«Η πλήρης επεξεργασία, η ανακύκλωση στο μέγιστο βαθμό και η ενεργειακή αξιοποίηση κάθε υπολείμματος είναι η λύση στο θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων προς όφελος του περιβάλλοντος, της ανάπτυξης και των πολιτών. Είναι θέμα που πρέπει να προσεγγίσουμε και να εστιάσουμε στην Ελλάδα χωρίς προκαταλήψεις, ιδεοληψίες και δογματισμούς», τόνισε ο πρόεδρος της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Κεντρικής Μακεδονίας (ΠΕΔ-ΚΜ), δήμαρχος Νεάπολης-Συκεών, Σίμος Δανιηλίδης συνοψίζοντας τα συμπεράσματα του συνεδρίου για τη διαχείριση των απορριμμάτων.
Το συνέδριο διοργάνωσαν η ΠΕΔ-ΚΜ και το Γενικό Προξενείο της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας στη Θεσσαλονίκη, στο Κέντρο Διάδοσης Επιστημών και Μουσείο Τεχνολογίας «NOESIS», στο πλαίσιο του πρωτοκόλλου συνεργασίας μεταξύ της ελληνικής και της γερμανικής Αυτοδιοίκησης που έχουν υπογράψει οι ΠΕΔ των Περιφερειών Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, Κεντρικής Μακεδονίας, Δυτικής Μακεδονίας και Θεσσαλίας. Πρόκειται για μια ακόμη δράση της ΠΕΔ-ΚΜ στο πλαίσιο των ενεργειών ενημέρωσης και τεχνικής υποστήριξης των αιρετών και στελεχών των δήμων στον τομέα της Διαχείρισης Αστικών Απορριμμάτων, ενώ μεταξύ άλλων έχουν ήδη πραγματοποιηθεί ημερίδες για την Ανακύκλωση Συσκευασιών και την παρουσίαση Τεχνολογιών Διαχείρισης των Αστικών Απορριμμάτων.
Σίμος Δανιηλίδης: Κορυφαίο ζήτημα η διαχείριση απορριμμάτων
Σε δηλώσεις του ο Σ.Δανιηλίδης αναφέρθηκε αρχικά στο Πρωτόκολλο Συνεργασίας που έχει υπογραφεί με την Περιφέρεια της Βάδης-Βυτεμβέργης, με στόχο, όπως είπε, «τη συνεργασία των δύο αυτοδιοικητικών φορέων, την ανάπτυξη σχέσεων φιλίας και την ανταλλαγή απόψεων και εμπειριών». «Στόχος μας είναι να αξιοποιήσουμε όλη τη γνώση που υπάρχει στην Ευρώπη σχετικά με το θέμα αυτό, το οποίο πρέπει να προσεγγίσουμε χωρίς δογματισμούς, ιδεοληψίες, προκαταλήψεις και δαιμονοποιήσεις. Σε διαφορετική περίπτωση θα πρόκειται για τραγικό λάθος που θα πλήξει καίρια τον τόπο μας και τις κοινωνίες», υπογράμμισε.
Όπως είπε, πρόκειται για μια πρωτοβουλία που αναπτύσσεται στο πλαίσιο της ισότιμης συνεργασίας, ενώ παρόμοιες έχουν προωθηθεί και με άλλες χώρες, όπως είναι η Σουηδία, η Νορβηγία και νωρίτερα με τη Ρωσία, ενώ περιμένουμε από τις σκανδιναβικές χώρες, όπως και από τη Γαλλία, σχετικές απαντήσεις. Αναπτύσσουμε μια πολύπλευρη δραστηριότητα που εμπλουτίζεται με τη συνεργασία μας με πολυτεχνεία της χώρας μας, όπως είναι της Κρήτης, το Μετσόβειο και το ΑΠΘ».
«Στη Βάδη-Βυτεμβέργη η πρασινοκόκκινη κυβέρνηση του ομόσπονδου κρατιδίου προχώρησε στην αξιοποίηση των σύγχρονων τεχνολογιών, αφού συνεννοήθηκε και συμφώνησε με τους άλλους πολιτικούς φορείς, τις οικολογικές οργανώσεις. Όλα τα κόμματα, τα συνδικάτα, οι οικολογικές οργανώσεις και οι κοινωνικοί φορείς συμφώνησαν ότι αυτό αποβαίνει προς όφελος του περιβάλλοντος, της ανάπτυξης και των κοινωνιών. Και για να επιτευχθεί αυτή η συμφωνία και συναίνεση χρειάστηκαν πολλά χρόνια. Γιατί εμείς εδώ θα πρέπει να χάσουμε άλλα τόσα χρόνια; Χάσαμε ήδη πάρα πολλά και η χώρα μας βρίσκεται αντιμέτωπη με την επιβολή μεγάλων προστίμων που στην τελική ανάλυση θα επιβαρυνθούν οι ίδιοι οι πολίτες», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Όπως τόνισε ο πρόεδρος της ΠΕΔ-ΚΜ, «από τα ερωτηματολόγια που έχουμε στείλει σε όλους τους δήμους της βόρειας Ελλάδας, το πρώτο θέμα που κατέγραψαν ως μείζον, επείγον και κρίσιμο, είναι η διαχείριση των απορριμμάτων. Είναι γνωστό ότι η χώρα μας και σ’ αυτόν τον τομέα είναι η τελευταία των τελευταίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση και έχουν ήδη επιβληθεί πρόστιμα δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ, τα οποία θα γίνουν εκατοντάδων, ενώ από το επόμενο χρονικό διάστημα θα αρχίσει να “τρέχει” το πρόστιμο των περίπου 72.000 ευρώ ημερησίως για κάθε ανεξέλεγκτη χωματερή που θα συνεχίσει να λειτουργεί», και συνέχισε:
«Ακόμη πιο κρίσιμο και σημαντικό είναι ότι αν συνεχίσουμε απλά και μόνο να θάβουμε ανεπεξέργαστα σκουπίδια, από 1ης Ιανουαρίου του 2014 θα επιβληθεί ένα καινούργιο πρόστιμο 35 ευρώ ανά τόνο. Και για να καταλάβουν καλύτερα οι πολίτες και η κοινωνία τι ακριβώς σημαίνει αυτό, να σημειώσουμε ότι αυτή τη στιγμή η συνολική επιβάρυνση για το θάψιμο των σκουπιδιών στη Μαυροράχη κοστίζει 22 ευρώ ανά τόνο. Πρακτικά, δηλαδή, αν δεν κάνουμε κάτι και μείνουμε με “σταυρωμένα χέρια”, τα 22 ευρώ θα γίνουν 57 ευρώ ανά τόνο. Οι δήμοι για να μπορέσουν ν’ ανταποκριθούν, θα πρέπει να διπλασιάσουν τα δημοτικά τέλη και να προσθέσουν ένα ακόμη χαράτσι στους πολίτες, τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.
»Κι όλα αυτά γιατί; Γιατί κάποιοι στην Ελλάδα, είτε πολιτικά και κυβερνητικά ιστάμενοι είτε συνδικαλιστικά και κομματικά τοποθετούμενοι, κράτησαν καθυστερημένη και οπισθοδρομική τη χώρα επί δεκαετίες και το μόνο που κάνουμε είναι απλά να συγκεντρώνουμε τα απορρίμματα στις γειτονιές στους δήμους και μετά να πηγαίνουμε να τα θάβουμε. Γεγονός το οποίο προκαλεί τεράστια περιβαλλοντική επιβάρυνση, σπατάλη πόρων και ενέργειας, και απλά πράγματα τα οποία έχουν ανακαλύψει, συστηματοποιήσει και λειτουργούν εδώ και δεκαετίες οι συνάδελφοί μας αιρετοί της Αυτοδιοίκησης σε όλη την Ευρώπη, εμείς τα αποκηρύσσουμε, τα δαιμονοποιούμε, τα περιτυλίγουμε με κομματικές σκοπιμότητες και τα απορρίπτουμε.
»Σε καμία χώρα της Ευρώπης εδώ και χρόνια δεν κατασκευάζεται ΧΥΤΑ, που είναι για την ταφή ανεπεξέργαστων σκουπιδιών. Απαγορεύεται η λειτουργία των ΧΥΤΑ σε όλη την Ευρώπη. Παντού υπάρχει η ενεργειακή αξιοποίηση με τη θερμική επεξεργασία, με την πυρόλυση, την αξιοποίηση της αεριοποίησης των σκουπιδιών. Υπάρχει παραγωγή ενέργειας και μάλιστα οι πιο σκληροί, πράσινοι οικολόγοι στην Ευρώπη είναι αυτοί που με τις επίσημες αποφάσεις των συνεδρίων τους έχουν καταλήξει ότι η παραγόμενη ενέργεια από την επεξεργασία των απορριμμάτων είναι “πράσινη ενέργεια”. Στη χώρα μας όποιος μιλάει για την επεξεργασία και την ενεργειακή αξιοποίηση των απορριμμάτων, το λιγότερο θεωρείται ύποπτος …πράκτορας του καπιταλισμού και των ιδιωτικών συμφερόντων».
Οικονομικά οφέλη για τους πολίτες
Ιδιαίτερη αναφορά ο κ.Δανιηλίδης έκανε στα οικονομικά οφέλη που θα προκύψουν από την αξιοποίηση νέων και φιλοπεριβαλλοντικών τεχνολογιών. «Επιτέλους, δεν χρειάζεται να συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε για τα αυτονόητα και να συγκρουόμαστε για να εφαρμόσουμε και να αξιοποιήσουμε προς όφελος καταρχήν του περιβάλλοντος και του δημόσιου συμφέροντος, με πλήρη διαφάνεια, εντιμότητα, νομιμότητα, διαβούλευση και διαύγεια, προς όφελος της λειτουργικής διαδικασίας των δήμων και προς όφελος των λαϊκών οικογενειών, της κοινωνίας των πολιτών, των επαγγελματιών και των επιχειρήσεων. Ας σκεφτούμε μόνο τι ανάσα ζωής θα έπαιρναν αν από την επόμενη χρονιά τα δημοτικά τέλη μειώνονταν στο 50%. Ενδεχόμενο που μπορούμε να υλοποιήσουμε εφόσον αξιοποιήσουμε τις σύγχρονες τεχνολογίες και να πάμε σε τέτοιες τεραστίων διαστάσεων μειώσεις», δήλωσε.
«Από τη μια, λοιπόν, έχουμε την απειλή ότι θα χρειαστεί να διπλασιάσουμε τα τέλη αν μείνουμε στάσιμοι, οπισθοδρομικοί και καθυστερημένοι, και από την άλλη έχουμε το δέλεαρ όχι μόνο να μην αυξήσουμε, αλλά να μειώσουμε σε τέτοια τεράστια ποσοστά τα δημοτικά τέλη, πάντα με την προστασία του περιβάλλοντος πρώτη παράμετρο και προτεραιότητα, και το δημόσιο όφελος. Η λύση είναι η πλήρης επεξεργασία, η ανακύκλωση στο μέγιστο βαθμό και ό,τι περισσεύει να αξιοποιείται ενεργειακά. Και στο τέλος, διάθεση και του υπολείμματος, της τύρφης δηλαδή, η οποία μέσω εξελιγμένων μεθόδων και διαδικασιών μπορεί να αξιοποιείται ως εδαφοβελτιωτικό στα νταμάρια, τα λατομεία, τα ορυχεία, ή να εμπλουτίζει την άσφαλτο των δρόμων. Στην ουσία, δηλαδή, να φτάσουμε στο τέλος να μη θάβουμε ούτε ένα κιλό σκουπιδιών, και όλα αυτά να έχουν οικονομικό όφελος για την Τοπική Αυτοδιοίκηση», κατέληξε.
Θ. Παπαδόπουλους: «Απαιτείται εθνικός σχεδιασμός…»
Από την πλευρά του ο αντιπρόεδρος της ΠΕΔ-ΚΜ και δήμαρχος Θέρμης Θόδωρος Παπαδόπουλος έδωσε έμφαση στην ανάγκη ενός εθνικού σχεδιασμού στη διαχείριση των απορριμμάτων. «Δυστυχώς στο κρίσιμο αυτό θέμα δεν υπάρχει εθνικός σχεδιασμός, κάτι που το κράτος πρέπει να προωθήσει άμεσα. Αντίθετα, υπάρχουν μονάδες που δεν χρειαζόμαστε, με αποτέλεσμα ο περιφερειακός σχεδιασμός να χρειάζεται άμεση επικαιροποίηση. Ήδη χάσαμε πολύ χρόνο…», ανέφερε.
Ταυτόχρονα, υπογράμμισε την ανάγκη της ενημέρωσης των πολιτών, τονίζοντας ότι «οι πολίτες πρέπει να γίνουν κοινωνοί των εξελίξεων αφού πρώτα ενημερωθούν πλήρως έτσι ώστε να μην παρασύρονται από όσους ασκούν παραπληροφόρηση».
ΠΟΕ – ΟΤΑ: Έχουμε πράσινη πρόταση, διαλογή στην πηγή, κομποστοποίηση, αεριοποίηση και υγειονομική ταφή των υπολειμμάτων
Ανοιχτός σε παρουσιάσεις νέων τεχνολογιών εμφανίσθηκε ο πρόεδρος της ΠΟΕ – ΟΤΑ Θέμης Μπαλασόπουλος, υπογραμμίζοντας ωστόσο πως η Ομοσπονδία είναι αντίθετη στην καύση των απορριμμάτων. «Σε μια δύσκολη περίοδο για τη χώρα, εν μέσω οικονομικής κρίσης, θα πρέπει τα ζητήματα της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων να εξετάζονται στη βάση του δημόσιου χαρακτήρα των συστημάτων, να μην επιβαρύνουν οικονομικά τους πολίτες και να είναι όσο το δυνατόν πιο φιλικά στο περιβάλλον. Σαν ΠΟΕ – ΟΤΑ έχουμε συγκεκριμένη θέση υπέρ της πράσινης πρότασης που έχουν καταθέσει οι οικολογικές οργανώσεις για διαλογή στην πηγή, κομποστοποίηση, αεριοποίηση και υγειονομική ταφή των υπολειμμάτων», ανέφερε.
YPEKA: Στην Αυτοδιοίκηση η διαχείριση των απορριμμάτων
«Η διαχείριση των απορριμμάτων είναι σε μεγάλο βαθμό θέμα της Αυτοδιοίκησης. Το ΥΠΕΚΑ συνδράμει αυτές τις πρωτοβουλίες ανταλλαγής τεχνογνωσίας, παράλληλα όμως θέτει υπόψη του όλου πλαισίου τις αρχές σχεδιασμού που έχουν καθιερωθεί στη χώρα και που επανεξετάζονται στο πλαίσιο της νέας οδηγίας, του νέου εθνικού σχεδιασμού που υλοποιείται τώρα, όπως και του προγράμματος πρόληψης», τόνισε σε δηλώσεις της η γενική γραμματέας του ΥΠΕΚΑ Μάρω Ευαγγελοπούλου.
Όπως ανέφερε, οι θέσεις του ΥΠΕΚΑ είναι γνωστές, σχετίζονται κυρίως με τις κατευθύνσεις που δίνει η ευρωπαϊκή οδηγία πάνω στο θέμα, με την ιεράρχηση και άρα την προώθηση σε μεγαλύτερο βαθμό της ανακύκλωσης, και από την άλλη θα πρέπει να προχωρήσει περισσότερο σε υποδομές, καθώς και στο διαχειριστικό πλαίσιο. «Είμαστε σε μια κρίσιμη φάση όπου το θεσμικό πλαίσιο απαιτεί τη συγχώνευση των φορέων διαχείρισης σε περιφερειακό επίπεδο ώστε να έχουμε πιο ισχυρούς φορείς. Είναι ένα θέμα που πρέπει να αγκαλιάσει η Αυτοδιοίκηση με τον καλύτερο τρόπο, ώστε να υπερβεί τις όποιες δυσκολίες υπάρχουν σε σχέση με το θεσμικό καθεστώς του κάθε φορέα, και να προχωρήσει στη συγχώνευση, πιστεύοντας βαθιά ότι αυτό είναι που θα δώσει ώθηση στο ρόλο της για να περάσει από τον ιστορικό, παραδοσιακό ρόλο της αποκομιδής και της διάθεσης -πολύ συχνά ανεξέλεγκτης-, να φύγουμε από τη μεγάλη αυτή πληγή και την απειλή των προστίμων, περνώντας σε πιο ολοκληρωμένες μεθόδους που δεν θα αφορούν, όμως, μόνο τα αστικά απορρίμματα. Αν η Αυτοδιοίκηση και οι φορείς της είναι ισχυροί σε περιφερειακό επίπεδο, μπορεί να αναλάβει πρωτοβουλίες και σε άλλα ρεύματα και να ενδυναμώσει τη θέση της πάνω σε αυτό το οικονομικό και θεσμικό αντικείμενο που λέγεται ολοκληρωμένη διαχείριση απορριμμάτων», ανέφερε.
Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, είπε ότι «ο σχεδιασμός του ΥΠΕΚΑ δεν έχει μπει στη διαδικασία επιλογής τεχνολογιών, γιατί δεν είναι αυτό το ζητούμενο», προσθέτοντας πως «αυτό το θέμα είναι στα χέρια των φορέων διαχείρισης σε περιφερειακό επίπεδο». «Αυτό που έχει πολύ μεγάλη σημασία είναι ότι η έννοια της καύσης, στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής οδηγίας, είναι η τέταρτη βαθμίδα στην ιεραρχία όσον αφορά τη διαχείριση των σκουπιδιών. Πρώτα, δηλαδή, πρέπει να κάνουμε διαχωρισμό στην πηγή, μετά προετοιμασία για αξιοποίηση, αξιοποίηση μέσω της ανακύκλωσης και η καύση θεωρείται μια ανάκτηση ενέργειας. Το υπουργείο συνειδητά δεν έχει επιλέξει να προωθήσει κάποια τεχνολογία έναντι άλλης -αυτό είναι επιλογή της Αυτοδιοίκησης-, και στο πλαίσιο του εθνικού σχεδιασμού θα δοθούν απλά οι προϋποθέσεις για κάθε τέτοιου τύπου δράση. Επίσης, στις αρμοδιότητες του ΥΠΕΚ είναι η περιβαλλοντική αδειοδότηση ώστε να είναι συμβατή με το ευρωπαϊκό, αλλά και το ελληνικό πλαίσιο περιβαλλοντικής προστασίας», επισήμανε.
Μπέμπλινγκεν Ρόλαντ Μπέρνχαρντ: H θερμική επεξεργασία είναι ο πιο αποτελεσματικός και ασφαλής τρόπος…
Σύμφωνα με όσα παρουσίασαν στο συνέδριο αξιωματούχοι της γερμανικής Αυτοδιοίκησης, η επικρατούσα τάση στη Γερμανία σε ό,τι αφορά τη διαχείριση των απορριμμάτων είναι η θερμική επεξεργασία, επιλογή που στην Ελλάδα συναντά αντιδράσεις.
Όπως ανέφερε ο περιφερειάρχης του Μπέμπλινγκεν Ρόλαντ Μπέρνχαρντ, «για πέντε χρόνια μαλώναμε και είχαμε διενέξεις για το αν θα επιλέγαμε τη θερμική επεξεργασία, την αποθείωση ή τη μηχανική επεξεργασία. Καταλήξαμε ότι η θερμική επεξεργασία είναι ο πιο αποτελεσματικός και ασφαλής τρόπος και όσοι τότε άσκησαν κριτική σήμερα είναι σχεδόν οπαδοί αυτής της λύσης», κάνοντας ειδική αναφορά στη διασφάλιση των όρων για την προστασία του περιβάλλοντος που συνέβαλε αποφασιστικά στην αποδοχή του εγχειρήματος από τους πολίτες και τους φορείς.
Εκτός, όμως, από τη διαχείριση των σκουπιδιών, η μονάδα του Μπέμπλινγκεν παράγει ενέργεια χάρη στη μονάδα θερμικής επεξεργασίας των απορριμμάτων, αλλά και σε μία μονάδα αξιοποίησης βιομάζας από γεωργικά υπολείμματα. «Η ενέργεια που παράγεται τροφοδοτεί με ρεύμα 40.000 κατοίκους και με θερμότητα, μέσω του δικτύου τηλεθέρμανσης, 30.000 κατοίκους», ανέφερε ο κ. Μπέρνχαρντ, τονίζοντας ότι μετά την καύση το ίζημα που παράγεται χρησιμοποιείται για κατασκευαστικά έργα και έργα οδοποιίας καθώς περιέχει χρήσιμα υλικά, ενώ μόλις το 1% της ποσότητας των απορριμμάτων που καταλήγουν στο σύστημα είναι υπολείμματα και δεν μπορούν να καούν ή να χρησιμοποιηθούν με άλλον τρόπο.
Γιόχαν Σμαλτς: Έχουμε φτιάξει ένα καλό μίγμα αποφυγής, διαχωρισμού και καύσης απορριμμάτων
«Τα σκουπίδια είναι λεφτά, γι’ αυτό και υπάρχουν έριδες και διαφωνίες για την απόκτησή τους και για το ποιοι θα μπορέσουν να τα αποκτήσουν. Τα σκουπίδια είναι επίσης ενέργεια. Θεμελιώδεις μας αρχές είναι ότι κερδίζουμε από τα σκουπίδια λεφτά, πρώτες ύλες και ενέργεια, ιδιαίτερα σημαντικό γεγονός για τη Γερμανία που είναι φτωχή σε πρώτες ύλες», ανέφερε ο πρόεδρος της Περιφέρειας της Στουντγκάρδης Γιόχαν Σμαλτς.
Όπως είπε, «πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό θέμα στη Γερμανία, αλλά έχουμε ήδη την αίσθηση ότι έχουμε ένα τακτοποιημένο σύστημα διαχείρισης απορριμμάτων. Το ζήτημα είναι αν θα αφήσει κανείς στα παιδιά του και στα εγγόνια του σκουπίδια ή όχι. Και εμείς αποφασίσαμε να μην τους αφήσουμε αυτή την κληρονομιά. Έχουμε φτιάξει ένα καλό μίγμα αποφυγής, διαχωρισμού και καύσης απορριμμάτων».
Γ. Χ. Ομπερμάιερ: Υπάρχει πρόοδος…
Συνοψίζοντας τα συμπεράσματα του συνεδρίου, ο πρόξενος της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας στη Θεσσαλονίκη Γουόλφανγκ Χέσλερ Ομπερμάιερ σημείωσε σε δήλωσή του ότι διαπιστώνει πρόοδο σε σχέση με προηγούμενες συναντήσεις στο πλαίσιο της ελληνογερμανικής συνεργασίας.
«Θεωρώ ότι υπάρχει πρόοδος σε σχέση με προηγούμενες συναντήσεις. Τον περασμένο Νοέμβριο υπήρξαν παρεξηγήσεις γιατί θεωρήθηκε ότι οι Γερμανοί επρόκειτο να έρθουν να επιταχύνουν τις ιδιωτικοποιήσεις. Τώρα γίνεται μια πιο ρεαλιστική συζήτηση με εκπροσώπους διαφόρων φορέων. Έγιναν ενδιαφέρουσες συζητήσεις. Πολλά πράγματα χρειάζονται να γίνουν, όμως έχει πλέον καταστεί γνωστό ποια είναι αυτά και είμαστε έτοιμοι να υποστηρίξουμε κάθε προσπάθεια», είπε και πρόσθεσε: «δεν είμαι ειδικός στη διαχείριση απορριμμάτων. Η δουλειά μου είναι να φέρνω τον κόσμο κοντά για να μπορεί να συζητά συγκεκριμένα ζητήματα».