Εισερχόμαστε σε νέα εποχή όπου οι φυσικές καταστροφές πρέπει να αντιμετωπιστούν με ολιστική πρόβλεψη- προετοιμασία, καθώς το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα όλα αυτά τα φαινόμενα θα ενταθούν κατά τρεις φορές», τόνισαν οι εκπρόσωποι της επιστημονικής κοινότητας στην ημερίδα με θέμα «Κλιματική Αλλαγή και Ακραία Φαινόμενα: Ένας ανατροφοδοτούμενος κύκλος», που πραγματοποιήθηκε ένα χρόνο μετά τις καταστροφικές πλημμύρες στη Μάνδρα Αττικής.
Οι ομιλητές εστίασαν στα νέα δεδομένα που αφορούν την Κλιματική Αλλαγή, αλλά και στα μέτρα αντιμετώπισής της. Βάση της συζήτησης, την οποία συνδιοργάνωσαν το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο και η Ένωση Δήμων Αττικής, αποτέλεσε η μελέτη για τη χαρτογράφηση και την επικινδυνότητα που παρουσιάζουν τα ρέματα της Αττικής, και η οποία εκπονήθηκε από το ΕΚΠΑ, με χρηματοδότηση της ΠΕΔΑ.
Ο καθηγητής Δυναμικής, Τεκτονικής και Εφαρμοσμένης Γεωλογίας & Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών, πρόεδρος του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του ΕΚΠΑ και πρόεδρος του ΟΑΣΠ, Ευθύμης Λέκκας, και ο δρ Γεωλογίας Μιχάλης Διακάκης αποτύπωσαν ως νέες προκλήσεις στη διαχείριση καταστροφών, τη συνθετότητα και πολυπλοκότητα των φαινομένων, την εμφάνιση νέων κινδύνων και καταστροφών (φυσικο-τεχνολογικής φύσης “NaTech”), τη γεωγραφική ευρύτητα των φαινομένων και τις ενίοτε παγκόσμιες επιπτώσεις τους, τις γεωπολιτικές κρίσεις που μπορεί να προκληθούν, τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, αλλά και τη συνεχώς εξελισσόμενη επιστημονική γνώση και τεχνολογία.
Στο πλαίσιο των θεσμικών προτάσεων, ο κ. Λέκκας επέμεινε στην αναγκαιότητα αλλαγής του θεσμικού πλαισίου «για τη μείωση των επιπτώσεων από τα ακραία καιρικά φαινόμενα», με την ευκαιρία της Συνταγματικής Αναθεώρησης, προτάσσοντας ως βασικότερο τη διακομματική απόφαση για οριστική απαγόρευση των αυθαίρετων κτισμάτων φοβούμενες και για τις «γενιές που θα ακολουθήσουν», καθώς, όπως σημείωσε, αποτελούν τον Νο1 κίνδυνο ανθρώπινης παρέμβασης.
Επίσης, πρότεινε τη θεσμοθέτηση νέου Πλαισίου Πολιτικής Προστασίας, τη θέσπιση Αντιπλημμυρικού και Αντιπυρικού Κτηριοδομικού Κανονισμού στα πρότυπα του Ελληνικού Αντισεισμικού Κανονισμού, τη θεσμοθέτηση Εθνικής Επιστημονικής Επιτροπής Εκτίμησης και Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών και τη θεσμοθέτηση Επιτροπών Εκτίμησης Πλημμυρικού και Κινδύνου Πυρκαγιών κατά τα πρότυπα της Επιτροπής Εκτίμησης Σεισμικότητας.
Επίσης, υπογραμμίστηκε η ανάγκη μείωσης των επιπτώσεων μέσα από δέσμες 10 στοχευμένων δράσεων όπως:
– η ολοκλήρωση οριοθέτησης των ρεμάτων
– η υλοποίηση γεωχωροταξικού και γεω-πολεοδομικού σχεδιασμού
– η ανάλυση των γεωπεριβαλλοντικών παραμέτρων στη διαδικασία εκτίμησης κινδύνου σε κάθε λεκάνη
– η θεσμοθέτηση αντιπλημμυρικής περιόδου
– η υλοποίηση ήπιων δράσεων σε κρίσιμες περιοχές
– η υιοθέτηση της φιλοσοφίας των ανοικτών ρεμάτων
– η χρήση συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης και άμεσης κινητοποίησης
– η υλοποίηση δράσεων ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης πληθυσμού
– η ορθολογιστική αναδιάρθρωση αρμοδιοτήτων των αρμόδιων και των φορέων με σκοπό την αποτελεσματικότερη και αμεσότερη λειτουργία τους
– η μακροχρόνιος ιεραρχημένος προγραμματισμός μέτρων και έργων με παρεμβάσεις στο υδρογραφικό δίκτυο.
Επιπλέον, οι ομιλητές χαρακτήρισαν αναγκαία τη διατήρηση των ρεμάτων για την απορροή των όμβριων με ενίσχυση και οριοθέτηση, ώστε «να μη κλείνουν από τον όγκο των φερτών υλικών».
Μιλώντας για τα χαρακτηριστικά του κινδύνου στην περίπτωση της Μάνδρας, ο κ. Διακάκης σημείωσε ότι έγινε καταγραφή τη στιγμή της αιχμής του φαινομένου στις 8.00 π.μ. Έκανε λόγο για «πρωτοφανή στα χρονικά δεδομένα, με ανάλογη επανάληψη του φαινομένου πριν εκατοντάδες χρόνια. Επίσης, για υδατόπτωση 300 mm σε 13 ώρες, επάνω σε έκταση 20 τμ. χλμ, όταν 300 mm, προσμετρούνται ετησίως σε όλη την επικράτεια. Ακόμη ότι η ροή του ρέματος Αγ. Αικατερίνης που σημείωσε διαχωρισμό στην κοίτη στην αρχή της πόλης, είχε φωτογραφηθεί ξανά έτσι το 1945 πριν κάθε ανθρώπινη παρέμβαση.
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος της ΠΕΔΑ Γιώργος Ιωακειμίδης αναφερόμενος στη περίπτωση της Μάνδρας επισήμανε ότι «σηματοδότησε την απαρχή της κλιματικής αλλαγής στη χώρας μας, γεγονός το οποίο μπορεί να διδάξει πολλά για τη σημασία και το ρόλο της συνεργασίας του Α΄ και Β΄ βαθμού Αυτοδιοίκησης». Σημείωσε ότι η ΠΕΔΑ χρηματοδοτησε τη μελέτη ώστε να την παραδώσει στην Περιφέρεια και την Πολιτεία προκειμένου να προσχωρήσουν σε έναν αποτελεσματικό επικαιροποιημένο σχεδιασμό αντιμετώπισης.
Επικαλούμενος δε τα στοιχεία της μελέτης, επισήμανε ότι θα ήταν απολύτως ανεπαρκής και ο περιβόητος αγωγός που δεν είχε κατασκευαστεί, κάτι για το οποίο έγινε τόση συζήτηση, και κλείνοντας κάλεσε όλες τις παρατάξεις να «ομονοήσουν» και να συνεργαστούν στη βάση ενός γενικού σχεδίου αποτροπής ή μείωσης του κινδύνου.
Τέλος, η δήμαρχος Μάνδρας- Ειδύλλιας Ιωάννα Κριεκούκη ευχαρίστησε τους επιστήμονες και την ΠΕΔΑ για την εμπεριστατωμένη και πολύτιμη αυτή εξαιρετική προσπάθεια. «Με τη μελέτη που υλοποίησαν, διαπίστωσα ότι η Μάνδρα εξαρχής έχει κτιστεί λάθος, με άλλα δεδομένα, χωρίς καμία πρόβλεψη για το μέλλον», είπε και επισήμανε ότι με τη καταγραφή αυτή αμφισβητείται όλος ο σχεδιασμός σε επίπεδο έργων που έχει γίνει. Τόνισε ότι «ακόμη αγωνιζόμαστε, να επαναφέρουμε την κανονικότητα των ρυθμών» και ζήτησε να ενωθούν οι δυνάμεις φορέων και Πολιτείας για τον από κοινού σχεδιασμό του τόπου όπως πρέπει, «γιατί πάνω από όλα είναι οι ανθρώπινη ζωή». Ερωτηθείσα εάν θα αποδεχόταν την μετατροπή της οδού Κοροπούλη σε ρέμα όπως ήταν αρχικά, η δήμαρχος υποστήριξε ότι κανένας δε ανάφερε κάποια σχετική πρόταση και ότι ίσως πρέπει να κατασκευαστούν έργα ανάσχεσης στο όρος Πατέρα ώστε να περιοριστεί η ροή των φερτών.
ΑΠΕ-ΜΠΕ