Κρατικός Προϋπολογισμός 2020: Ουδέτερο το δημοσιονομικό αποτέλεσμα για τους δήμους – Διατηρεί την υποχρέωση παραγωγής πλεονασμάτων

του Ράλλη Γκέκα Δρ. Οικονομικών ΤΑ

Ο Τακτικός Προϋπολογισμός 2020 δεν προσφέρει εκπλήξεις όσον αφορά στη σχέση με το Προσχέδιο του. Τα βασικά συμπεράσματα για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, που είχαν εξαχθεί, από το Προσχέδιο του Κρατικού Προϋπολογισμού 2020, επιβεβαιώνονται. Τα συμπεράσματα αυτά είναι:

1. Οι διαφορές στους ΚΑΠ, σε σχέση με το 2019, είναι οριακές.
2. Συνεχίζεται η αυθαίρετη εφαρμογή του Ν. 3852/2010.
3. Δεν υπάρχει μνεία για τα παρακρατηθέντα.

• Διατηρείται η υποχρέωση παραγωγής πλεονασμάτων, από τους ΟΤΑ

1. Οι ΚΑΠ στον Κρατικό Προϋπολογισμό 2020

Οι επιχορηγήσεις προς τους δήμους εμφανίζουν, στην εισηγητική έκθεση του Κρατικού Προϋπολογισμού 2020, αύξηση 226 εκατ. €, η οποία όμως οφείλεται, στο μεγαλύτερο ποσοστό της, σε «λογιστική τακτοποίηση» και όχι σε αύξηση πραγματικών μεγεθών.

Όπως προκύπτει και από τον παραπάνω πίνακα, το μεγαλύτερο ποσοστό της αύξησης οφείλεται στην ειδική επιχορήγηση που αφορά στη χρηματοδότηση μεταφερομένων αρμοδιοτήτων ή προγραμμάτων (εναρμόνιση οικογενειακής ζωής) που τα προηγούμενα χρόνια χρηματοδοτούσε το ΠΔΕ του Υπουργείου Εσωτερικών. Από αυτή την άποψη το δημοσιονομικό αποτέλεσμα για τους δήμους είναι ουδέτερο.

Επισημαίνεται ότι στον Κρατικό Προϋπολογισμό 2020 συνεχίζεται η πολιτική αφαίρεσης μεγάλου μέρους των ΚΑΠ, που σχετίζεται με την επανασυγκέντρωση των προνοιακών επιδομάτων.

Η οριακή αύξηση που παρατηρείται είναι πολύ μικρότερη από την αύξηση που δικαιούνται οι ΟΤΑ με βάση το Ν. 3852/2010 και την μεγέθυνση των φορολογικών εσόδων, που προβλέπονται στον ΚΠ 2020 και χρηματοδοτούν το καλάθι των ΚΑΠ.

Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται:

α) τα έσοδα από τους φόρους Εισοδήματος, ΦΠΑ και ΕΝΦΙΑ, που αποτελούν τους χρηματοδοτικούς πόρους των ΚΑΠ και

β) το αντίστοιχο ποσό που έχει εγγραφεί για τους δήμους.

Η εφαρμογή του Ν. 3852/2010 στον ΚΠ 2020

Από τον παραπάνω πίνακα γίνεται φανερή η συνέχιση της πολιτικής καταστρατήγησης του Ν. 3852/2010.

Εάν εφαρμοστούν τα ποσοστά του Ν. 3852/2010 στα συνολικά φορολογικά έσοδα των τριών φόρων παράγουν διαφορά, σε σχέση με αυτά που προβλέπονται στον Κρατικό Προϋπολογισμό 2020, που ξεπερνά τα 4,2 δις €.

Θα πρέπει να επισημανθεί ότι στο παραπάνω ποσό αλλά και πουθενά στον ΚΠ 2020 δεν αναφέρεται η συμμετοχή των ΚΑΠ στα έσοδα ΠΟΕ των τριών φόρων που τους χρηματοδοτούν. 

Το ποσό που έχει εγγραφεί ως ΚΑΠ εάν διαιρεθεί με το συνολικό φορολογικό έσοδο οδηγεί σε ποσοστά που αντιστοιχούν σε λιγότερο του 1/3, αυτών που έχουν νομοθετηθεί.

• Δεν υπάρχει μνεία για τα παρακρατηθέντα

Στον Κρατικό Προϋπολογισμό 2020 δεν υπάρχει μνεία για την αποπληρωμή των παρακρατηθέντων εσόδων της ΤΑ, που δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια των ετών της κρίσης αλλά και ούτε οποιαδήποτε νύξη για την έναρξη του σχετικού διαλόγου.

• Δεν ενσωματώνονται οι αυξήσεις που προβλέπει το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής.

Στο ΜΠΔΣ 2019-2022, που έχει εγκριθεί από την Ελληνική Βουλή, προβλέπεται, για το 2020, αύξηση των επιχορηγήσεων προς την ΤΑ αλλά και διαμόρφωση του συνολικού τους ύψους σε πολύ υψηλότερο επίπεδο. 

• Διατηρεί την υποχρέωση παραγωγής πλεονασμάτων, από τους ΟΤΑ

Παρά την οριακή μεταβολή των επιχορηγήσεων, ο Κρατικός Προϋπολογισμός 2020 απαιτεί από την Τοπική Αυτοδιοίκηση τη δημιουργία ενισχυμένων πλεονασμάτων.

Η αύξηση αυτή προβλέπεται να προέλθει κυρίως από τα αυξημένα ανταποδοτικά έσοδα.

• Περιορίζει δραστικά το εθνικό σκέλος του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων.

Η εξέλιξη του ΠΔΕ όπως παρουσιάζεται στον Κρατικό Προϋπολογισμό 2020 είναι:

Από τον παραπάνω πίνακα παρατηρείται μία δραστική μείωση του εθνικού σκέλους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ). Η μείωση αυτή στην εισηγητική έκθεση του ΚΠ 2020, αποδίδεται στη μεταφορά των αντίστοιχων ποσών στο συγχρηματοδοτούμενο κομμάτι του Προγράμματος. Η μεταφορά αυτή δικαιολογείται με βάση τον υψηλότερο πολλαπλασιαστή των συγχρηματοδοτουμένων έργων.

Το εθνικό σκέλος του ΠΔΕ, στον ΚΠ 2020, είναι μικρότερο από το 50% του αντίστοιχου ποσού που είχε προβλεφθεί στο ΜΠΔΣ 2019- 2022

Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να τονιστεί:

• ο διαφορετικός ρόλος των εθνικών δημοσίων επενδύσεων από τα συγχρηματοδοτούμενα,
• οι περιορισμένοι πολλαπλασιαστές δημοσίων επενδύσεων, στην ίδια οικονομία, οφείλονται σε άλλους παράγοντες και όχι στην φύση του εθνικού σκέλους του ΠΔΕ.
• το γεγονός ότι οι ιδιωτικές επενδύσεις για να προσκληθούν, απαιτούν πρώτα δημόσιες
• η ανάγκη της χώρας για επενδύσεις

Όπως φαίνεται, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΚΠ 2020, η χώρα μας σε αυτό το τομέα δεν τα πάει ιδιαίτερα καλά, τουλάχιστον στη προσπάθεια να αμβλύνει και όχι να διευρύνει την απόσταση της από την ΕΕ. Για το λόγο αυτό εκτός από τη γενναία ενίσχυση του εθνικού σκέλους του ΠΔΕ χρειάζεται η αναδιάρθρωση του προγράμματος προς όφελος των τοπικών δημοσίων επενδύσεων που εκτός όλων των άλλων θα οδηγήσει και σε πολύ μεγαλύτερα πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα.

Συμπέρασμα

Ο Κρατικός Προϋπολογισμός 2020 κινείται στο ίδιο πλαίσιο με αυτούς των προηγούμενων ετών. Η ΚΕΔΕ, επαναλαμβάνοντας τις πάγιες θέσεις της, στον Κρατικό Προϋπολογισμό 2020 προτείνει να συμπεριληφθούν:

• Πλήρης εφαρμογή του Ν. 3852/2010
• Άμεση έναρξη των διαπραγματεύσεων και πρόβλεψη, στον ΚΠ 2020, κατανομής της πρώτης δόσης των παρακρατηθέντων.
• Εφαρμογή του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης της ΕΕ, με ισοσκελισμένους και όχι πλεονασματικούς προϋπολογισμούς των δήμων.
• Γενναία αύξηση του ΠΔΕ με συμμετοχή σε αυτό της ΤΑ ανάλογη με αυτή των Ευρωπαϊκών κρατών.

Συνέχιση, επιτάχυνση των διαδικασιών και ενίσχυση με νέους πόρους και αντικείμενα του Προγράμματος «ΦΙΛΟΔΗΜΟΣ». Για τη αντικειμενική και αποτελεσματική λειτουργία του Προγράμματος κρίνεται απαραίτητη η συμμετοχή της ΚΕΔΕ στη διαχείριση του, με τη δημιουργία Επιτροπής Παρακολούθησης στην οποία η ΚΕΔΕ θα έχει ισχυρή παρουσία.