας στην οποία κρατείται, ο Ντεμιρτάς σημείωσε: “Αν το HDP δεν καταφέρει να μπει στο κοινοβούλιο, όλη η Τουρκία θα χάσει. Υποστηρίζω το HDP σημαίνει υποστηρίζω τη δημοκρατία”.