Η εξόρυξη των υδρογονανθράκων παραμένει το «μελανό» σημείο για το περιβάλλον σε ό,τι αφορά τη εθνική πολιτική, σύμφωνα με την αξιολόγηση των περιβαλλοντικών εξελίξεων, το έτος 2019, από το Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση (WWF).
Στην έκθεση του ελληνικού τμήματος του Ταμείου, η παραχώρηση τεσσάρων θαλάσσιων περιοχών για έρευνα και εξόρυξη σε σημεία της δυτικής Ελλάδας, καταγράφεται ως η αρνητικότερη εξέλιξη του έτους που φεύγει, παρά τα ελπιδοφόρα βήματα, όπως η δέσμευση -και μάλιστα με χρονικό όριο έως το 2028- του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, περί απολιγνιτοποίησης της χώρας και η πολιτική για την απαγόρευση των πλαστικών μιας χρήσης έως το 2021.
«Τελικά, πολιτικές και νόμοι κρίνονται ανάλογα με το κατά πόσον μπορούν να αντιμετωπίσουν τις κρίσεις. Στην Ελλάδα, τη χρονιά που φεύγει, έχουμε να καταγράψουμε αρκετές θετικές, αλλά δυστυχώς και αρνητικές εξελίξεις σε ό,τι αφορά το περιβάλλον» σημείωσε ο επικεφαλής του ελληνικού τμήματος του WWF, Δημήτρης Καραβέλλας, κατά την παρουσίαση της φετινής ετήσιας έκθεσης «Η περιβαλλοντική νομοθεσία στην Ελλάδα», που αποτελεί προϊόν δουλειάς 20 επιστημόνων του Ταμείου. Όπως μάλιστα τόνισε ο ίδιος, με αφορμή τα 15 χρόνια έκδοσης της έκθεσης, το WWF σε περίπου δύο μήνες πρόκειται να οργανώσει στην Ελλάδα διεθνές συνέδριο, προκειμένου -όπως είπε- να συνεκτιμηθούν εμπειρίες και να «ζυγιστεί» η κατάσταση στα μεγάλα περιβαλλοντικά ζητήματα.
Στις αρνητικές εξελίξεις του 2019, πάντως, συμπεριλαμβάνονται ακόμη η παραπομπή της Ελλάδας στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για ελλιπή εφαρμογή των οδηγιών περί το δίκτυο Natura 2000 και η δεύτερη θέση της χώρας (μετά την Ισπανία) σε 23 ανοικτές υποθέσεις παραβίασης του περιβαλλοντικού δικαίου της ΕΕ των 28, με αποτέλεσμα την επιβολή υψηλών χρηματικών προστίμων.
Όπως σημείωσαν, παρουσιάζοντας τα αποτελέσματα της έκθεσης, τα στελέχη του WWF Θεοδότα Νάντσου και Γιώργος Χασιώτης, η ελλιπής διαχείριση των αποβλήτων παραμένει για την Ελλάδα η μεγαλύτερη πηγή περιβαλλοντικής υποβάθμισης και παρότι η χώρα κατατάσσεται στις χαμηλότερες θέσεις της ΕΕ στην ανακύκλωση των απορριμμάτων, εμμένει στην πρακτική της ταφής ποσοστού σχεδόν 95% αυτών. Επιπλέον, είναι η μόνη χώρα της ΕΕ με τέσσερις σε βάρος της καταδίκες σχετικές με τη διαχείριση των αποβλήτων/απορριμμάτων, για τις οποίες μόνο το 2019 έχει καταβάλει περί τα 24 εκατομ. ευρώ σε πρόστιμα.
Αλλά η Ελλάδα έχει παραπεμφθεί στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και για ελλιπή προστασία της βιοποικιλότητας, ως αποτέλεσμα της μη συμμόρφωσής της με την οδηγία για τους οικοτόπους.
Στις αρνητικές εξελίξεις περί την περιβαλλοντική πολιτική για το 2019, καταγράφεται στην έκθεση του WWF και ο μη επαρκής περιβαλλοντικός έλεγχος, καθώς και η ασθενής πολιτική επιβολής και συλλογής προστίμων, δεδομένου ότι από τις φετινές 83 αποφάσεις επιβολής προστίμων συνολικού ύψους 1,5 και πλέον εκατομ. ευρώ, που είχαν εισηγηθεί οι ελεγκτές περιβάλλοντος στον τότε αρμόδιο υπουργό, Σ. Φάμελλο, οι 73 παραμένουν ανυπόγραφες. «Τα απόβλητα είναι ο τομέας που συγκεντρώνει στην Ελλάδα τον κυριότερο όγκο παραβάσεων, όπως και η αυθαίρετη δόμηση, για την οποία, ωστόσο, δεν υπάρχει ελεγκτικός μηχανισμός» σημείωσε η κ. Νάντσου.
Στις θετικές εξελίξεις του έτους, εκτός από την πρωθυπουργική δέσμευση για απεξάρτηση της χώρας από τον λιγνίτη και την απαγόρευση των πλαστικών, συγκαταλέγονται η θέσπιση του Εθνικού Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης και το φιλόδοξο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, ειδικά σε ό,τι αφορά τις ΑΠΕ και την ενεργειακή εξοικονόμηση. Επίσης, η αποφυγή του νομοσχεδίου για τον αιγιαλό, που κατατέθηκε στη Βουλή, τον Απρίλιο, από την προηγούμενη κυβέρνηση και επέτρεπε παραχωρήσεις χρήσης και τακτοποιήσεις αυθαιρέτων στην παράκτια και παρόχθια ζώνη.
Τέλος, στις θετικές εξελίξεις για το 2019 είναι καταχωρημένη στην έκθεση του WWF η απόφαση του ΣτΕ, με την οποία ακυρώθηκε ως αντισυνταγματική η υπουργική απόφαση που προέβλεπε την εξαίρεση των οικιστικών πυκνώσεων από τη διαδικασία ανάρτησης και κύρωσης των δασικών χαρτών.