Τη δημιουργία Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης στο πλαίσιο της αναθεώρησης της οδηγίας για το Ευρωπαϊκό Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (ΕΣΕΔΕ) ζητούν με κοινή τους επιστολή, δήμαρχοι περιοχών με μεγάλη εξάρτηση από τον λιγνίτη και τον λιθάνθρακα από 3 χώρες της Ευρώπης αλλά και δύο πρόεδροι σωματείων εργαζομένων, έπειτα από πρωτοβουλία του δημάρχου Κοζάνης.
Συγκεκριμένα, την επιστολή συνυπογράφουν οι δήμοι Κοζάνης, Εορδαίας, Αμυνταίου, Φλώρινας, Μεγαλόπολης, Rovinari Ρουμανίας, Horní Jiřetín Τσεχίας, Trojanovice Τσεχίας, η ΓΣΕΕ και η ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ, ζητώντας τη θέσπιση χρηματοδοτικού μηχανισμού σε ευρωπαϊκό επίπεδο που θα στηρίξει τις τοπικές οικονομίες και τους εργαζόμενους περιοχών σε όλη την Ευρώπη που θα πληγούν περισσότερο από τη δρομολογημένη μετάβαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε μια οικονομία χαμηλού άνθρακα.
Η επιστολή, που απευθύνεται στους υπουργούς Περιβάλλοντος των χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στον επίτροπο Ενέργειας και Δράσης ενάντια στην Κλιματική Αλλαγή, στα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, και στα μέλη των Μόνιμων Αντιπροσωπειών των Κρατών Μελών στις Βρυξέλλες έρχεται σε ένα κρίσιμο σημείο των τριμερών διαπραγματεύσεων. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει ήδη ψηφίσει τη θέσπιση του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης με 2% των δημοπρατούμενων δικαιωμάτων εκπομπών (εκτιμάται ότι θα αποφέρουν περίπου 8 δις ευρώ για τη δεκαετία 2021-2030). Όμως το Συμβούλιο των αρμόδιων Υπουργών δεν έχει υιοθετήσει ακόμα αυτήν την τροπολογία, παρά την τοποθέτηση στο Συμβούλιο του Έλληνα αναπληρωτή υπουργού Περιβάλλοντος υπέρ της θέσπισης του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης.
Οι τριμερείς διαπραγματεύσεις συνεχίζονται στις 30 Μαΐου με την ελπίδα να βρεθεί κοινό έδαφος που θα οδηγήσει στη δημιουργία αυτού του κοινωνικά δίκαιου μηχανισμού χρηματοδότησης, ο οποίος είναι απολύτως απαραίτητος για την υποστήριξη των τοπικών κοινωνιών και την αναβίωση των τοπικών οικονομιών τα αμέσως επόμενα χρόνια.
Αναλυτικά η επιστολή:
Θέμα: Δημιουργία Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης στο πλαίσιο της αναθεώρησης της οδηγίας για το Ευρωπαϊκό Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (ΕΣΕΔΕ)
Αγαπητοί Υπουργοί Περιβάλλοντος, Κύριε Επίτροπε, Μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Μέλη των Μόνιμων Αντιπροσωπειών των Κρατών Μελών στις Βρυξέλλες
Εμείς, οι υπογράφοντες, αντιπροσωπεύουμε τοπικές κοινωνίες που εξαρτώνται έντονα από την εξόρυξη λιγνίτη / λιθάνθρακα και τη χρήση τους για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Ωστόσο, αυτές οι δραστηριότητες αναμένεται να μειωθούν την επόμενη δεκαετία, λόγω της αυστηροποίησης της κοινοτικής νομοθεσίας για το κλίμα και το περιβάλλον, καθώς και των δεσμεύσεων που έχουν αναληφθεί στο πλαίσιο της Συμφωνίας του Παρισιού.
Ως εκ τούτου, οι κοινωνίες μας αντιμετωπίζουν μια δραματική πρόκληση τα επόμενα χρόνια: την μεγάλη αύξηση των ποσοστών ανεργίας και τη δραστική μείωση του τοπικού εισοδήματος ως συνέπεια της μετάβασης της Ευρώπης σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Πιστεύουμε ακράδαντα ότι οι φιλόδοξες κλιματικές πολιτικές δεν πρέπει να αποβούν εις βάρος των τοπικών κοινωνιών , αλλά να ενσωματώσουν απτά στοιχεία κοινωνικής δικαιοσύνης. Είναι σαφές ότι απαιτούνται επειγόντως αποφασιστικά μέτρα και σημαντική μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση προκειμένου να αντιστραφούν αυτές οι σοβαρές επιπτώσεις στις περιφέρειές μας, οι οποίες τροφοδότησαν με ηλεκτρική ενέργεια ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση εδώ και δεκαετίες.
Η δημιουργία του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης στο πλαίσιο της αναθεώρησης του ΕΣΕΔΕ μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στη δημιουργία ενός πλαισίου ασφαλείας για τους εργαζομένους και τις οικογένειές τους, καθώς και για την υποστήριξη της ανάπτυξης άλλων οικονομικών δραστηριοτήτων στις περιφέρειές μας, οι οποίες με τη σειρά τους θα προσφέρουν ευκαιρίες απασχόλησης στηρίζοντας παράλληλα τις τοπικές οικονομίες.
Για τον λόγο αυτό, η πρόταση για την αναθεώρηση της οδηγίας που διέπει τη λειτουργία του ΕΣΕΔΕ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία επιτρέπει στα κράτη μέλη να χρησιμοποιούν έσοδα από το ΕΣΕΔΕ για τη στήριξη των εργαζομένων στη βιομηχανία άνθρακα, αποτελεί ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Παρόλα αυτά, δεν επαρκεί, αφού συνήθως αυτά τα έσοδα χρησιμοποιούνται για να καλύψουν άλλες ανάγκες (στήριξη των ΑΠΕ, αποζημίωση CO2 για βιομηχανίες εντάσεως ενέργειας κλπ.). Επιπλέον, πρόσφατες πρωτοβουλίες για τη χρήση των δημοσίων εσόδων του ΕΣΕΔΕ για την υποστήριξη των τοπικών κοινοτήτων στις λιγνιτικές περιοχές, όπως προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, απορρίφθηκαν από τις εθνικές κυβερνήσεις[1] .
Αναγνωρίζοντας την ανάγκη για ένα Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης “για την υποστήριξη περιφερειών που συνδυάζουν υψηλό ποσοστό εργαζομένων σε τομείς που εξαρτώνται από τον άνθρακα και με κατά κεφαλήν ΑΕΠ πολύ χαμηλότερο από τον μέσο όρο της Ένωσης”, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε στις 15 Φεβρουαρίου 2017 υπέρ της δημιουργίας του Ταμείου αυτού, προτείνοντας την ενίσχυση του σε Ευρωπαϊκό επίπεδο από το 2% των εσόδων από τους πλειστηριασμούς του ΕΣΕΔΕ . Δυστυχώς όμως, η τροπολογία αυτή δεν συμπεριλήφθηκε στη «γενική προσέγγιση» που συζητήθηκε μεταξύ των Υπουργών Περιβάλλοντος στις 28 Φεβρουαρίου.
Σας παροτρύνουμε λοιπόν να βρείτε ένα κοινό έδαφος στις συνεχιζόμενες τριμερείς διαπραγματεύσεις που θα οδηγήσει στη δημιουργία αυτού του κοινωνικά δίκαιου μηχανισμού χρηματοδότησης, ο οποίος είναι απολύτως απαραίτητος για την υποστήριξη των τοπικών κοινωνιών μας και την αναβίωση των τοπικών οικονομιών μας τα αμέσως επόμενα χρόνια.
[1] [1] Πιο συγκεκριμένα, η κοινή πρόταση των δημάρχων των 5 «λιγνιτικών» δήμων της Ελλάδας προς τον τότε υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Π. Σκουρλέτη, να διοχετευτεί τμήμα των δημοσίων εσόδων σε αυτούς τους δήμους για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα ανεργίας που οφείλεται στην δραστική μείωση της λιγνιτικής δραστηριότητας, απορρίφθηκε