«Πληρώνω-όσο-πετάω» και διαχείριση αποβλήτων τροφίμων οι προτεραιότητες για κυκλική οικονομία
Στην εφαρμογή του συστήματος «πληρώνω-όσο-πετάω» και τη διαχείριση αποβλήτων τροφίμων στρέφονται οι φορείς της χώρας που εμπλέκονται στη διαχείριση των απορριμμάτων, σε μια προσπάθεια να μετατρέψουν τη γραμμική οικονομία σε κυκλική και να επιτευχθούν οι στόχοι που θέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση για μείωση του ποσοστού της υγειονομικής ταφής κάτω από το 10% το 2030.
Ο Γενικός Γραμματέας Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας Μανώλης Γραφάκος, μιλώντας στο συνέδριο του έργου Life – IP CEI Greece για την εφαρμογή της κυκλικής οικονομίας στην Ελλάδα, επισήμανε ότι «στην παρούσα κυβερνητική θητεία είναι σημαντικός στόχος να εφαρμοστεί το «πληρώνω όσο πετάω» γιατί είναι εκείνος ο τρόπος ώστε ο πολίτης να καταλάβει και στην τσέπη του ότι έχει νόημα το πλαστικό που πάει άκριτα στον πράσινο κάδο και θάβεται, να επιλέξει να πάει στον μπλε όπου δεν θα υπάρχει κόστος σε σχέση με την ταφή». Παράλληλα επισήμανε ότι η εφαρμογή του συστήματος αυτού θα λειτουργήσει θετικά και για τη μείωση των αποβλήτων και για τον καλύτερο διαχωρισμό τους.
Από την πλευρά του ο πρόεδρος του Πράσινου Ταμείου, Γιάννης Ανδρουλάκης, γνωστοποίησε ότι η αποτίμηση των δυνατοτήτων διαχείρισης των αγροδιατροφικών αποβλήτων επιβεβαίωσε πως τα απόβλητα αυτά αποτελούν πλέον ρεύμα με μεγάλες δυνατότητες αξιοποίησης μέσω των αρχών της κυκλικής οικονομίας, αυξάνοντας τη βιωσιμότητα και τις προοπτικές ανάπτυξης των επιχειρήσεων του κλάδου. Επόμενο βήμα είναι η ανάπτυξη συνεργασιών για την αξιοποίηση των αγροδιατροφικών αποβλήτων και στο πλαίσιο αυτό όπως είπε, υπογράφεται σήμερα στη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο του συνεδρίου, «η εθελοντική συμφωνία συνεργασίας για τη δημιουργία περιφερειακής συμμαχίας για την αξιοποίηση των αγροδιατροφικών αποβλήτων στην Κεντρική Μακεδονία».
Ο κ. Γραφάκος επισήμανε ότι η Ελλάδα έχει μείνει πίσω στον τομέα της διαχείρισης αποβλήτων και της κυκλικής οικονομίας, ωστόσο ανέφερε ότι τα τελευταία τέσσερα χρόνια, καταβάλλονται πολύ σοβαρές προσπάθειες για τη μείωση της ταφής και την εφαρμογή του κυκλικού μοντέλου που πρέπει να έχει πρόληψη, διαλογή στην πηγή, μονάδες επεξεργασίας των ρευμάτων που συλλέγονται, μονάδες που θα επεξεργάζονται τα ρεύματα των σύμμεικτων αποβλήτων και διαδικασίες ενεργειακής αξιοποίησης των υπολειμμάτων.
Σ. Μάνη: «Είμαστε σε μια από τις χειρότερες θέσεις στην Ευρώπη»
Στατιστικά στοιχεία που αφορούν τη διαχείριση των απορριμμάτων στην Ελλάδα παρουσίασε η προϊσταμένη του τμήματος διαχείρισης αποβλήτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και επιστημονική υπεύθυνη και συντονίστρια του έργου Life – IP CEI Greece, Σοφία Μάνη. «Το έργο υλοποιείται σε μια πολύ δύσκολη περίοδο για τη χώρα. Όπως είπε και ο κ. Γραφάκος νωρίτερα, οι επιδόσεις της χώρας αναφορικά με τη διαχείριση των αστικών αποβλήτων δεν είναι και οι καλύτερες. Για μια παραγωγή το 2020 5,5 εκ. τόνων αποβλήτων, το 80,3% διατέθηκε σε χώρους υγειονομικής ταφής, η ανακύκλωση για χαρτί, πλαστικό, μέταλλο, γυαλί ήταν 16,5%, η ανακύκλωση αποβλήτων μέσω κομποστοποίησης 1,6% και η ανάκτηση ενέργειας, επίσης 1,6%. Αυτό συνέβη τη στιγμή που ο στόχος προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση το 2020 ήταν 50%. Είμαστε σε μια από τις χειρότερες θέσεις στην Ευρώπη. Δυστυχώς δεν έχουμε μεγάλη πρόοδο τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο αυτή την τετραετία έχει γίνει πάρα πολύ καλή δουλειά και έχουν μπει οι βάσεις στη χώρα προκειμένου να κάνουμε το μεγάλο άλμα τα επόμενα χρόνια» ανέφερε.
Πιο συγκεκριμένα, σημείωσε ότι τα στοιχεία αναφορικά με την ανακύκλωση των αποβλήτων συσκευασίας είναι καλύτερα και για το 2020 η χώρα υπολειπόταν μόνο του στόχου για το γυαλί. Για τις υποχρεώσεις της χώρας τα επόμενα χρόνια στο πλαίσιο της ΕΕ, σχολίασε ότι οι απαιτήσεις αυξάνονται πάρα πολύ και κατά συνέπεια και στο εθνικό πλαίσιο τίθενται πάρα πολύ αυστηροί στόχοι. Όπως επισήμανε, «αυτοί επικεντρώνονται κυρίως στο στόχο προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση 55% που πρέπει να επιτευχθεί το 2025 και 60% το 2030. Από αυτούς τους στόχους υπολειπόμαστε πάνω από 30 ποσοστιαίες μονάδες και ο στόχος της υγειονομικής ταφής είναι να διαμορφωθεί κάτω από 10% το 2030 σε εθνικό επίπεδο ενώ σύμφωνα με τις οδηγίες της ΕΕ ο στόχος αυτός τίθεται για την ΕΕ το 2035».
Ειδικά για το στόχο προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση στο 55%, η κ. Μάνη τόνισε πως με δεδομένο ότι απέχουμε πολύ από την επίτευξη του στόχου, δίνεται η δυνατότητα στην οδηγία 2008/98 να παρεκκλίνουμε από την επίτευξη του στόχου κατά πέντε χρόνια και για το σκοπό αυτό εκπονείται ένα σχέδιο δράσης στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας προς την ΕΕ το οποίο πρέπει να καταδεικνύει ότι το 55% θα επιτευχθεί το 2030.
Προωθούνται πρακτικές για την αλλαγή της συμπεριφοράς των πολιτών
Σημειώνεται ότι το έργο Life – IP CEI Greece προωθεί πρακτικές για την αλλαγή της συμπεριφοράς των πολιτών με στόχο την αύξηση του κύκλου ζωής των προϊόντων, τη μετατροπή των αποβλήτων σε πόρους και την αποτελεσματική εφαρμογή της νέας νομοθετικής δέσμης μέτρων της ΕΕ για τα απόβλητα. Οι δράσεις στο πλαίσιο του έργου, περιλαμβάνουν πιλοτικά έργα για την προώθηση της ιεράρχησης αποβλήτων και τη στροφή προς λιγότερα απόβλητα με μεγαλύτερη αξία.
Τέτοια έργα είναι το σύστημα «Πληρώνω-όσο-πετάω», η χωριστή συλλογή και διαχείριση επικίνδυνων οικιακών αποβλήτων, η δημιουργία ολοκληρωμένων Πράσινων Σημείων, η εφαρμογή δέσμης μέτρων για την ολοκληρωμένη διαχείριση αποβλήτων σε απομακρυσμένες περιοχές, δράσεις για την ενίσχυση της πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων τροφίμων, ενέργειες ενημέρωσης για την ενεργοποίηση των εμπλεκόμενων φορέων και την ευαισθητοποίηση του κοινού.