Ενισχύσεις και φορολογικά κίνητρα για επιχειρήσεις στους κλάδους της αγροτικής παραγωγής, της μεταποίησης και των υπηρεσιών, και στους τομείς της ανάπτυξης έρευνας-τεχνολογίας, της εκπαίδευσης, της ενέργειας (ανανεώσιμες πηγές, ενεργειακή αναβάθμιση), θα περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, το σχέδιο για τη μεταλιγνιτική εποχή στη Δυτική Μακεδονία και τη Μεγαλόπολη. Η «δίκαιη μετάβαση» των περιοχών αυτών, μετά την απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων, συζητήθηκε σήμερα στη συνεδρίαση της αρμόδιας Κυβερνητικής Επιτροπής υπό την προεδρία του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κωστή Χατζηδάκη, με τη συμμετοχή της Ευρωπαίας επιτρόπου για «Θέματα Συνοχής και Μεταρρυθμίσεων», Ελίζα Φερέιρα, και των υπουργών Οικονομικών Χρήστου Σταϊκούρα, Εσωτερικών Τάκη Θεοδωρικάκου, Ανάπτυξης ‘Αδωνι Γεωργιάδη και των υφυπουργών Ενέργειας Γεράσιμου Θωμά, Ανάπτυξης Γιάννη Τσακίρη και του Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Κώστα Σκρέκα.
Σε δηλώσεις της μετά τη συνεδρίαση, η κ. Φερέιρα εξέφρασε τα συγχαρητήριά της για την «γενναία και έξυπνη» όπως τη χαρακτήρισε, απόφαση της κυβέρνησης να προχωρήσει στην απολιγνιτοποίηση. «Το να μην βλέπεις την πραγματικότητα και να παριστάνεις ότι μπορείς να αποφύγεις τα προβλήματα δεν είναι τρόπος να τα αντιμετωπίσεις», ανέφερε χαρακτηριστικά η Ευρωπαία επίτροπος. «Είναι αναπόφευκτο, θα συμβεί και σε άλλες περιοχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η περιφερειακή πολιτική είναι παρούσα για να βοηθήσει. Κάτι ανάλογο είχε συμβεί στο παρελθόν στην ΕΕ και σε άλλα μέρη του κόσμου με την κλωστοϋφαντουργία, τα ναυπηγεία, την βιομηχανία χάλυβα. Συνεργαζόμαστε με την κυβέρνηση και την τοπική αυτοδιοίκηση προκειμένου με τα χρήματα που θα διατεθούν, να ελαχιστοποιήσουμε το κόστος για τους πολίτες σε αυτές τις περιοχές και να δημιουργήσουμε ευκαιρίες που θα είναι βιώσιμες στο μέλλον. Αν το κάνουμε σωστά θα δημιουργήσουμε ένα θετικό παράδειγμα για την Ευρώπη και για άλλες περιοχές του κόσμου».
Η επίτροπος υπογράμμισε ότι η κατανομή των κοινοτικών κονδυλίων για τις περιοχές που πλήττονται από την απανθρακοποίηση γίνεται με οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια. Ωστόσο, απαντώντας σε ερώτηση για το γεγονός ότι η κυβέρνηση προχώρησε σε επίσπευση της απολιγνιτοποίησης, τόνισε ότι οι χώρες που προχωρούν νωρίτερα θα έχουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και θα λάβουν τη βοήθεια πιο γρήγορα. Συνολικά τα χρήματα που θα διατεθούν στις ευρωπαϊκές περιφέρειες που πλήττονται από την παύση της ανθρακικής βιομηχανίας (ενισχύσεις, δάνεια, ιδιωτικές επενδύσεις) εκτιμώνται σε 100 δισ. ευρώ.
Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστής Χατζηδάκης τόνισε ότι ως τα τέλη του Ιουνίου θα είναι έτοιμο το σχέδιο (master plan) ώστε να μην υπάρξουν δυσμενείς συνέπειες στην περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας και την Μεγαλόπολη (όπου βρίσκονται οι λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ) από την απολιγνιτοποίηση, η οποία, όπως σημείωσε, είναι αναγκαστική τόσο για οικονομικούς όσο και για περιβαλλοντικούς λόγους. Πρόσθεσε ότι αποτελεί προτεραιότητα του ίδιου του πρωθυπουργού να υπάρξει πλήρες σχέδιο που θα αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις στις περιοχές αυτές, ενώ απηύθυνε πρόσκληση προς την Ευρωπαία επίτροπο να επισκεφθούν μαζί τις περιοχές που πλήττονται από την απολιγνιτοποίηση.
Για τη χρηματοδότηση του σχεδίου Δίκαιης Μετάβασης
Διευκρινίζοντας το πώς θα συνεισφέρει η Ευρωπαϊκή Ένωση στην υλοποίηση του masterplan της Δίκαιης Μετάβασης, ο κ. Χατζηδάκης έκανε λόγο για χρηματοδότηση τριών κατηγοριών: «Μιλάμε για χρήματα που θα προέλθουν από το JustTransitionFund, που είναι καινούργιο χρήμα. Θα είναι τα χρήματα τα οποία θα έρθουν από το ΕΣΠΑ και προφανώς στην κατανομή του ΕΣΠΑ θα ληφθεί σοβαρά υπόψιν η απολιγνιτοποίηση. Και θα υπάρχει χρηματοδότηση μέσω διαφόρων μηχανισμών της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων κτλ. Παράλληλα, θα υπάρχουν και ελληνικοί πόροι, δημόσιοι πόροι, μέσω της Αναπτυξιακής Τράπεζας της δικής μας ή άλλων μηχανισμών, όπως για παράδειγμα το Πράσινο Ταμείο και φυσικά ιδιωτικοί πόροι.
Βάσει αυτών των υπολογισμών, υπολογίζεται ότι τα χρήματα τα οποία θα δοθούν μέχρι το 2027 για την απολιγνιτοποίηση και τις συνέπειές της είναι από 3,7 δισ. μέχρι 4,4 δισ. ευρώ. Άρα μιλάμε ταυτόχρονα για πόρους από τις Βρυξέλλες μέσω των διαρθρωτικών ταμείων, μέσω του Just Transition Fund, μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και μιλάμε και για εθνικούς πόρους δημόσιους και ιδιωτικούς.
Για το πώς θα κατανεμηθούν αυτά τα ποσά ο υπουργός διευκρίνισε ότι δεν έχουν τελειώσει ακόμα οι διαπραγματεύσεις.
«Έχουμε τάξει στους εαυτούς μας προθεσμία μέχρι το τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2020. Όλα θα πρέπει να γίνουν συντεταγμένα. Ήδη εργάζεται προς αυτή την κατεύθυνση η Παγκόσμια Τράπεζα με μία σχετική μελέτη, όμως η Επιτροπή θα προχωρήσει στην ανάθεση μελετών και σε άλλους φορείς, έτσι ώστε να δούμε το θέμα πιο σφαιρικά και στη βάση των μελετών και των διαβουλεύσεων που θα κάνουμε στις λιγνιτικές περιοχές θα καταλήξουμε σε ένα masterplan, το οποίο δεν θα αφορά μόνο στα ενεργειακά ζητήματα, αλλά θα αφορά συνολικά στην αναπτυξιακή πορεία των περιοχών αυτών, είτε μιλάμε για βιομηχανία είτε για γεωργία, είτε για αγροτουρισμό είτε για άλλες δραστηριότητες» ανέφερε ο κ. Χατζηδάκης.