Νέα δέσμη μέτρων, η οποία υιοθετήθηκε υπό την ευθύνη του αντιπροέδρου της Κομισιόν Μαργαρίτη Σχοινά, παρουσίασε αργά χθες το βράδυ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε μία προσπάθεια αντιμετώπισης της πανδημίας του κορονοϊού.
Συγκεκριμένα, τα μέτρα στοχεύουν στην καλύτερη κατανόηση της εξάπλωσης του ιού και της αποτελεσματικότητας της αντιμετώπισης, ενισχύουν καλά στοχοθετημένα τεστ, διευκολύνουν την ανίχνευση επαφών, βελτιώνουν τις προετοιμασίες για εκστρατείες εμβολιασμού και διατηρούν την πρόσβαση σε βασικές προμήθειες, όπως εξοπλισμό εμβολιασμού, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα την κυκλοφορία στην ενιαία αγορά όλων των εμπορευμάτων, και διευκολύνουν τα ασφαλή ταξίδια.
Η ανακοίνωση έρχεται πριν από την τηλεδιάσκεψη των Ευρωπαίων ηγετών στις 29 Οκτωβρίου για το συντονισμό COVID-19, μετά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 15ης Οκτωβρίου. Παρόλο που τα κράτη μέλη είναι καλύτερα προετοιμασμένα και πιο συντονισμένα από ό,τι στους πρώτους μήνες της πανδημίας, οι πολίτες, οι οικογένειες και οι κοινότητες σε όλη την Ευρώπη εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν έναν άνευ προηγουμένου κίνδυνο για την υγεία και την ευημερία τους, αναφέρει η Επιτροπή.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ανέφερε ότι «η κατάσταση είναι πολύ σοβαρή. Πρέπει να ενισχύσουμε την ανταπόκρισή μας στην ΕΕ. Σήμερα ξεκινάμε πρόσθετα μέτρα για την καταπολέμηση του ιού. Από την αύξηση της πρόσβασης σε γρήγορα τεστ και την προετοιμασία εκστρατειών εμβολιασμού έως τη διευκόλυνση ασφαλών ταξιδιών όταν είναι απαραίτητο. Καλώ τα κράτη μέλη να συνεργαστούν στενά. Τα θαρραλέα μέτρα που λαμβάνονται τώρα θα βοηθήσουν στη διάσωση ζωών και στην προστασία των μέσων διαβίωσης. Κανένα κράτος μέλος δεν θα βγει με ασφάλεια από αυτήν την πανδημία έως ότου το κάνουν όλοι».
Η Στέλλα Κυριακίδου, επίτροπος για την Υγεία και την Ασφάλεια των Τροφίμων, σημείωσε: «Η αύξηση των ποσοστών μόλυνσης από COVID-19 σε όλη την Ευρώπη είναι πολύ ανησυχητική. Απαιτείται αποφασιστική, άμεση δράση για την Ευρώπη για την προστασία ζωών και μέσων διαβίωσης, για την ανακούφιση της πίεσης στα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης και για τον έλεγχο της εξάπλωσης του ιού. Τον επόμενο μήνα, θα παρουσιάσουμε το πρώτο βήμα προς μια Ευρωπαϊκή Ένωση Υγείας. Εν τω μεταξύ, τα κράτη μέλη πρέπει να βελτιώσουν τη συνεργασία και την ανταλλαγή δεδομένων. Το σύστημα παρακολούθησης της ΕΕ είναι τόσο ισχυρό όσο και ο πιο αδύναμος σύνδεσμος. Μόνο επιδεικνύοντας πραγματική ευρωπαϊκή αλληλεγγύη και συνεργαζόμενοι μπορούμε να ξεπεράσουμε αυτήν την κρίση. Μαζί είμαστε πιο δυνατοί».
Η ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με πρόσθετα μέτρα αντιμετώπισης COVID-19 καθορίζει τα επόμενα βήματα σε βασικούς τομείς για την ενίσχυση της ανταπόκρισης της ΕΕ στην επανεμφάνιση σε περιπτώσεις COVID-19:
*Βελτίωση της ροής πληροφοριών για τη λήψη ενημερωμένων αποφάσεων
Η διασφάλιση ακριβών, περιεκτικών, συγκρίσιμων και έγκαιρων πληροφοριών σχετικά με τα επιδημιολογικά δεδομένα, καθώς και για τις δοκιμές, τον εντοπισμό επαφών και την επιτήρηση της δημόσιας υγείας, είναι απαραίτητα στοιχεία για την παρακολούθηση του τρόπου με τον οποίο εξαπλώνεται ο κορονοϊός σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Για τη βελτίωση της ανταλλαγής δεδομένων σε επίπεδο ΕΕ, η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη να παρέχουν όλα τα σχετικά δεδομένα στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) και στην Επιτροπή.
*Δημιουργία πιο αποτελεσματικών και γρήγορων τεστ
Η διάγνωση είναι ένα αποφασιστικό εργαλείο για την επιβράδυνση της εξάπλωσης του κορονοϊού. Για την προώθηση μιας κοινής προσέγγισης και αποτελεσματικών τεστ, η Επιτροπή εκδίδει σήμερα μια σύσταση για τις στρατηγικές διάγνωσης COVID-19, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης ταχέων τεστ αντιγόνου. Καθορίζει βασικά στοιχεία που πρέπει να ληφθούν υπόψη για εθνικές, περιφερειακές ή τοπικές στρατηγικές διάγνωσης, όπως το πεδίο εφαρμογής τους, ομάδες προτεραιότητας και βασικά σημεία που συνδέονται με την αποτελεσματικότητα και το κόστος των τεστ και ενδείξεις για το πότε μπορεί να είναι κατάλληλα τα τεστ ταχείας ανίχνευσης αντιγόνου. Καλεί επίσης τα κράτη μέλη να υποβάλουν εθνικές στρατηγικές ανίχνευσης έως τα μέσα Νοεμβρίου. Για να αγοράσει άμεσα τεστ ταχείας ανίχνευσης αντιγόνου και να τα παραδώσει στα κράτη μέλη, η Επιτροπή κινητοποιεί 100 εκατομμύρια ευρώ στο πλαίσιο του μέσου στήριξης έκτακτης ανάγκης. Παράλληλα, η Επιτροπή προωθεί μια κοινή προμήθεια για να εξασφαλίσει ένα δεύτερο ρεύμα πρόσβασης.
Εάν τα κράτη μέλη απαιτούν για την είσοδο ταξιδιωτών στη χώρα να προηγείται διενέργεια τεστ και στη χώρα προέλευσης δεν γίνονται τεστ σε ασυμπτωματικούς πολίτες, τότε θα πρέπει να προσφέρεται στους ταξιδιώτες η δυνατότητα να υποβληθούν σε τεστ μετά την άφιξη τους. Εάν απαιτούνται ή συνιστώνται αρνητικά τεστ COVID-19 για οποιαδήποτε δραστηριότητα, είναι απαραίτητη η αμοιβαία αναγνώριση των τεστ, ιδίως στο πλαίσιο του ταξιδιού.
*Πλήρης χρήση εφαρμογών παρακολούθησης επαφών και προειδοποίησης διασυνοριακά
Οι εφαρμογές ανίχνευσης επαφών και προειδοποίησης βοηθούν στο σπάσιμο της αλυσίδας μετάδοσης. Μέχρι στιγμής, τα κράτη μέλη έχουν αναπτύξει 19 εθνικές εφαρμογές ανίχνευσης επαφών και προειδοποίησης, τις οποίες έχουν εγκαταστήσει περισσότερες από 52 εκατομμύρια φορές. Η Επιτροπή δημιούργησε πρόσφατα μία «πύλη» για τη σύνδεση εθνικών εφαρμογών σε ολόκληρη την ΕΕ. Τρεις εθνικές εφαρμογές (Γερμανία, Ιρλανδία και Ιταλία) συνδέθηκαν για πρώτη φορά στις 19 Οκτωβρίου, όταν το σύστημα λειτούργησε στο διαδίκτυο. Πολλές ακόμη θα ακολουθήσουν τις επόμενες εβδομάδες. Συνολικά, 17 εθνικές εφαρμογές βασίζονται επί του παρόντος σε αποκεντρωμένα συστήματα και μπορούν να καταστούν διαλειτουργικές μέσω της υπηρεσίας, ενώ άλλες βρίσκονται σε εξέλιξη. Όλα τα κράτη μέλη πρέπει να δημιουργήσουν αποτελεσματικές και συμβατές εφαρμογές και να ενισχύσουν τις επικοινωνιακές τους προσπάθειες για την προώθηση της πρόσληψής τους.
*Αποτελεσματικός εμβολιασμός
Η ανάπτυξη και η λήψη ασφαλών και αποτελεσματικών εμβολίων αποτελεί προτεραιότητας για τον γρήγορο τερματισμό της κρίσης. Σύμφωνα με τη στρατηγική της ΕΕ για τα εμβόλια COVID-19, η Επιτροπή διαπραγματεύεται συμφωνίες με τους παραγωγούς εμβολίων για τη διάθεση τους στους Ευρωπαίους και στον υπόλοιπο κόσμο μόλις αποδειχθούν ασφαλή και αποτελεσματικά. Μόλις είναι διαθέσιμα, τα εμβόλια πρέπει να διανεμηθούν και να χρησιμοποιηθούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Στις 15 Οκτωβρίου, η Επιτροπή καθόρισε τα βασικά μέτρα που πρέπει να λάβουν τα κράτη μέλη για να είναι πλήρως προετοιμασμένα, τα οποία περιλαμβάνουν την ανάπτυξη εθνικών στρατηγικών εμβολιασμού. Η Επιτροπή θα δημιουργήσει ένα κοινό πλαίσιο αναφοράς και μια πλατφόρμα για την παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας των εθνικών στρατηγικών εμβολίων. Τα συμπεράσματα της πρώτης αναθεώρησης σχετικά με τα εθνικά σχέδια εμβολιασμού θα παρουσιαστούν τον Νοέμβριο του 2020.
*Αποτελεσματική επικοινωνία με τους πολίτες
Η σαφής επικοινωνία είναι απαραίτητη για την επιτυχία της ανταπόκρισης στη δημόσια υγεία, καθώς αυτό εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την τήρηση των συστάσεων για την υγεία από το κοινό. Όλα τα κράτη μέλη πρέπει να ξαναρχίσουν επικοινωνιακές εκστρατείες για την αντιμετώπιση ψευδών, παραπλανητικών και επικίνδυνων πληροφοριών που συνεχίζουν να κυκλοφορούν και για την αντιμετώπιση του κινδύνου «πανδημικής κόπωσης». Ο εμβολιασμός είναι ένας συγκεκριμένος τομέας όπου οι δημόσιες αρχές πρέπει να εντείνουν τις ενέργειές τους για την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης και την εξασφάλιση της εμπιστοσύνης του κοινού, καθώς δεν θα υπάρξει συμβιβασμός για την ασφάλεια ή την αποτελεσματικότητα στο πλαίσιο του ισχυρού ευρωπαϊκού συστήματος έγκρισης εμβολίων.
*Εξασφάλιση βασικών προμηθειών
Από την αρχή της επιδημίας, η ΕΕ έχει υποστηρίξει τους παρασκευαστές να διασφαλίσουν τη διαθεσιμότητα βασικών φαρμάκων και ιατρικού εξοπλισμού. Η Επιτροπή ξεκίνησε μια νέα κοινή προμήθεια ιατρικού εξοπλισμού για εμβολιασμό. Προκειμένου να δοθεί στα κράτη μέλη καλύτερη και φθηνότερη πρόσβαση στα εργαλεία που απαιτούνται για την πρόληψη, τον εντοπισμό και τη θεραπεία του COVID-19, η Επιτροπή επεκτείνει επίσης την προσωρινή αναστολή δασμών και ΦΠΑ κατά την εισαγωγή ιατρικού εξοπλισμού από τρίτες χώρες. Η Επιτροπή προτείνει επίσης ότι τα νοσοκομεία και οι γιατροί δεν θα πρέπει να καταβάλλουν ΦΠΑ σε εμβόλια και σετ ανίχνευσης του κορονοϊού που χρησιμοποιούνται για την καταπολέμησή του.
*Διευκόλυνση ασφαλών ταξιδιών
Η ελεύθερη κυκλοφορία εντός της ΕΕ και η Σένγκεν αποτελούν πολύτιμα επιτεύγματα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης -η Επιτροπή εργάζεται για να διασφαλίσει ότι τα ταξίδια εντός της Ευρώπης είναι ασφαλή τόσο για τους ταξιδιώτες όσο και για τους συμπολίτες τους:
Η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν πλήρως τη σύσταση που ενέκρινε το Συμβούλιο για μια κοινή και συντονισμένη προσέγγιση των περιορισμών στην ελεύθερη κυκλοφορία. Οι πολίτες και οι επιχειρήσεις θέλουν σαφήνεια και προβλεψιμότητα. Τυχόν μέτρα ελέγχου εσωτερικών συνόρων που εξακολουθούν να υπάρχουν και που σχετίζονται με το COVID-19 πρέπει να αρθούν.
Ο Οργανισμός Ασφάλειας της Αεροπορίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το ECDC επεξεργάζονται ένα πρωτόκολλο για τους ταξιδιώτες, το οποίο θα χρησιμοποιηθεί από τις Αρχές δημόσιας υγείας, τις αεροπορικές εταιρείες και τα αεροδρόμια για την ασφαλή άφιξη των επιβατών. Η Επιτροπή θα συνεργαστεί επίσης με τα κράτη μέλη και τους οργανισμούς για μια κοινή προσέγγιση στις πρακτικές καραντίνας, με στοιχεία από το ECDC που θα παρουσιαστούν τον Νοέμβριο.
Τα έντυπα εντοπισμού επιβατών βοηθούν τα κράτη μέλη να προβούν σε αξιολογήσεις κινδύνου των αφίξεων και να επιτρέψουν τον εντοπισμό επαφών. Ένας «πιλότος» που θα ενεργοποιηθεί τον επόμενο μήνα θα επιτρέψει στα κράτη μέλη να προετοιμαστούν για την έναρξη και τη χρήση ενός κοινού ψηφιακού εντύπου εντοπισμού επιβατών της ΕΕ, με πλήρη σεβασμό στην προστασία των δεδομένων.
Η εφαρμογή Re-Open EU παρέχει έγκαιρες και ακριβείς πληροφορίες σχετικά με τα μέτρα υγείας και τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς σε όλα τα κράτη μέλη και σε ορισμένες χώρες εταίρους. Η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη να παράσχουν ακριβείς και επικαιροποιημένες πληροφορίες για να μετατρέψουν το Re-Open EU σε ένα ενιαίο σύστημα για πληροφορίες σχετικά με τα μέτρα υγείας και τις δυνατότητες ταξιδιού σε ολόκληρη την ΕΕ. Μια εφαρμογή Re-open EU για κινητά αναπτύσσεται και θα ξεκινήσει τις επόμενες εβδομάδες.
Όσον αφορά τους περιορισμούς για τα μη απαραίτητα ταξίδια από χώρες εκτός ΕΕ στην ΕΕ, η Επιτροπή παρουσιάζει οδηγίες για κατηγορίες ατόμων που θεωρούνται σημαντικά και ως εκ τούτου εξαιρούνται από τους περιορισμούς. Αυτό θα βοηθήσει τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν με συνέπεια τη σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με τον προσωρινό περιορισμό ταξιδιών στην ΕΕ. Η Επιτροπή ενθαρρύνει επίσης για άλλη μια φορά τα κράτη μέλη να διευκολύνουν την επανένωση όσων βρίσκονται σε βιώσιμες σχέσεις και παρέχει παραδείγματα αποδεικτικών στοιχείων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για το σκοπό αυτό.
Επέκταση Πράσινων Λωρίδων
Από τον Μάρτιο, η εφαρμογή των Πράσινων Λωρίδων -ιδίως για τις οδικές εμπορευματικές μεταφορές διασυνοριακά σε λιγότερο από 15 λεπτά- συνέβαλε στη διατήρηση της προσφοράς αγαθών και του οικονομικού ιστού της ΕΕ. Η Επιτροπή προτείνει να επεκταθεί η προσέγγιση της Πράσινης Λωρίδας ώστε να εξασφαλιστεί ότι οι μεταφορές λειτουργούν αποτελεσματικά σε τομείς όπως οι σιδηροδρομικές και πλωτές εμπορευματικές μεταφορές και τα αεροπορικά φορτία και παρέχει πρόσθετες οδηγίες για τη διευκόλυνση της εφαρμογής στην πράξη σε θέματα όπως η ηλεκτρονική τεκμηρίωση και η διαθεσιμότητα ανάπαυσης και σημεία ανεφοδιασμού. Τα κράτη μέλη πρέπει να διασφαλίσουν την απρόσκοπτη ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων σε ολόκληρη την ενιαία αγορά.