«Τα παιδιά σε μετανάστευση χρειάζονται επαρκή, κατανοητή, άμεση και προσβάσιμη πληροφόρηση όχι μόνο για τα δικαιώματά τους αλλά και για την πραγματικότητα που πρόκειται να αντιμετωπίσουν στις χώρες υποδοχής» είναι το κεντρικό συμπέρασμα της έκθεσης της Επιτροπή του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα δικαιώματα των παιδιών που δημοσιεύτηκε την Δευτέρα, και αναδεικνύει την αναγκαιότητα για μια προσαρμοσμένη πολιτική μετανάστευσης και ενημέρωσης ανηλίκων στις χώρες υποδοχής.
Η στρατηγική του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα δικαιώματα του παιδιού (2016-2021) απαιτεί από τα κράτη μέλη να προστατεύουν τα παιδιά από κάθε μορφή βίας, να εγγυώνται την πρόσβασή τους στη δικαιοσύνη, στις υγειονομικές και κοινωνικές υπηρεσίες κατάλληλα σχεδιασμένα για κάθε ηλικία.
Στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι πάνω από ένα τρίτο των μεταναστών και των αιτούντων ασύλου που διασχίζουν τα ελληνοτουρκικά σύνορα είναι παιδιά εκ των οποίων η πλειοψηφία είναι αγόρια. Ωστόσο, τα κορίτσια βρίσκονται σε πιο ευάλωτη θέση.
Λόγω της ιδιαιτέρως επισφαλούς κατάστασης των παιδιών προσφύγων και μεταναστών, το Συμβουλίου της Ευρώπης προβλέπει ένα σχέδιο δράσης για την προστασία των προσφύγων και των μεταναστών παιδιών στην Ευρώπη (2017-2019) με στόχο τη διασφάλιση της πρόσβασης σε δικαιώματα και διαδικασίες φιλικές προς τα παιδιά, παροχή αποτελεσματικής προστασίας και βελτίωση της ένταξης των παιδιών στην Ευρώπη.
Η ενημέρωση, όπως εξηγεί αναλυτικά η έκθεση του Συμβουλίου της Ευρώπης θα πρέπει να είναι συνεχής και να αιτιολογεί όλα τα στάδια της διαδικασίας υποδοχής, διαμονής και αίτησης ασύλου.
Πέραν της ενημέρωσης η έκθεση προτρέπει τα κράτη μέλη στο να προειδοποιούν τα παιδιά σχετικά με τα προβλήματα που πρόκειται να αντιμετωπίσουν (ρίσκο επαναπατρισμού, μη εγγυημένο οικογενειακό επαναπατρισμό, έλλειψη κέντρων υποδοχής και προσφυγικών δομών, ανεπαρκή εξοπλισμό των δομών για παιδιά και για συμβίωση των δύο φύλων) και τους κινδύνους που διατρέχουν (εξαναγκαστικούς γάμους, σεξουαλικές παρενοχλήσεις, βία, εμπόριο ναρκωτικών και λευκής σαρκός).
Ως προς τη διαδικασία η ενημέρωση θα πρέπει, πρωτίστως, να γίνεται στη μητρική γλώσσα των παιδιών (μέσω διερμηνέα) από εκπαιδευμένο προσωπικό στις προσφυγικές δομές για παιδιά και να γίνεται με τρόπο ρεαλιστικό, αλλά ευχάριστο.
Συμπληρωματικά θα πρέπει να προβλέπεται προσαρμοσμένο έντυπο και οπτικό-ακουστικό υλικό με στόχο την ενημέρωση, αλλά και την αυτονομία στην εύρεση χρήσιμων πληροφοριών σε ομοιόμορφη μορφή (π.χ.: Διαδρομή των Βαλκανίων – Βουλγαρία, Κροατία, Ελλάδα, Ουγγαρία και Σλοβενία).
Σημαντικός είναι, επίσης, ο ρόλος των συμπατριωτών που βρίσκονται ήδη στις χώρες υποδοχής. Η έκθεση τονίζει ότι είναι ωφέλιμο τα παιδιά σε μετανάστευση να έρχονται σε επαφή με άλλα παιδιά που έχουν αντίστοιχα βιώματα ώστε να υπάρχει ανταλλαγή πληροφοριών, εμπειριών αλλά και κοινωνική δικτύωση.
Επίσης, η έκθεση βασίζεται στα πορίσματα μιας διάσκεψης που πραγματοποιήθηκε στο Στρασβούργο τον Νοέμβριο του 2017 στο πλαίσιο του σχεδίου δράσης για την προστασία των προσφύγων και των μεταναστών παιδιών στην Ευρώπη (2017-2019). Αυτά τα ευρήματα και οι συστάσεις θα χρησιμεύσουν ως βάση για ένα Εγχειρίδιο για την πληροφόρηση των παιδιών στη μετανάστευση.
Το Συμβούλιο της Ευρώπης ανοίγει περιορισμένη διαβούλευση για τη συγκρότηση μιας ομάδας εργασίας πέντε εμπειρογνωμόνων για τη σύνταξη του εγχειριδίου. Το Εγχειρίδιο στοχεύει στο να εξοπλίσει τα ενδιαφερόμενα κράτη και επαγγελματίες με τις γνώσεις που είναι απαραίτητες για την προσαρμογή των κατάλληλων πληροφοριών στα παιδιά μεταναστών σχετικά με την πρόσβαση στα σχετικά δικαιώματα και διαδικασίες.
(με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ)