Σε τρεις βασικούς άξονες βασίζεται το αναμορφωμένο πρόγραμμα Πρόγραμμα «Αυτοδιοίκηση – Κοινωνική Συνοχή – Ισόρροπη Ανάπτυξη (ΑΚΣΙΑ)». Η οικονομική εξυγίανση των Δήμων, η χρηματοδότηση τοπικών έργων και η επιβράβευση των δήμων που έχουν ικανοποιητικές επιδόσεις στα οικονομικά τους αποτελούν τους τρείς βασικούς άξονες του. Μετά το θεσμικό «λίφτινγκ» που έγινε στο πρόγραμμα το υπουργείο Εσωτερικών προχώρησε στην έκδοση εγκυκλίου στην οποία ενημερώνει τους ενδιαφερόμενους φορείς σχετικά με τις αλλαγές που έχουν γίνει στο ΑΚΣΙΑ. Οι σχετικές τροποποιήσεις συμπεριελήφθησαν στο Νόμο 4147/2013 (ΦΕΚ A΄ 98). Όπως επισημαίνεται στην εγκύκλιο του υπουργείου Εσωτερικών «οι στόχοι του προγράμματος διατηρούνται και διευρύνονται με την προσθήκη των στόχων της χρηστής διοίκησης – διαχείρισης και της οικονομικής αυτοτέλειας των Δήμων». Στόχος του υπουργείου με τις αλλαγές που προώθησε είναι να ενισχύσει τις πρωτοβουλίες οικονομικής εξυγίανσης και ταυτόχρονα να επιβραβεύσει τη χρηστή οικονομική διαχείριση των Δήμων. Σύμφωνα με το νέο νομοθετικό πλαίσιο το Πρόγραμμα ΑΚΣΙΑ διαρθρώνεται σε τρείς άξονες:
Α) Άξονας 1ος : Αφορά στην οικονομική εξυγίανση των Δήμων, θέτοντας σαφή προσανατολισμό σε χρηματοδότηση δράσεων που στοχεύουν στην δημοσιονομική εξυγίανση των Δήμων είτε αυτοί εντάσσονται στο Πρόγραμμα Εξυγίανσης είτε όχι (παρ.6, αρθρ. 4. του ν.4111/2013). . Ειδικότερα δίνεται η δυνατότητα:
- κάλυψης της ίδιας συμμετοχής σε έργα που εντάσσονται σε συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα, (π.χ. ΕΣΠΑ κ.α) για δράσεις με τον παραπάνω προσανατολισμό,
- χρηματοδότησης μέτρων οικονομικής εξυγίανσης που αφορούν είτε στην παροχή χρηματοοικονομικών διευκολύνσεων που αποδεδειγμένα οδηγούν στην εξοικονόμηση δαπανών ή στην αύξηση των ιδίων εσόδων των Δήμων.
Β) Άξονας 2ος : Αφορά στη χρηματοδότηση των δήμων για την εκτέλεση έργων τοπικής σημασίας, τα οποία θα υλοποιηθούν μέσω των διαδικασιών της αυτεπιστασίας.
Γ) Άξονας 3ος :
Με το νέο αυτό άξονα που προστίθεται στο Πρόγραμμα, το Υπουργείο Εσωτερικών προέταξε ότι στη σύγχρονη δημοσιονομική συγκυρία λαμβάνει ιδιαίτερη αξία η διάκριση εκείνων των αξιέπαινων παραδειγμάτων μεταξύ των Δήμων που, προς όφελος του τοπικού συμφέροντος και των δημοτών τους, παρουσίασαν μια δημοσιονομική διαχείριση που χρήζει ανάδειξης και επιβράβευσης
Ειδικότερα, ο εν λόγω άξονας αφορά στην επιβράβευση, με τη μορφή επιχορήγησης, των Δήμων που επέδειξαν χρηστή οικονομική διαχείριση κατά το προηγούμενο οικονομικό έτος. Με Απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών θα προσδιορίζεται με δυναμικό τρόπο το πλαίσιο επιβράβευσης, θα καθορίζονται τα κριτήρια αξιολόγησης, καθώς και το ποσοστό των πόρων του Προγράμματος που θα αποδίδεται στο συγκεκριμένο άξονα, το οποίο δεν μπορεί να είναι μικρότερο από το 10% επί των συνολικών πόρων του Προγράμματος.
Πόροι και διαχείριση του προγράμματος
Το Πρόγραμμα ΑΚΣΙΑ παρακολουθείται από Επιτροπή, που συγκροτείται με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών και στην οποία συμμετέχουν, ο Πρόεδρος του Παρατηρητηρίου Οικονομικής Αυτοτέλειας των ΟΤΑ, ο Γενικός Διευθυντής Οικονομικών Υπηρεσιών και ο Διευθυντής Οικονομικής και Αναπτυξιακής Πολιτικής, υπό τον συντονισμό του Γενικού Γραμματέα του Υπουργείου Εσωτερικών. Στην Επιτροπή συμμετέχει και εκπρόσωπος της ΚΕΔΕ. Σύμφωνα με το νέο νόμο (άρθρο 20 Ν4147/2013) προβλέπεται η δημιουργία λογαριασμού στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων για τη χρηματοδότηση του Προγράμματος. Ως πηγές χρηματοδότησης είναι:
- η τμηματική παρακράτηση των ποσών με τα οποία επιχορηγούνται οι Δήμοι για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων εντός 4 ετών αρχής γενομένης από το 2013 από τους παρακρατηθέντες πόρους (αρθρ. 27 του ν.3756/2009 Α΄53). Με την ίδια διαδικασία παρακρατούνται και τα ποσά που αναλογούν στους συνδέσμους ΟΤΑ με παρακράτηση από τα μέλη αυτών κατ’ αντιστοιχία του ποσοστού της ετήσιας εισφοράς τους.
- η χρηματοδότηση του Προγράμματος, που καθορίζεται μετά από υπουργική απόφαση που εκδίδεται ύστερα από σύμφωνη γνώμη της ΚΕΔΕ, μέσω της απόδοσης μέρους των εσόδων των Δήμων που προέρχονται από την επιβολή του φόρου ζύθου, του τέλους διαφήμισης της κατηγορίας Δ΄ καθώς και του 15% του Τέλους Ακίνητης Περιουσίας. Στην υπουργική απόφαση καθορίζεται το συνολικό ύψος του αποδιδόμενου ποσού, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια.
Η έναρξη υλοποίησης του προγράμματος θα ενεργοποιηθεί αφού προηγηθεί η έκδοση της υπουργικής Απόφασης συγκρότησης της Επιτροπής Παρακολούθησης.