Εξατομικευμένα προγράμματα εξυγίανσης για κάθε δήμο που θα ανταποκρίνονται στις ιδιαίτερες ανάγκες του αναμένεται να διαμορφωθούν με την τεχνική υποστήριξη του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων στο πλαίσιο του προγράμματος εξυγίανσης των ΟΤΑ, σύμφωνα με τους σχεδιασμούς του υπουργείου Εσωτερικών. Παράλληλα το υπουργείο έδωσε στη δημοσιότητα τη λίστα με τις μακροπρόθεσμες και βραχυπρόθεσμες οφειλές των ΟΤΑ.
Σύμφωνα με τις τελικές ρυθμίσεις για τους υπερχρεωμένους δήμους, ανοίγει “παράθυρο” για υπαγωγή όλων των δήμων στις ευνοϊκές ρυθμίσεις αποπληρωμής δανείων από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων. Στο πλαίσιο του νέου προγράμματος προβλέπονται ακόμη και μετατάξεις προσωπικού από υπερχρεωμένους δήμους προς άλλους που έχουν ανάγκη προσωπικού. Οι υπάλληλοι θα μπορούν να μετατάσσονται, κατά αρχάς σε εθελοντική βάση, τόσο προς άλλους Δήμους όσο και προς τις δημόσιες υπηρεσίες, εντός των γεωγραφικών ορίων των περιφερειών στις οποίες εργάζονται
Ειδικότερα βάση των ρυθμίσεων του ΥΠΕΣ οι ΟΤΑ θα μπορούν να ζητήσουν επιμήκυνση της περιόδου για την αποπληρωμή των δανείων που έχουν συνάψει με το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων είτε με ιδιωτικές τράπεζες. Σημειώνεται ότι δρομολογήθηκε ήδη αναχρηματοδότηση των δανείων που έχουν λάβει οι δήμοι από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, με επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής μέχρι και 25 έτη και μείωση του επιτοκίου από 11,5%, που είναι σήμερα σε περίπου 5,9%. Με τη συγκεκριμένη χρηματοδότηση οι δήμοι θα εξασφαλίσουν μείωση της ετήσιας δόσης, γεγονός που απελευθερώνει πόρους για να διατεθούν για εξόφληση χρεών και λειτουργικές ανάγκες. Ήδη στο Ταμείο έχουν απευθυνθεί για τη διαδικασία αναχρηματοδότησης πέντε δήμοι και συγκεκριμένα Πειραιάς, Ρέντη, Βύρωνας, Τρίκαλα και Αχαρνές. Εξάλλου, όπως έγινε γνωστό, προωθείται συμφωνία με το υπουργείο Οικονομικών που θα εξασφαλίζει τη δυνατότητα συμψηφισμού οφειλών των ΟΤΑ προς το κράτος (π.χ., σε ασφαλιστικά ταμεία) με οφειλόμενα ποσά του κράτους προς τους δήμους (π.χ., παρακρατηθέντα). Όπως μάλιστα, έχει ξεκαθαρίσει ο υπουργός Εσωτερικών Χ. Καστανίδης επιδιώκεται η εξασφάλιση κεφαλαίων για το ΤΠκΔ προκειμένου να χορηγηθούν χαμηλότοκα δάνεια στους ΟΤΑ για να καλυφθούν οι υποχρεώσεις των δήμων προς τρίτους (προμηθευτές) και να εξασφαλιστούν με αυτόν τον τρόπο οι ισοσκελισμένοι προϋπολογισμοί.
Στις περιπτώσεις δήμων που οι νέες ρυθμίσεις δεν επιλύσουν το πρόβλημα, οι ΟΤΑ θα δύνανται να ζητήσουν και πρόσθετες επιχορηγήσεις για την κάλυψη του κόστους επιτοκίου των δανείων και λοιπών πιστωτικών διευκολύνσεων από πιστωτικά ιδρύματα για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, καθώς επίσης και την κάλυψη των χρεολυσίων για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.
Βασική υποχρέωση των ΟΤΑ που εντάσσονται στο πρόγραμμα εξυγίανσης είναι η ανάληψη της υποχρέωσης μείωσης δαπανών και αύξησης των ιδίων εσόδων τους. Αυτό θα γίνει μέσω διάθεσης μέρους ή του συνόλου των εσόδων, προς επίτευξη των στόχων του εν λόγω Προγράμματος, πάγωμα ή περιορισμό δαπανών, προσλήψεων και συμβάσεων, αλλά και ανάληψη υποχρέωσης για υλοποίηση του Προγράμματος με βάση συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, που δεν θα υπερβαίνει τη δημοτική περίοδο.
Με βάση τα στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα για τα οικονομικά των δήμων, τόνισε ότι ο συνολικός δανεισμός ανέρχεται στα 1,9 δισ. ευρώ, από τα οποία τα 1,1 δισ. ευρώ είναι υποχρεώσεις προς το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων και τα 800 προς ιδιωτικές τράπεζες, ενώ οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις προς τρίτους ανέρχονται σε 800 εκατ. ευρώ.
Τα οικονομικά προβλήματα πολλών δήμων αποδεικνύονται από το γεγονός ότι αρκετοί έχουν εγγράψει νέα δάνεια για να ισοσκελίσουν τους προϋπολογισμούς τους. Το συνολικό ποσό αυτών των δανείων προσεγγίζει τα 500 εκ ευρώ. Σε σύνολο 80 περίπου ΟΤΑ, που ενέγραψαν δάνεια για τον ισοσκελισμό του προϋπολογισμού τους, 13 Δήμοι έχουν εγγράψει δάνειο άνω των 10 εκ ευρώ, 28 Δήμοι έχουν εγγράψει δάνειο ύψους 4 έως 10 εκ. ευρώ και 40 Δήμοι έχουν εγγράψει δάνειο ύψους 1 έως 4 εκ ευρώ.
Ταυτόχρονα με την οικονομική αδυναμία να εξυπηρετήσουν τις υποχρεώσεις τους οι Δήμοι εμφανίζουν αδυναμία είσπραξης ιδίων εσόδων. Οι συνολικές απαιτήσεις τους ανέρχονται στο ποσό των 1,6 δισ. ευρώ εκ των οποίων τα 1,4 δισ. οφείλονται σε μη εισπραχθέντες φόρους, τέλη και δικαιώματα και επιβληθέντα πρόστιμα.