Νέο ενεργειακό, οικονομικό και περιβαλλοντικό σκηνικό δημιουργείται στα νησιά του Αιγαίου με τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις και τα έξυπνα συστήματα διαχείρισης της ενέργειας που επιστρατεύουν οι φορείς της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας προκειμένου να περιοριστεί η χρήση των πετρελαιοκίνητων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής (που επιβαρύνουν τους καταναλωτές και ρυπαίνουν το περιβάλλον), αλλά και να βελτιωθεί η ασφάλεια εφοδιασμού.
Ο Διαχειριστής του Δικτύου Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΔΕΔΔΗΕ) και η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας ετοιμάζουν την προκήρυξη διαγωνισμού για το «έξυπνο νησί» στο οποίο θα αναπτυχθούν συστήματα παραγωγής, διαχείρισης και αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας με στόχο πάνω από το 60% των ενεργειακών του αναγκών να καλύπτονται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Όπως επισημαίνει στο ΑΠΕ- ΜΠΕ ο αντιπρόεδρος του ΔΕΔΔΗΕ Ιωάννης Μάργαρης, «Το Έργο του “Έξυπνου Νησιού” αφορά στο σχεδιασμό των κατάλληλων θεσμικών και τεχνικών υποδομών για την ανάπτυξη και λειτουργία σε ένα ηλεκτρικό σύστημα των ΜΔΝ (Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά), το οποίο θα επιλεγεί ως πιλότος, Σταθμού ΑΠΕ με κατάλληλο σύστημα διαχείρισης ενέργειας, έτσι ώστε να επιτυγχάνεται υψηλό ποσοστό διείσδυσης αυτού (μεγαλύτερο από το 60% της ετήσιας ζήτησης)».
Οι επενδύσεις θα αποπληρωθούν από τη μείωση του κόστους ηλεκτροπαραγωγής που θα προέλθει από την εφαρμογή των «έξυπνων» τεχνικών ενώ τα συμπεράσματα που θα προκύψουν θα αξιοποιηθούν ευρύτερα στην επιλογή των λύσεων που θα εφαρμοστούν για την ηλεκτροδότηση των μη διασυνδεδεμένων νησιών. Το εγχείρημα βρίσκεται στη φάση της επιλογής του νησιού όπου θα δοκιμαστούν οι νέες τεχνολογίες. Θα προτιμηθεί ένα μικρό σε μέγεθος ενεργειακό σύστημα όπου εκτός από συστήματα παραγωγής με ανανεώσιμες πηγές (αιολικά, φωτοβολταϊκά κ.λπ.), θα εγκατασταθούν μπαταρίες για την αποθήκευση της ενέργειας ώστε να αξιοποιείται η περίσσεια ενέργεια που παράγουν οι ΑΠΕ αλλά και να διασφαλίζεται η ενεργειακή τροφοδοσία του νησιού σε περιόδους που η ανανεώσιμη παραγωγή είναι περιορισμένη. Επίσης θα εφαρμοστούν σε μικρή κλίμακα λύσεις διαχείρισης της ζήτησης με συμβάσεις διακοψιμότητας που θα προβλέπουν αμοιβή των καταναλωτών για τον περιορισμό της ζήτησης σε ώρες αιχμής ή/και μειωμένης παραγωγής.
Ο κ. Μάργαρης παρουσίασε τη στρατηγική του ΔΕΔΔΗΕ για την ενεργειακή υποδομή των ελληνικών νησιών, στην εκδήλωση «Έξυπνα Νησιά: Χάραξη Νέων Δρόμων για τα Νησιά της Ευρώπης» που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Για το ίδιο θέμα τον ερχόμενο Ιούνιο στην Κρήτη πρόκειται να πραγματοποιηθεί διεθνές φόρουμ με συμμετοχή και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Τα συστήματα παραγωγής και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας στα νησιά δοκιμάζονται τους θερινούς μήνες οπότε η ζήτηση αυξάνεται λόγω τουρισμού. Όπως επισημαίνει ο αντιπρόεδρος του ΔΕΔΔΗΕ, για το φετινό καλοκαίρι «έχει διερευνηθεί το θέμα της επάρκειας, έχουν υποβληθεί στη ΡΑΕ οι σχετικές προτάσεις κάλυψης των αναγκών που προκύπτουν, και ο Θερμικός Παραγωγός είναι ήδη ενήμερος και έχει δρομολογήσει τις σχετικές δράσεις αρμοδιότητάς του. Κατά συνέπεια, τονίζει, έχει διασφαλιστεί η επάρκεια ισχύος κατά το προσεχές θέρος».
Σημαντικές εξελίξεις δρομολογούνται και στον τομέα των διασυνδέσεων των νησιών με το ηπειρωτικό δίκτυο. Συγκεκριμένα:
– Η σύνδεση της Σύρου με το Λαύριο και με τα νησιά Πάρο, Μύκονο και Τήνο που περιλαμβάνεται στην πρώτη φάση της διασύνδεσης των Κυκλάδων είναι υπό κατασκευή και βρίσκεται κοντά στην ολοκλήρωση. Ακολουθεί η β΄ φάση με τις συνδέσεις Πάρου- Νάξου και Νάξου- Μυκόνου και το έργο ολοκληρώνεται με την πόντιση δεύτερου καλωδίου που θα συνδέσει τη Σύρο με το Λαύριο. Άνδρος και Τήνος είναι ήδη διασυνδεδεμένες μέσω υποβρύχιου καλωδίου με την Εύβοια.
Οι προτάσεις που μελετώνται για την επέκταση των διασυνδέσεων στις Κυκλάδες περιλαμβάνουν τα νησιά Κύθνο, Σέριφο, Σίφνο, Μήλο, Θήρα, Ανάφη, Αμοργό, Δονούσα και Αστυπάλαια και οι τελικές αποφάσεις θα ληφθούν ως το τέλος του χρόνου.
– Έχει ληφθεί απόφαση για τη διασύνδεση της Κρήτης με δύο υποβρύχια καλώδια («μικρή» διασύνδεση Χανίων- Πελοποννήσου και «μεγάλη» Ηρακλείου- Αττικής), ωστόσο παραμένει ασαφές αν και με ποιον τρόπο θα συνδυαστούν τα έργα αυτά με τη διασύνδεση Κύπρου- Κρήτης- ηπειρωτικής Ελλάδας. Σε κάθε περίπτωση η ΡΑΕ πιέζει για επίσπευση του έργου.
– Οι προκαταρκτικές μελέτες που έχουν γίνει στο παρελθόν από τον Διαχειριστή του Συστήματος προβλέπουν την κατασκευή διασυνδέσεων από το ΚΥΤ (Κέντρο Υπερυψηλής Τάσης) Φιλίππων στην Καβάλα προς Λήμνο- Μυτιλήνη- Χίο- Ικαρία- Κω- Ρόδο- Κάρπαθο και Κρήτη με ενδιάμεσες διασυνδέσεις προς τις Κυκλάδες και την ηπειρωτική Ελλάδα. Όπως επίσης τη διασύνδεση της Σκύρου με την Εύβοια.
Η διασύνδεση των νησιών σημαίνει αυτόματα και το άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, δηλαδή δυνατότητα των καταναλωτών να επιλέγουν τον προμηθευτή ηλεκτρικής ενέργειας. Προς το παρόν η δυνατότητα αυτή υφίσταται στην Κρήτη και τη Ρόδο.
Το αυξημένο κόστος ηλεκτροδότησης των νησιών καλύπτεται από τους καταναλωτές μέσω του κονδυλίου για τις Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας που περιλαμβάνεται στους λογαριασμούς του ηλεκτρικού. Το κονδύλι που εισπράττει η ΔΕΗ για να καλύπτει τη διαφορά βασίζεται στα δεδομένα του κόστους ηλεκτροπαραγωγής του 2012, ενώ εκκρεμεί και αναμένεται το αμέσως επόμενο διάστημα η εκκαθάριση των επόμενων ετών. Η μείωση των τιμών του πετρελαίου στο διάστημα αυτό περιόρισε το κόστος ηλεκτροπαραγωγής στα νησιά, ωστόσο σημαντική μείωση υπήρξε και στο ηπειρωτικό σύστημα λόγω πτώσης των τιμών του φυσικού αερίου. Έτσι, οι εκτιμήσεις αναφέρουν ότι για όλο αυτό το διάστημα η ΔΕΗ «έχει λαμβάνειν» ποσό που η ίδια η επιχείρηση τοποθετεί στα 600 εκατ. ευρώ. Ο έλεγχος και η οριστικοποίηση των ποσών είναι σε εξέλιξη από τη ΡΑΕ.