Οι διαθέσιμοι δημόσιοι πόροι για έργα επενδύσεων το 2016 στη χώρα μας είναι συγκρίσιμοι, σε ονομαστικά μεγέθη με αυτούς του 2002. Σημαντικό κενό παρατηρείται στις επενδύσεις σε υποδομές, καθώς λόγω της κρίσης περιορίστηκαν στο 1,1% του ΑΕΠ το 2016, από 3,7% το 2006.
Για την επόμενη πενταετία προγραμματίζονται ή έχουν ξεκινήσει έργα και υποδομές μεταφορών (οδικά και σιδηροδρομικά έργα), τα οποία καλύπτουν το 88% του προϋπολογισμού των 69 μεγάλων επενδύσεων σε υποδομές. Τουρισμός και διαχείριση αποβλήτων καλύπτουν το υπόλοιπο 12% των επενδύσεων, το συνολικό ύψος των οποίων διαμορφώνεται σε 21,4 δισ. ευρώ.
Τα παραπάνω στοιχεία προκύπτουν από πρόσφατη (Μάρτιος 2017) μελέτη της Pricewaterhouse Coopers.
Η πτώση των επενδύσεων στον τομέα των υποδομών, σωρευτικά στο διάστημα αυτό, διαμορφώνεται στα 62 δισ. ευρώ και είχε δυσμενείς επιπτώσεις στην απασχόληση και συνολικά στην πορεία της οικονομίας, καθώς σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΔΝΤ, που επικαλείται η μελέτη, για κάθε ευρώ που δαπανάται σε υποδομές, το ΑΕΠ αυξάνεται επιπλέον κατά 0,8 ευρώ.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στη μελέτη:
– Κατά την περίοδο 2014-2017 ολοκληρώθηκαν 16 έργα υποδομών, με συνολικό προϋπολογισμό ύψους 2 δισ. ευρώ, από τα οποία η «μερίδα του λέοντος» (ποσοστό 67 %) απορροφήθηκε από τους μεγάλους οδικούς άξονες.
– Τα 69 προγραμματισμένα έργα υποδομών για ολοκλήρωση έως το 2022 έχουν υπολειπόμενο προϋπολογισμό 21,4 δισ. ευρώ. Από αυτά, τα 34 έργα (που αντιστοιχούν στο 36 % του προϋπολογισμού) είναι στη φάση του σχεδιασμού, ενώ 35 έργα (64 % του προϋπολογισμού) είναι σε εξέλιξη.
– Το 25% των έργων υποδομών, αξίας 2,9 δισ. ευρώ είναι προγραμματισμένο να παραδοθούν το 2017.
– Από τα συνολικά 69 έργα, τα 30 αφορούν δρόμους και λιμάνια, 15 είναι ενεργειακά, 10 αφορούν το σιδηροδρομικό δίκτυο και 10 τη διαχείριση αποβλήτων.
Στον τομέα της ενέργειας κυριαρχούν, τόσο αναφορικά με τον προϋπολογισμό όσο και της σημασίας για την οικονομία, οι μεγάλες διασυνδέσεις δικτύων. Σε αυτές περιλαμβάνονται:
– Ο αγωγός ΤΑΡ, που θα μεταφέρει φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν μέσω Τουρκίας, Ελλάδας και Αλβανίας στην Ιταλία και την ευρωπαϊκή αγορά και ο ελληνοβουλγαρικός αγωγός.
– Ο πλωτός σταθμός υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ) στην Αλεξανδρούπολη και η επέκταση του υφιστάμενου σταθμού ΥΦΑ στη Ρεβυθούσα.
– Η υπό κατασκευή λιγνιτική μονάδα ηλεκτροπαραγωγής της ΔΕΗ στην Πτολεμαίδα.
– Οι υποβρύχιες διασυνδέσεις των Κυκλάδων και της Κρήτης με το ηπειρωτικό σύστημα.
Στον τομέα των σιδηροδρόμων, τα έργα περιλαμβάνουν τα μετρό της Αθήνας (επέκταση προς τον Πειραιά) και της Θεσσαλονίκης (ολοκλήρωση και επέκταση προς Καλαμαριά), την επέκταση του τραμ προς τον Πειραιά, την ολοκλήρωση σιδηροδρομικού κόμβου στο Θριάσιο Πεδίο και την αναβάθμιση του κύριου δικτύου του ΟΣΕ.
Στον τομέα των τουριστικών υποδομών περιλαμβάνεται η αναβάθμιση των περιφερειακών αεροδρομίων, λιμανιών και μαρίνων, το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι, όπως και οι επενδύσεις σε υποδομές και εξοπλισμούς στον ΟΛΘ.
Σύμφωνα με την μελέτη της PWC, το 40% της χρηματοδότησης των έργων καλύπτεται από το Δημόσιο και τα ευρωπαϊκά ταμεία, 10-15% από ιδιωτικά κεφάλαια, 40-45% από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και εμπορικές τράπεζες. Τονίζεται ακόμη, ότι Συμπράξεις Δημοσίου Ιδιωτικού Τομέα και Ομόλογα Έργου θα μπορούσαν να αυξήσουν τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα.