Για να μπορέσουμε να έχουμε αποτελεσματικότερη κοινωνική πολιτική, για να μπορέσει το οποιοδήποτε κοινωνικό μέρισμα να κατανεμηθεί αποτελεσματικότερα, έξυπνα και δικαιότερα ένας δρόμος υπάρχει. Ο δρόμος που δείχνει όλη η Ευρωπαϊκή πραγματικότητα. Η αποκέντρωση.
Αυτήν την υπογράμιση έκανε ο Γ. Μουράτογλου, γενικός γραμματέας της ΚΕΔΕ, μιλώντας στο συνέδριο.
«Η αποτελεσματικότητα, σημείωσε, είναι ζητούμενο σε όλες τις δημόσιες πολιτικές. Η αποτελεσματικότητα όμως της Κοινωνικής Πολιτικής, ιδιαίτερα αυτή την εποχή στην Ελλάδα, αποτελεί πρώτιστη πολιτική προτεραιότητα. Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ σε όλη την Ευρώπη ο πληθυσμός που κινδυνεύει με κοινωνικό αποκλεισμό ή φτώχεια μειώθηκε, από το 2008 μέχρι το 2016, κατά 0,3%, στην Ελλάδα αυξήθηκε κατά 7,5%».
Η απογοητευτική αυτή εικόνα τόνισε είναι αποτέλεσμα της ύφεσης. Ο Κρατικός Προϋπολογισμός 2018 προβλέπει αύξηση του φορολογικού βάρους κατά 2.742 εκατομμύρια ευρώ. Το συνολικό φορολογικό βάρος θα ανέλθει στα 45 δις ευρώ.
Αναφερόμενος στην αποτελεσματικότητα της κοινωνικής μας πολιτικής ο κ. Μουράτογλου είπε ότι ένας δείκτης για την αξιολόγηση της επιτυχίας των μέτρων κοινωνικής προστασίας και πολιτικής, σύμφωνα με τη EUROSTAT, είναι η σύγκριση των δεικτών κινδύνου φτώχειας, πριν και μετά τις κοινωνικές μεταβιβάσεις. Το 2015 οι κοινωνικές μεταβιβάσεις μείωσαν το ποσοστό του κινδύνου φτώχειας, στον πληθυσμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, από 26% πριν από τις μεταβιβάσεις, σε 17,3% μετά τις μεταβιβάσεις, ο σχετικός αντίκτυπος των κοινωνικών παροχών ήταν χαμηλότερος στη Ρουμανία και την Ελλάδα.
Σημειώνεται, ότι οι κοινωνικές δαπάνες, ως προς το ΑΕΠ, της Ελληνικής Γενικής Κυβέρνησης είναι μεγαλύτερες του αντίστοιχου μέσου Ευρωπαϊκού όρου και κυρίως αναλογικά μεγαλύτερες, από χώρες με αποτελεσματική κοινωνική πολιτική όπως η Νορβηγία ή η Ισλανδία.
Απαντώντας ο κ. Μουράτογλου, στο ερώτημα που προκύπτει από τα παραπάνω, που δηλαδή οφείλεται η αυτή αναπολεσματικότητα, την απέδωσε πρώτον, στο ότι η χρηματοδότηση των κοινωνικών δαπανών δεν φτάνει στον τελικό χρήστη και μεγάλο μέρος της «διαχέεται» σε ενδιάμεσους κυβερνητικούς και Μη οργανισμούς. Δεύτερον στο ότι στόχοι της επηρεάζονται από εξωγενείς παράγοντες όπως ο εκλογικός κύκλος ή οι πελατειακές σχέσεις.
Πως περιορίζονται, εάν όχι αντιμετωπίζονται, αυτά τα προβλήματα;
Εφαρμόζοντας, όπως σε όλη την Ευρώπη, την αρχή της εγγύτητας.
«Δεν είναι τυχαίο ότι οι Ευρωπαϊκές χώρες που παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα στην κοινωνική πολιτική, συμπεριλαμβάνονται στα Ευρωπαϊκά κράτη με την πιο αποκεντρωμένη δομή», σημείωσε.
Αναφερόμενος στην κατανομή του κοινωνικού μερίσματος στη χώρα μας, σχολίασε ότι το βασικό πρόβλημα είναι ότι στηρίχθηκε αποκλειστικά σε διαθέσιμα εισοδηματικά στοιχεία.
Ενώ με βάση της ευρωπαϊκή εμπειρία θα έπρεπε να στηριχθεί και σε κριτήρια κοινωνικής συνοχής, γεωγραφικά και τοπικά χαρακτηριστικά, οι συνθήκες διαβίωσης και το καθεστώς απασχόλησης.
«Το πρόβλημα, σημείωσε ο κ. Μουράτογλου, δεν είναι ότι στην κατανομή του κοινωνικού μερίσματος δεν ελήφθησαν καθόλου υπόψη αυτά τα κριτήρια, που είναι πανευρωπαϊκά αναγνωρισμένα. Το σημαντικότερο πρόβλημα είναι το ποιες πολιτικές πρέπει να εφαρμοστούν σε αυτό το επίπεδο. Κυρίως ποιος μπορεί να εφαρμόσει αυτές τις πολιτικές;
Είναι προφανές ότι οι πολιτικές αυτές μόνο σε τοπικό επίπεδο μπορούν να εφαρμοστούν αποτελεσματικά και δίκαια.
Στις σημερινές συνθήκες, με τους περιορισμένους πόρους, θα πρέπει να έχουμε τα μεγαλύτερα δυνατά αποτελέσματα στο επίπεδο της κοινωνικής μας πολιτικής. Ουσιαστικά δηλαδή καλούμαστε να ακολουθήσουμε μία «έξυπνη» κοινωνική πολιτική. Μία κοινωνική πολιτική που θα δημιουργήσει πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα και θα αποτελέσει το εφαλτήριο για μία νέου τύπου ανάπτυξη. Η ουσιαστική λύση των κοινωνικών προβλημάτων αποτελεί η ανάπτυξη και σε αυτό νομίζω συμφωνούμε όλοι σε αυτή την αίθουσα.
Ένα μόνο συγκριτικό στοιχείο για να μπορέσετε να καταλάβετε τι εννοώ. Σύμφωνα με το Κρατικό Προϋπολογισμό 2018, το εθνικό σκέλος του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων ανέρχεται στο ένα δισεκατομμύριο ευρώ. Το κοινωνικό μέρισμα ανέρχεται στο 1,4 δισεκατομμύρια ευρώ.
Ξέρω τι σκέφτεστε. Προεκλογικές παροχές, πελατειακές σχέσεις. Υποσχέθηκα, στην αρχή της ομιλίας μου, να μην εμπλακώ σε αυτού του είδους τη συζήτηση και θα το τηρήσω.
Αποφασίστηκε τα ποσά αυτά να διοχετευθούν στον κοινωνικό τομέα. Ωραία.
Γιατί όχι όμως επενδύσεις σε κοινωνικές υποδομές;
Να δημιουργηθεί απασχόληση.
Να βρει ο κόσμος δουλειά.
Να δημιουργηθούν πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα.
Να δημιουργηθούν, σε τελευταία ανάλυση, οι προϋποθέσεις για ανάπτυξη.
Δεν είναι τυχαίο νομίζω ότι η «Λευκή Βίβλος» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής καλύπτει τρία βασικά συνδεόμενα θέματα σχετικά με την πολιτική συνοχής:
1) Πού θα πρέπει να επενδύσει;
2) Ποιες θα πρέπει να είναι οι επενδυτικές προτεραιότητες;
3) Με ποιον τρόπο θα πρέπει να υλοποιείται η πολιτική;
Αυτή η συζήτηση δεν έχει γίνει ποτέ στη χώρα μας. Ίσως γιατί στην Ευρώπη οι δήμοι δεν συμμετέχουν απλώς στη διαπραγμάτευση αλλά επωμίζονται ένα πολύ μεγάλο μέρος της υλοποίησης της πολιτικής συνοχής».