Ιστορικός περίπατος για την κατοχή, τον δωσιλογισμό, την αντίσταση στην Αθήνα του ΄40 και την απελευθέρωση από τους Ναζί κατακτητές ξεκινά αύριο στις 11.00 το πρωί, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για την απελευθέρωση της Αθήνας στις 12 Οκτωβρίου του 1944. Ξεναγός στην περιήγηση ο ιστορικός Μενέλαος Χαραλαμπίδης.
Στις εννέα συνολικά στάσεις που θα πραγματοποιηθούν σε διάφορα σημεία του κέντρου της Αθήνας, ο ιστορικός Μενέλαος Χαραλαμπίδης θα παρουσιάσει και θα εξηγήσει πτυχές της κατοχικής καθημερινότητας, όπως προκύπτουν από μαρτυρίες, και αρχειακές πηγές που συνέλεξε κατά τη διάρκεια της ιστορικής του έρευνας.
Αναλυτικότερα, κατά τον περίπατο, θα γίνει αναφορά στο μαζικό αντιστασιακό κίνημα που αναπτύχθηκε την περίοδο της Κατοχής, με κύριο φορέα το ΕΑΜ, στη μαύρη αγορά και τις παράνομες ρουλέτες, όπου σύχναζαν οι μεγαλομαυραγορίτες και οι συνεργάτες των Ναζί, στον κατοχικό λιμό και στις συνέπειές του, ενώ θα περιλαμβάνεται επίσκεψη σε τόπους μαρτυρίου, όπως το γερμανικό φρουραρχείο (Κομαντατούρα), η έδρα της υπηρεσίας ασφαλείας των SS και η έδρα της ελληνικής φιλοναζιστικής οργάνωσης ΜΠΟΥΝΤ, τα μέλη της οποίας αποκαλούνταν «Ελληνικά Ες-Ες».
«Η Ιστορία είναι γύρω μας και μάς καλεί να περπατήσουμε μέσα της και μαζί της. Ο αναγνώστης της ιστορίας γίνεται μέρος της. Η ιστορία ολοκληρώνει τον σκοπό της όταν γίνεται “δημόσια”. Και γίνεται δημόσια όταν απευθύνεται σε όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους», λέει ο Μενέλαος Χαραλαμπίδης, ο οποίος διοργανώνει περιηγήσεις στην σύγχρονη ελληνική ιστορία εδώ και τέσσερα χρόνια, αλλά είναι ταυτόχρονα και ένας από τους ιστορικούς που έχουν την επιστημονική επιμέλεια του «12 Οκτωβρίου. Η Αθήνα ελεύθερη».
«Σκοπός μας είναι η Αθήνα Ελεύθερη» να γίνει μια γιορτή ιστορίας. Μια αφορμή να μάθουμε καλύτερα όχι μόνο τη δύσκολη δεκαετία του ΄40, αλλά και νέους τρόπους να πλησιάζουμε το κοινό παρελθόν που μας ενώνει. Οι περίπατοι αυτοί προσπαθούμε να αποτελούν βήματα σε αυτή την κατεύθυνση», συμπληρώνει ο ίδιος.
Η συμμετοχή στον περίπατο δεν επιβαρύνεται με κόστος, όπως άλλωστε και όλες οι δράσεις του «Η Αθήνα Ελεύθερη». Η ώρα έναρξης είναι 11.00 και το σημείο της αφετηρίας είναι τα Προπύλαια του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Να σημειωθεί ότι για δεύτερη χρονιά φέτος θα γιορταστεί η Απελευθέρωση της Αθήνας από τη ναζιστική κατοχή. Τις εκδηλώσεις συνδιοργανώνουν το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία, η Περιφέρεια Αττικής – Κεντρικός Τομέας, ο Οργανισμός Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας Δήμου Αθηναίων
ΕΡΤ, τα Γενικά Αρχεία του Κράτους. Συμμετέχουν τα υπουργεία Εθνικής Άμυνας και Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής , η Γενική Γραμματεία Συντονισμού του Κυβερνητικού Έργου, η Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και Επικοινωνίας, ο Δήμος Κερατσινίου – Δραπετσώνας, ο Δήμος Νίκαιας – Αγ. Ι. Ρέντη, η Ταινιοθήκη της Ελλάδος
Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, η Ομοσπονδία Εκδοτών Βιβλίου Ελλάδος, η Ομοσπονδία Τραπεζοϋπαλληλικών Οργανώσεων Ελλάδας.
Εκδηλώσεις για την Απελευθέρωση της Αθήνας από τη ναζιστική κατοχή, 1-31 Οκτωβρίου
«Αθήνα 1940-1944. Η πόλη και οι άνθρωποί της. Πόλεμος, Κατοχή, Αντίσταση, Απελευθέρωση» και «Θεσσαλονίκη, ημέρες Κατοχής και Απελευθέρωσης»
Έκθεση αρχειακού και φωτογραφικού υλικού
Θεματική έκθεση βιβλίου από την Ομοσπονδία Εκδοτών Βιβλίου Ελλάδος
Πολιτιστικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων «Μελίνα»
Ηρακλειδών 66 και Θεσσαλονίκης, Θησείο
Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα κλειστά, Τρίτη έως Σάββατο 10:00 – 20:00, Κυριακή 10:00-14:00
Οργάνωση έκθεσης για την Αθήνα: Γενικά Αρχεία του Κράτους (Αμαλία Παππά), Αρχείο ΕΡΤ (Βασίλης Αλεξόπουλος), Μουσείο Μπενάκη (Τάσος Σακελλαρόπουλος), Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (Βαγγέλης Καραμανωλάκης), Ελληνικό Λογοτεχνικό Ιστορικό Αρχείο – ΜΙΕΤ (Δημήτρης Μπαχάρας), Πολεμικό Μουσείο.
Επιμέλεια έκθεσης: Γιάννης Γκλαβίνας, Τάσος Σακελλαρόπουλος, Μενέλαος Χαραλαμπίδης
Οργάνωση έκθεσης για τη Θεσσαλονίκη: Εταιρεία Διάσωσης Ιστορικών Αρχείων Μακεδονίας (Τριαντάφυλλος Μηταφίδης) και Ιστορικό Αρχείο Μακεδονίας (Νέστωρ Μπαμίδης).
Αρχειακοί φορείς που συμμετέχουν: Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδος (Ζανέτ Μπαττίνου), Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης (Ευάγγελος Χεκίμογλου) Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο – ΜΙΕΤ (Γιώργος Κουμαρίδης), Ιστορικό Αρχείο Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης (Αλίκη Αρούχ), Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού (Ελένη Ιωαννίδου), Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης (Ανέστης Στεφανίδης), Μορφωτικό Ίδρυμα ΕΣΗΕΜΘ (Γιάννης Κοτσιφός), Μουσείο Φωτογραφίας «Χρήστος Καλεμκερής» Δήμου Καλαμαριάς (Καλλιόπη Βαλτοπούλου), ιδιωτική συλλογή Θεόδωρου Βαλαχά, ιδιωτική συλλογή Σπύρου Κουζινόπουλου.
Επιμέλεια έκθεσης: Μαρία Καβάλα
1-31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
«Ενάντια στη μέρα. Εικαστικές αφηγήσεις της Απελευθέρωσης»
Έκθεση εικαστικών δημιουργιών αποφοίτων της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών
Πολιτιστικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων «Μελίνα»
Ηρακλειδών 66 και Θεσσαλονίκης, Θησείο
Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα κλειστά, Τρίτη έως Σάββατο 10:00 – 20:00, Κυριακή 10:00-14:00
Επιμέλεια έκθεσης: Χριστόφορος Μαρίνος
1-31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
«Ένα γλυκό ξημέρωμα. Ιστορίες κόμικς για την κατοχική Αθήνα»
Έκθεση κόμικς
Πολιτιστικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων «Μελίνα»
, Ηρακλειδών 66 και Θεσσαλονίκης, Θησείο
Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα κλειστά, Τρίτη έως Σάββατο 10:00 – 20:00, Κυριακή 10:00-14:00
Επιμέλεια έκθεσης: Γιάννης Κουκουλάς
ΔΕΥΤΕΡΑ 24 – ΤΕΤΑΡΤΗ 26 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
«Εικόνες της απελευθέρωσης στην Ευρώπη»
Ταινιοθήκη της Ελλάδος, Ιερά Οδός 48, Κεραμεικός
ΠΕΜΠΤΗ 13 – ΚΥΡΙΑΚΗ 16 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
«Τύπος και Λογοτεχνία στα χρόνια της Κατοχής και της Αντίστασης»
Εθνικό Συμβούλιο Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα
Έκθεση αρχειακού υλικού από τη συλλογή Γεωργίου Δολιανίτη
Αίθουσα Μετρό Σταθμού Σύνταγμα
ΣΑΒΒΑΤΟ, 1 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
«Οι νότες του πολέμου. Τα τραγούδια της Κατοχής, της Αντίστασης και της Απελευθέρωσης»
Δήμος Νίκαιας – Αγ. Ι. Ρέντη
20:00 Μουσική βραδιά
Επιμέλεια: Μάνια Παπαδημητρίου – Αλέξης Βάκης
Τραγουδούν: Βασίλης Κορακάκης, Σταυρούλα Μανωλοπούλου
Μάντρα μπλόκου Κοκκινιάς, Θειρών και Ηλιουπόλεως, Νίκαια
ΤΕΤΑΡΤΗ, 5 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
«Οι νότες του πολέμου. Τα τραγούδια της Κατοχής, της Αντίστασης και της Απελευθέρωσης»
20:00 Μουσική βραδιά
Επιμέλεια: Μάνια Παπαδημητρίου – Αλέξης Βάκης
Τραγουδούν: Βασίλης Κορακάκης, Σταυρούλα Μανωλοπούλου
19:00 – 20:00 Ελεύθερη είσοδος στο κτίριο του Μπλοκ 15 (μελλοθανάτων) του στρατοπέδου
Κτίριο Μπλοκ 15, στρατόπεδο Καραϊσκάκης Α΄, Χαϊδάρι
ΚΥΡΙΑΚΗ, 9 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
«Μέρες Κατοχής. Επιβίωση, Δωσιλογισμός και Αντίσταση στην κατεχόμενη Αθήνα»
11:00 Ιστορικός περίπατος με τον ιστορικό Μενέλαο Χαραλαμπίδη
Αφετηρία: Προπύλαια Πανεπιστημίου Αθηνών
ΔΕΥΤΕΡΑ, 10 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
«Μνήμη, Ιστορία, Ντοκουμέντο, Τεκμηρίωση στα σύγχρονα κόμικς»
18:00 Συζήτηση, με αφορμή την έκθεση «Ένα γλυκό ξημέρωμα. Ιστορίες κόμικς για την κατοχική Αθήνα» με τους Soloup (δημιουργό κόμικς – Δρ. Πολιτισμικής Επικοινωνίας Παν/μιο Αιγαίου), Γιώργο Γούση (δημιουργό κόμικς) και Γιάννη Κουκουλά (ιστορικό τέχνης και επιμελητή της έκθεσης)
Πολιτιστικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων «Μελίνα», Ηρακλειδών 66 και Θεσσαλονίκης, Θησείο
ΤΕΤΑΡΤΗ, 12 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
«Από το φως στο σκοτάδι, από το σκοτάδι στο φως… Η απόκρυψη των αρχαιοτήτων στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο»
11:00 – 12:00 Ξενάγηση για ομάδες των 40 ατόμων στους χώρους απόκρυψης των αρχαιοτήτων
Θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας
Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Πατησίων 44
ΤΕΤΑΡΤΗ, 12 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
«Τραγουδάμε και τιμάμε την ελεύθερη Αθήνα»
20:00 Συναυλία με τους Θάνο Μικρούτσικο και Μίλτο Πασχαλίδη
Πλατεία Κοτζιά
ΠΕΜΠΤΗ, 13 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
«Τύπος και προπαγάνδα στην Κατοχή και την Απελευθέρωση»
Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και Επικοινωνίας
12:00 Ημερίδα με ομιλητές τους Στέλιο Κυμιωνή (Ιστορικός Παν/μιο Κρήτης), Γιάννη Σκαλιδάκη (Δρ. Ιστορίας ΑΠΘ), Βασιλική Λάζου (Δρ. Ιστορίας Πάντειο Παν/μιο) και Γιώργος Ανδρίτσος (Δρ. Ιστορίας Πάντειο Παν/μιο)
Φραγκούδη 11 και Αλεξάνδρου Πάντου, Καλλιθέα
ΤΕΤΑΡΤΗ, 19 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
«Κρατήστε τα πλοία εν κινήσει¨. Η συμβολή των Ελλήνων ναυτικών στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο»
Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής
18:00 Συζήτηση με ομιλητές τους Προκόπη Παπαστράτη (Ομότιμο Καθηγητή Ιστορίας Πάντειο Παν/μιο) και Βασιλική Λάζου (Δρ. Ιστορίας Πάντειο Παν/μιο)
HELLAS LIBERTY, Λιμάνι Πειραιά, Ακτή Βασιλειάδη (Πύλη Ε2)
ΣΑΒΒΑΤΟ, 22 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
«Ο εικαστικός ως ιστορικός»
12:00 Συζήτηση με αφορμή την έκθεση «Ενάντια στη μέρα: Εικαστικές αφηγήσεις της Απελευθέρωσης», ανάμεσα στον επιμελητή της έκθεσης Χριστόφορο Μαρίνο και τους καλλιτέχνες
Πολιτιστικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων «Μελίνα», Ηρακλειδών 66 και Θεσσαλονίκης, Θησείο
ΤΡΙΤΗ, 25 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
«Η συνεισφορά του τραπεζοϋπαλληλικού κινήματος στην Αντίσταση, 1941-1944»
Ομοσπονδία Τραπεζοϋπαλληλικών Οργανώσεων Ελλάδας (ΟΤΟΕ)
19:00 Συζήτηση με τους Ζήσιμο Συνοδινό (Ιστορικός – Αρχειονόμος, Επιστημονικός Υπεύθυνος Ιστορικού Αρχείου Eurobank), Μενέλαο Χαραλαμπίδη (Δρ. Ιστορίας ΕΚΠΑ), Βασίλη Μανουσάκη (Δρ. Ιστορίας ΑΠΘ)
Εθνική Τράπεζα (Μέγαρο Καρατζά) Αιόλου 82-84 και Σοφοκλέους
ΤΡΙΤΗ, 25 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
«Η μάχη της Κρήτης και η Εθνική Αντίσταση μέσα από τα αρχεία της Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού»
Υπουργείο Εθνικής Άμυνας
19:00 Παρουσίαση αρχείου Βέρμαχτ από τη Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού και ομιλία του Γιάννη Σκαλιδάκη (Δρ. Ιστορίας ΑΠΘ)
Πολεμικό Μουσείο, Ριζάρη 2 και Βασ. Σοφίας
ΚΥΡΙΑΚΗ, 6 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ
«Χαϊδάρι – Καισαριανή. Λαϊκός αγώνας δρόμου τιμής και μνήμης για τα θύματα του Ναζισμού»
Υπουργείο Εθνικής Άμυνας – Περιφέρεια Αττικής
10:00 Λαϊκός αγώνας δρόμου
ΑΦΕΤΗΡΙΑ: Κτίριο Μπλοκ 15, στρατόπεδο Καραϊσκάκης Α΄ στο Χαϊδάρι
ΤΕΡΜΑΤΙΣΜΟΣ: Σκοπευτήριο Καισαριανής