Η χαρτογραφία ως μέσο αντιμετώπισης των κρίσεων -κοινωνικών, περιβαλλοντικών, γεωπολιτικών, οικονομικών- εξετάζεται στο 15ο Εθνικό Συνέδριο Χαρτογραφίας της Χαρτογραφικής Επιστημονικής Εταιρείας Ελλάδας (ΧΕΕΕ), που ξεκίνησε χθες το απόγευμα στη Θεσσαλονίκη, στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού.
Με τις πρόσφατες τραγωδίες στο Μάτι και τη Μάνδρα να υπογραμμίζουν περισσότερο από ποτέ την ανάγκη πρόβλεψης κινδύνων και σχεδιασμού εργαλείων διαχείρισης κρίσεων, οι ανακοινώσεις που θα γίνουν μέχρι την Παρασκευή στο συνέδριο επιχειρούν να δώσουν μέσω των χαρτών απαντήσεις σε ένα ευρύ πεδίο σύνθετων και πολυεπίπεδων προκλήσεων, που αντιμετωπίζει η χώρα, εστιασμένων σε φυσικά φαινόμενα, όπως οι σεισμοί, αλλά και σε κοινωνικά, όπως το προσφυγικό- μεταναστευτικό και η οικονομική κρίση.
Κατά πόσο, όμως, η χαρτογραφία δύναται να αποτρέψει κάποια κρίση; «Στην Ελλάδα, θα πρέπει πρώτα να βρει την πρέπουσα θέση της στη χώρα, σε όλα τα επίπεδα», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η καθηγήτρια Χρυσούλα Μπούτουρα, πρόεδρος της ΧΕΕΕ και διευθύντρια του Εργαστηρίου Χαρτογραφίας και Γεωγραφικής Ανάλυσης του ΑΠΘ (CartoGeoLab Auth)
«Ο χάρτης από μόνος του», εξήγησε, «δεν αποτρέπει τις μεγάλες κρίσεις, φυσικές και ανθρωπογενείς, πρέπει να συνδυάζεται με άλλα πολλά ώστε να υποστηρίζει την πρόβλεψή τους, τον σχεδιασμό αντιμετώπισης των κρίσεων, την εξάπλωσή τους, την ενημέρωση του κοινού και επίσης την αποκατάσταση των δυσμενών συνεπειών των κρίσεων», για τον λόγο αυτό «πρέπει να υπάρχει στη χώρα μια ανεπτυγμένη αντίληψη, κουλτούρα θα έλεγα, για τον ωφέλιμο ρόλο των χαρτών, όπως συμβαίνει σε άλλες χώρες-παραδείγματα, ακόμα και μικρές».
«Οι νέες τεχνολογίες στη σύγχρονη χαρτογραφία βοηθούν στο να εκδημοκρατίσουμε τις χαρτογραφικές διαδικασίες της επικοινωνίας μας με τους χρήστες, κάτι που είναι καλό για εμάς, ωστόσο, ως χαρτογράφοι κάποια στιγμή μπορεί και να ανησυχήσουμε βλέποντας πως άνθρωποι, οι οποίοι δεν έχουν καμία γνώση χαρτογραφίας, δημιουργούν χάρτες», ήταν ο προβληματισμός που έθεσε ο κεντρικός ομιλητής της πρώτης μέρας του συνεδρίου, γενικός γραμματέας της Διεθνούς Χαρτογραφικής Ενωσης (ICA) και καθηγητής του Πανεπιστημίου Eötvös της Βουδαπέστης, Λάζλο Ζεντάι.
Αναφερόμενος στην εξέλιξη των εφαρμογών, που βασίζονται στη συλλογή ανοικτών γεωχωρικών δεδομένων και τις τεχνικές χαρτογράφησης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο κ. Ζεντάι υπενθύμισε πως οι χαρτογράφοι εκπαιδεύονται στα πανεπιστήμια πώς να εργάζονται με τα νέα αυτά εργαλεία. Στο πλαίσιο αυτό, εξήγησε πως ο ρόλος του σύγχρονου χαρτογράφου είναι να παρακολουθεί τις εξελίξεις σε όλους τους τομείς της τεχνολογίας, να είναι ικανός να δίνει απαντήσεις και να μπορεί τις να μεταφέρει, να τις οπτικοποιεί και να τις αναλύει, όπως επίσης και να έχει τη δυνατότητα να αφουγκράζεται τις ανάγκες του χρήστη των χαρτών και να είναι σε επαφή μαζί του.
«Ο χάρτης είναι επιστήμη, είναι τέχνη, είναι μεράκι, είναι εργαλείο δουλείας, είναι μέσο πλοήγησης, είναι υπόβαθρο υποδομής και ανάπτυξης, είναι αναπόσπαστο εργαλείο της ατομικότητας και κοινωνικότητας των ανθρώπων, της ιδιοκτησίας, της ανακάλυψης, του ταξιδιού, της επικοινωνίας, ο χάρτης -ιδίως ο έντυπος- ενίοτε είναι έργο τέχνης», τόνισε ο διοικητής της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού (ΓΥΣ), Βαρδής Καγιαδάκης, ο οποίος αύριο θα παρουσιάσει αναλυτικά το έργο της υπηρεσίας που το 2019 συμπληρώνει 130 χρόνια.
«Η ΓΥΣ ξέρει να φτιάχνει χάρτες και θα συνεχίσουμε να φτιάχνουμε χάρτες, καθώς η κατασκευή τους θέλει ιστορική συνέχεια, επιστημονική επάρκεια, εκπαιδευμένο και εξειδικευμένο προσωπικό» διαβεβαίωσε, γνωστοποιώντας ότι «αυτή τη στιγμή η ΓΥΣ έχει 4000 διαφορετικούς ενεργούς χάρτες» και καθήκον της είναι «η διαρκής και αποτελεσματική γεωγραφική υποστήριξη των ενόπλων δυνάμεων και παράλληλα η συμβολή στην ανάπτυξη χώρας με την παραγωγή σύγχρονων γεωγραφικών δεδομένων και προϊόντων».
Ο κ. Καγιαδάκης παρέδωσε στον αντιπρύτανη του ΑΠΘ, Θεόδωρο Λαόπουλο για τη βιβλιοθήκη του ΑΠΘ ειδική εθιμοτυπική έκδοση της ΓΥΣ για τους χάρτες κλίμακας 1:500.000.
«Το Πανεπιστήμιο είναι υπερήφανο για τους ανθρώπους του, γιατί τα πανεπιστήμια είναι οι άνθρωποι και όχι τα μηχανήματα και τα κτίρια και τέτοιου είδους δραστηριότητες δείχνουν και τον ρόλο του πανεπιστημίου στην κοινωνία και συντελούν στην καλύτερη εκπαίδευση των φοιτητών», είπε ο κ. Λαόπουλος καλωσορίζοντας του συνέδρους του Εθνικού Συνεδρίου Χαρτογραφίας.
Μετά το τέλος των ομιλιών της πρώτης μέρας οι σύνεδροι ξεναγήθηκαν σε δύο εκθέσεις χαρτών, μία με σατιρικούς χάρτες του 19ου και 20ου αιώνα (στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού) και μία με έργα ζωγραφικής παιδιών που συμμετείχαν στον Παιδικό Χαρτογραφικό Διαγωνισμό «Barbara Petchenik» της Διεθνούς Χαρτογραφικής Ένωσης (στο δημαρχείο Θεσσαλονίκης).