Ολοκληρώθηκε η καταγραφή από την ΕΕΤΑΑ, διερευνάται η αξιοποίηση

Σε καιρούς χαλεπούς με τα οικονομικά της Αυτοδιοίκησης να βρίσκονται σε μία από τις χειρότερες περιόδους και τα ταμεία των δήμων να έχουν χτυπήσει κόκκινο, η εξεύρεση πόρων με οποιοδήποτε τρόπο αποτελεί το μεγάλο στοίχημα για τους νέους αιρετούς.

Όταν πρόκειται, δε, για την ακίνητη περιουσία των δήμων, που από πολλούς έχει χαρακτηρισθεί «κοιμώμενος γίγαντας», τότε, όπως είναι φυσικό, το… στοίχημα παίρνει ακόμη μεγαλύτερες διαστάσεις. Προκειμένου όμως να ξεκινήσει το τιτάνιο έργο της αξιοποίησης αυτής της περιουσίας, πρέπει να υπάρξει πλήρης καταγραφή της.

Πρόσφατα ολοκληρώθηκε μια δύσκολη προσπάθεια καταγραφής των κτιριακών υποδομών των περιφερειών, των (καταργηθέντων πλέον) νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων και των δήμων της χώρας, τα ενδιαφέροντα στοιχεία της οποίας θα δείτε εδώ.

 Ειδικότερα, στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Διοικητική Μεταρρύθμιση 2007 -2013», η ΕΕΤΑΑ ανέλαβε την υλοποίηση του έργου της «Καταγραφής και αξιοποίησης των κτιριακών υποδομών και της λοιπής ακίνητης περιουσίας των ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού και των Περιφερειών». Συγκεκριμένα:

1)Δημιουργήθηκε, από την ΕΕΤΑΑ, ομάδα έργου στο εσωτερικό της εταιρείας, καθώς και δίκτυο τοπικών συνεργατών από συμβούλους ανάπτυξης των ΤΕΔΚ, μηχανικούς ή άλλους υπαλλήλους από τις περιφέρειες, τις νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις και τους ΟΤΑ α’ βαθμού, οι οποίοι ορίστηκαν από τους φορείς τους, κατόπιν σχετικής εγκυκλίου του υπουργείου Εσωτερικών..

2)Έγινε καταγραφή των κτιριακών υποδομών των περιφερειών.

3) Έγινε καταγραφή των κτιριακών υποδομών των Ν.Α.

4) Έγινε καταγραφή των κτιριακών υποδομών των πρωτοβάθμιων ΟΤΑ.

5)Δημιουργήθηκε από την ΕΕΤΑΑ η βάση δεδομένων, ακολούθησαν έλεγχοι, διασταυρώσεις, διορθώσεις και επαληθεύσεις, έγινε εισαγωγή των στοιχείων των καταγραφών και στη συνέχεια παραγωγή αποτελεσμάτων-προϊόντων της βάσης με ανάλογες παρουσιάσεις-απεικονίσεις.

6)Τέλος, ολοκληρώθηκε η στατιστική επεξεργασία των στοιχείων των κτιριακών υποδομών ανά περιφέρεια, Ν.Α. και ΟΤΑ και εκπονήθηκε η σχετική έκθεση αποτελεσμάτων.

Στο παραπάνω πλαίσιο σχεδιάστηκε ειδικό απογραφικό δελτίο κτιριακών υποδομών που συνοδεύονταν από οδηγίες συμπλήρωσης προς τους τοπικούς συνεργάτες που πραγματοποίησαν τις καταγραφές ανά περιφέρεια, νομαρχιακή αυτοδιοίκηση και δήμο-κοινότητα. Με τον τρόπο αυτό κατέστη εφικτό να καταγραφούν:

– ο αριθμός των κτιρίων ανά περιφέρεια, νομαρχιακή αυτοδιοίκηση και δήμο (κτίρια γραφείων-υπηρεσιών, συνεργεία, αποθήκες, χώροι πολιτιστικών και κοινωνικών λειτουργιών κ.ά.),

– το καθεστώς ιδιοκτησίας ανά κτίριο (ιδιόκτητο, μισθωμένο, παραχωρημένο, άγνωστο) των περιφερειών, νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων και δήμων,

– η κατάσταση των κτιρίων (καλή, μέτρια, κακή, άγνωστη),

– τα ετήσια μισθώματα (ενοίκια) ανά περιφέρεια, νομαρχιακή αυτοδιοίκηση και δήμο-κοινότητα. Τα μισθώματα αυτά αφορούν το συνολικό ποσό που πληρώνει κάθε φορέας, είτε πρόκειται για ένα-δύο κτίρια είτε για περισσότερα,

– τα κτίρια με ιστορική-αρχιτεκτονική αξία, εκείνα δηλαδή που εκτός από διατηρητέα αποτελούν σημεία αναφορά για την πόλη ή έχουν στεγάσει σημαντικά ιστορικά γεγονότα της ευρύτερης περιοχής,

– τα κτίρια στα οποία έχουν πρόσβαση άτομα με ειδικές ανάγκες (ΑμΕΑ) ανά περιφέρεια, νομαρχιακή αυτοδιοίκηση και δήμο-κοινότητα.

Τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν καλύπτουν όλες τις περιφέρειες (13), στις οποίες καταγράφηκαν 446 κτίρια, και τις νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις (57), στις οποίες καταγράφηκαν 1.224 κτίρια. Καλύπτουν, ακόμη, 287 από τους 325 νέους δήμους (88%) που προέκυψαν από συνενώσεις των πρώην δήμων και κοινοτήτων (από τους 1.034 απογράφηκαν οι κτιριακές υποδομές των 856, δηλαδή το 83% και συνολικά 18.228 κτίρια).

Κτιριακές υποδομές των νέων δήμων

Στο θέμα αυτό, η μεν καταγραφή έχει γίνει σε επίπεδο πρωτοβάθμιων ΟΤΑ πριν από την εφαρμογή του προγράμματος «Καλλικράτης», αλλά η ανάλυση παρουσιάζεται στο επίπεδο των 325 νέων δήμων που προέκυψαν μετά την εφαρμογή του. 

Ιδιοκτησιακό καθεστώς

Στο σύνολο των 287 δήμων, το 78,6% των κτιρίων τους είναι ιδιόκτητα, το 13,3% μισθωμένα, το 7,1% παραχωρημένα και το 1% με άγνωστο ιδιοκτησιακό καθεστώς.

Κόστος ετήσιων μισθωμάτων

 Το ένα έκτο των νέων δήμων δεν καταβάλλει καθόλου μισθώματα, το ένα τέταρτο καταβάλλει ελάχιστα, ενώ ο Δήμος Αθηναίων καταβάλλει το 15,8% των συνολικών.Σημαντικά μισθώματα καταβάλλουν επίσης οι εξής δήμοι: Θεσσαλονίκης 4,2%, Ηρακλείου 3,3%, Πειραιά 3,1%, Ζωγράφου 3%, Νέας Σμύρνης 2,8%, Γλυφάδας 2%. Λίγα μισθώματα καταβάλλουν 133 νέοι δήμοι, ενώ οι υπόλοιποι κινούνται σε μεσαία επίπεδα. Το 58% του συνόλου των μισθωμάτων καταβάλλεται από 25 δήμους.  

Κατάσταση κτιρίων 

Στο σύνολο των δήμων, το 56,5% των κτιρίων τους είναι σε καλή κατάσταση, το 27% σε μέτρια, το 12,8% σε κακή και για το 3,7% δεν υπάρχουν στοιχεία.

Κτιριακές υποδομές των Περιφερειών

Ιδιοκτησιακό καθεστώς

Στο σύνολο των περιφερειών πάνω από το μισό των κτιρίων τους είναι μισθωμένα (54,3%), το ένα τρίτο περίπου ιδιόκτητα (34,1%) και το 11,2% παραχωρημένα.

Κόστος ετήσιων μισθωμάτων

Τα περισσότερα μισθώματα καταβάλουν οι Περιφέρειες της Αττικής (26,9%) και της Κεντρικής Μακεδονίας (16,6%). Ακολουθούν τέσσερις περιφέρειες που πληρώνουν γύρω το 7%-8% των συνολικών μισθωμάτων (Δυτικής Ελλάδας, Θεσσαλίας, Στερεάς Ελλάδας, Πελοποννήσου). Σε άλλες έξι αναλογεί γύρω στο 4%. Τέλος, η Δυτική Μακεδονία έχει μηδενικά ενοίκια. Το μέγεθος των μισθωμάτων εξαρτάται αφενός μεν από τον αριθμό των μισθωμένων κτιρίων –η Αττική δεν έχει κανένα ιδιόκτητο κτίριο, μόνον ελάχιστα παραχωρημένα και η Κεντρική Μακεδονία μισθώνει πάνω από το μισό των κτιρίων που χρησιμοποιεί– αφετέρου δε από το ύψος τους, το οποίο στα δύο μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας είναι αυξημένο.

Κατάσταση κτιρίων

Στο σύνολο των περιφερειών πάνω από το μισό των κτιρίων τους είναι σε καλή κατάσταση (56,7%), το ένα τρίτο σε μέτρια (33%) και το 8,8% σε κακή. Τη χειρότερη εικόνα παρουσιάζει συνολικά η Δυτική Ελλάδα.  

Κτιριακές υποδομές των πρώην Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων

 Ιδιοκτησιακό καθεστώς

Στο σύνολο των νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων, τα δύο τρίτα των κτιρίων τους είναι μισθωμένα (65,4%), το ένα τέταρτο σχεδόν (23,4%) ιδιόκτητα καιτο 10,5% παραχωρημένα.

Κόστος ετήσιων μισθωμάτων

• Μία Ν.Α. δεν χρησιμοποιεί μισθωμένα κτίρια (Λευκάδα).
• Τριάντα Ν.Α. καταβάλλουν από 0,01% έως 0,8% των συνολικών μισθωμάτων, δώδεκα Ν.Α. από 1% έως 1,8%, ενώ άλλες επτά καταβάλλουν από 2% έως 2,8%.
•  Έξι Ν.Α. καταβάλλουν από 3,4% έως 9,3% των συνολικών μισθωμάτων: Δυτική Αττική, Αχαΐα, Ε.Ν.Α. Αθηνών-Πειραιώς, Ανατ. Αττική, Θεσσαλονίκη, Πειραιά. Τέλος, η Ν.Α. Αθηνών καταβάλλει το 24,4% των συνολικών μισθωμάτων.

Το 60% των συνολικών μισθωμάτων καταβάλλεται από επτά Ν.Α., ενώ μία μόνη της καταβάλλει το ένα τέταρτο. Ολες περιλαμβάνουν τα μεγαλύτερα αστικά κέντρα της χώρας.

Κατάσταση κτιρίων

Στο σύνολο των νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων το 71,6% των κτιρίων τους είναι σε καλή κατάσταση, το 19% σε μέτρια, το 4,7% σε κακή και για το 4,7% δεν υπάρχουν στοιχεία.  

Τα σχέδια των μεγάλων δήμων

Υπό το φως αυτής της καταγραφής και με δεδομένο ότι ήδη οι δήμοι της χώρας έχουν ξεκινήσει τις δικές τους καταγραφές προκειμένου να διαπιστώσουν πόσα και ποια κτίρια διαθέτουν, προκειμένου να προχωρήσουν στην αξιοποίησή τους και –βεβαίως– σε εξοικονόμηση των εσόδων, τα σχέδια και οι προτάσεις που έχουν πέσει στο τραπέζι, κυρίως στους μεγάλους δήμους της χώρας, είναι πολλά.

Στην Αθήνα, που διαθέτει και το μεγαλύτερο «στόλο», ήδη έχουν αρχίσει να διατυπώνονται οι πρώτες εισηγήσεις. Σύμφωνα με πληροφορίες αυτό που σε πρώτη φάση γίνεται είναι να εξετασθεί ποιες από τις υπηρεσίες που στεγάζονται σε ενοικιαζόμενα ακίνητα θα μπορούσαν να μεταστεγασθούν σε ιδιόκτητα, ώστε να υπάρξει εξοικονόμηση των μισθωμάτων. Παράλληλα, και με δεδομένο ότι στο Δήμο Αθηναίων υπάρχουν πολλά ανεκμετάλλευτα διαμερίσματα, εξετάζεται το ενδεχόμενο αυτά να ανακαινισθούν και να αξιοποιηθούν με παράλληλη εφαρμογή κοινωνικής πολιτικής. Για παράδειγμα, όπως υποστηρίζουν στο δήμο, θα μπορούσαν να παραχωρηθούν σε φοιτητές ή άπορες οικογένειες, έναντι χαμηλών μισθωμάτων. Σε ό,τι αφορά, δε, μεγάλα οικόπεδα που δεν αξιοποιούνται μια πρώτη σκέψη είναι να αξιοποιηθούν για δημιουργία παρκινγκ μέσω ΣΔΙΤ ή ακόμα για ανέγερση σχολείων ή για δημιουργία χώρων πρασίνου.

Στη Θεσσαλονίκη, το δεύτερο μεγαλύτερο δήμο της χώρας, συνεχίζεται με εντατικούς ρυθμούς η απογραφή όλων των περιουσιακών στοιχείων του δήμου και η αξιολόγηση αυτών, με στόχο την αξιοποίησή τους προς όφελος των πολιτών και της ανάπτυξης. Όπως μας ενημερώνουν πρόκειται για μια ιδιαιτέρως δύσκολη διαδικασία γιατί υπήρχε ανυπαρξία μητρώου παγίων. Ένα μεγάλο πρόβλημα, ωστόσο, που καλείται να αντιμετωπίσει ο δήμος, είναι το γεγονός ότι δεν διαθέτει φορολογική και ασφαλιστική ενημερότητα λόγω χρεών προς την εφορία και κατά συνέπεια δεν μπορεί να προχωρήσει σε ουσιαστικές κινήσεις αναδιάρθρωσης των παγίων του και αξιοποίησης των κτιρίων που διαθέτει.