Πτώση κατά 134 εκατ. ευρώ καταγράφει το «μαύρο χρήμα» των διεφθαρμένων συναλλαγών στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα της χώρας μας. Σύμφωνα με την έκθεση που παρουσίασε η Διεθνής Διαφάνεια Ελλάς για το 2012 το μέγεθος της εγχώριας μικροδιαφθοράς συρρικνώθηκε τόσο στο Δημόσιο όσο και στον Ιδιωτικό Τομέα. Όπως φαίνεται από τα σχετικά στοιχεία τα χρηματικά ποσά που μπαίνουν στα φακελάκια, για πρώτη φορά από την έναρξη της Έρευνας δεν ξεπερνάνε το μισό δισ. Σύμφωνα με υπολογισμούς οι συναλλαγές με φακελάκια υπολογίστηκαν στα 420 εκατ. ευρώ έναντι 554 εκατ. ευρώ το 2011. Η πτώση αυτή ταυτίζεται με την πτώση και των περιστατικών της διαφθοράς. Σε σχέση με το 2011 υπολογίζεται ότι έχει σημειωθεί μια ποσοστιαία πτώση της τάξεως του 1,6% (8,6% το 2012, έναντι 10,2% το 2011). Παρακάτω παρουσιάζονται ενδεικτικοί άξονες των συμπερασμάτων που προκύπτουν από την έκθεση της Διεθνούς Διαφάνειας Ελλάς.
Δημόσιος Τομέας
Ο Δημόσιος Τομέας εξακολουθεί να λαμβάνει τα περισσότερα φακελάκια, έναντι του ιδιωτικού τομέα, με τα Νοσοκομεία, τις Εφορίες και τις Πολεοδομίες να παραμένουν σταθερά στις πρώτες θέσεις της κατάταξης της μικροδιαφθοράς στο Δημόσιο Τομέα. Εντούτοις, σύμφωνα με την έκθεση τα φακελάκια που προορίζονται για τις δημόσιες υπηρεσίες χαρακτηρίζονται από λιτότητα, δεδομένου ότι κατά μέσο όρο τα ποσά μειώθηκαν κατά 12,2% (€1.228 το 2012, έναντι €1.399 το 2011).
Ιδιωτικός Τομέας
Από την άλλη πλευρά, ο Ιδιωτικός Τομέας, κερδίζει περισσότερα, δεδομένου ότι τα φακελάκια γίνονται πιο «παχουλά» κατά 2,6% (μέσος όρος €1.442 το 2012, έναντι €1.406 το 2011), παρά την κάμψη στον αριθμό των παράνομων δοσοληψιών (2,6% το 2012 έναντι 3,6% 2011).
Η γεωγραφία της διαφθοράς
Σημειώνεται έντονη διαφοροποίηση του φαινομένου της μικροδιαφθοράς στην ελληνική επικράτεια, με τα υψηλότερα ποσοστά περιστατικών συνολικής διαφθοράς να εντοπίζονται στην Περιφέρεια Αττικής, με πρωτοπόρο τον Νομό Αττικής (λόγω της συγκέντρωσης της πλειοψηφίας των δημοσίων υπηρεσιών) και στην Περιφέρεια Πελοποννήσου.
Τα θύματα της διαφθοράς
Η έρευνα σκιαγραφεί επιπλέον και το ατομικό κοινωνικό προφίλ των θυμάτων της μικροδιαφθοράς. (Με βάση το 21,5% των ερωτηθέντων, που έχουν πέσει οποτεδήποτε στο παρελθόν θύματα της μικροδιαφθοράς): πρόκειται, κυρίως, για άνδρες ηλικίας 45-54 ετών, απόφοιτους Ανώτερης Εκπαίδευσης, αυτοαπασχολούμενους ή εργοδότες.
Εν τω μεταξύ και φέτος, εντοπίζεται η μαζικής έκτασης τάση οι ερωτώμενοι να εκλαμβάνουν τη μη-έκδοση αποδείξεων στις συναλλαγές τους ως περιστατικό διαφθοράς. Παράλληλα, ολοένα και περισσότεροι πολίτες (27,3% για το δημόσιο και 31% για τον ιδιωτικό τομέα), δηλώνουν ότι αρνήθηκαν να καταβάλλουν τα ζητηθέντα ποσά, (έναντι 25,3% και 21,6% αντίστοιχα για το 2011).
Η ηλεκτρονική διακυβέρνηση αντίδοτο της μικροδιαφθοράς
Η ηλεκτρονική διακυβέρνηση δίνει λύσεις όχι μόνο διότι εκσυγχρονίζει τη δημόσια διοίκηση, αλλά διότι συμβάλλει στην αποστασιοποίηση του πολίτη από τις δημόσιες υπηρεσίες, με αποτέλεσμα να περιορίζονται οι ευκαιρίες για παράνομες συναλλαγές. H Διεθνής Διαφάνεια-Ελλάς κατά καιρούς έχει αναδείξει εργαλεία της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, όπως η ευρεία υιοθέτηση ηλεκτρονικών πληρωμών στις συναλλαγές με τη δημόσια διοίκηση, η καθιέρωση του Ενιαίου Αριθμού Συναλλαγών του πολίτη κ.α., που μπορούν να πλήξουν τα φακελάκια που κατευθύνονται στις δημόσιες υπηρεσίες.
Οι whistleblowers συμβάλουν επιπλέον στη μείωση της διαφθοράς
Ταυτόχρονα, η Διεθνής Διαφάνεια επισημαίνει ότι “η υιοθέτηση και εφαρμογή ενός αποτελεσματικού πλαισίου προστασίας και ενθάρρυνσης των whistleblowers (δηλαδή όσων προβαίνουν σε αποκαλύψεις πληροφοριών για κάποιο αδίκημα διαφθοράς), όχι μόνο θα εξοικονομήσει πόρους, αλλά μακροπρόθεσμα θα αλλάξει νοοτροπίες, σπάζοντας χρόνιους φαύλους κύκλους που «ανέχονται» δωρολήπτες και δωροδότες”.