Τις προτάσεις της για την συλλογική διαχείριση της μετανάστευσης προς την Ευρώπη παρουσιάζει αύριο Τετάρτη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Το σχέδιο, γερμανικής εμπνεύσεως, δίνει βάρος στις επιστροφές μεταναστών, ενθαρρύνοντας τις χώρες καταγωγής να δέχονται πίσω τους πολίτες τους όταν τα αιτήματά τους για πολιτικό άσυλο έχουν απορριφθεί και να υποχρεώσει τις ευρωπαϊκές χώρες να υποδέχονται πρόσφυγες στο ποσοστό που τους αναλογεί .
Στο ζήτημα των επιστροφών, η Κομισιόν προτίθεται να ενθαρρύνει τις χώρες καταγωγής να δέχονται πίσω πολίτες τους όταν έχουν απορριφθεί οι αιτήσεις χορήγησης ασύλου χρησιμοποιώντας ένα μείγμα πολιτικής καρότου και μαστίγιου: προσφέροντας κίνητρα, ανάμεσά τους και επενδύσεις, και απειλώντας με περιορισμούς στο καθεστώς της βίζας.
Στο ζήτημα της υποδοχής προσφύγων, όλα τα κράτη μέλη θα είναι υποχρεωμένα να συμμετάσχουν στο ποσοστό που τους αναλογεί, με αντάλλαγμα ευρωπαϊκή χρηματοδότηση. Αυτή η πρόταση απορρίπτεται από την Πολωνία, την Αυστρία, την Ουγγαρία, την Τσεχία και άλλες χώρες.
Σύμφωνα με ευρωπαίους αξιωματούχους και διπλωμάτες που γνωρίζουν το περιεχόμενο του σχεδίου, ο «υποχρεωτικός μηχανισμός αλληλεγγύης» θα λειτουργεί ως εξής:
Κατά την διάρκεια κανονικού ρυθμού μεταναστευτικών ροών
-Κάθε χρόνο, η Κομισιόν θα εκδίδει πρόβλεψη για τον αριθμό των προσφύγων που θα πρέπει να υποδεχθεί κάθε χώρα, με βάση το μέγεθος της οικονομίας της και του πληθυσμού της, καθώς και τους εκτιμώμενους αριθμούς αφίξεων.
-Σχετικά με τις αφίξεις, τα κράτη μέλη της ΕΕ θα παρουσιάζουν προσφορές για τον αριθμό των προσφύγων και των μεταναστών που θα υποδεχθούν ή θα επιστρέψουν στις χώρες καταγωγής τους.
-Οι χώρες θα μπορούν επίσης να προσφέρουν απευθείας βοήθεια προς τις χώρες πρώτης εισόδου (Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία, Μάλτα).
-Εάν οι προσφορές αυτές δεν αντιστοιχούν στο 70% και πλέον των αριθμών που δέχονται οι χώρες εισόδου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα επανέρχεται στα κράτη μέλη και θα μπορεί να ορίζει αύξηση έως και κατά 50% των ποσοστώσεων υποδοχής.
-Σχετικά με τις επιστροφές, εάν μία χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει αναλάβει να στείλει στην χώρα καταγωγής του ένα άτομο του οποίου η αίτηση ασύλου έχει απορριφθεί, αλλά αυτό παραμένει στην Ευρώπη οκτώ μήνες μετά, η χώρα θα είναι υποχρεωμένη να το φιλοξενήσει. Στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι να αυξήσει στο 70% (από 30% σήμερα) το ποσοστό των επιστροφών.
-Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα καταβάλλει στα κράτη μέλη 10.000 ευρώ για κάθε επανεγκατάσταση ενηλίκου και 12.000 ευρώ για κάθε επανεγκατάσταση ασυνόδευτου ανηλίκου.
-Εάν ένα κράτος μέλος δεν εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του, η Κομισιόν μπορεί να εκκινεί διαδικασίες για παραβίαση των ευρωπαϊκών κανόνων.
Κατά την διάρκεια αύξησης των μεταναστευτικών ροών
-Σε περίπτωση μεγάλης αύξησης των μεταναστευτικών ροών, αντίστοιχης με την κρίση της περιόδου 2015/2016, η Επιτροπή θα προτείνει μηχανισμό διαχείρισης κρίσης στο πλαίσιο του οποίου οι χώρες δεν θα μπορούν να προσφέρουν επί τόπου βοήθεια στις χώρες πρώτης εισόδου υπό μορφήν αλληλεγγύης, αλλά θα είναι υποχρεωμένες να επανεγκαθιστούν στο έδαφός τους μετανάστες από τους εισερχόμενους ή να προχωρούν σε επιστροφές.
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ έχει δηλώσει ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει κατ΄αρχάς να φροντίσουν για τη διασφάλιση των συνόρων τους, να εξασφαλίσουν ότι οι μετανάστες τυγχάνουν δίκαιης μεταχείρισης, να ευθυγραμμίσουν τα καθεστώτα ασύλου στην Ένωση και να εξασφαλίσουν περισσότερες συμφωνίες μετανάστευσης με τρίτες χώρες πριν ασχοληθούν με τον μηχανισμό της υποχρεωτικής μετεγκατάστασης.