Στο διττό ρόλο του Σώματος Επιθεωρητών – Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης (ΣΕΕΔΔ), ο οποίος είναι «προληπτικός, αφού ερευνά, πίσω από τα συμπτώματα, τις παθογένειες στις λειτουργίες των κρατικών θεσμών», και «κατασταλτικός, αφού συμβάλλει στο έργο της εισαγγελικής έρευνας», αναφέρεται, σε συνέντευξή του στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο ειδικός γραμματέας του Σώματος, επίκουρος καθηγητής του τμήματος Νομικής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, Δημοσθένης Κασσαβέτης.
Βασικός στόχος υψίστης προτεραιότητας του ΣΕΕΔΔ είναι η καταπολέμηση των φαινομένων κακοδιοίκησης και διαφθοράς στο σύνολο της δημόσιας διοίκησης, κάτι που αποτελεί στόχο με ιδιαίτερη σημασία, όχι μόνο της κυβέρνησης, αλλά και της κοινωνίας, επισημαίνει ο επίκουρος καθηγητής.
Ο απολογισμός της τριετίας 2015 -2017, κατά την οποία στο τιμόνι του ΣΕΕΔΔ ήταν ο Δημοσθένης Κασσαβέτης, φανερώνει ότι η εντατική προσπάθεια όλων των επιθεωρητών – ελεγκτών του ΕΕΔΔ απέφερε καρπούς, τόσο στον ελεγκτικό τομέα, όσο και στον οικονομικό.
Ενδεικτικά, από μόνο 4 αιτήσεις που υποβλήθηκαν στο Ελεγκτικό Συνέδριο για καταλογισμό σε βάρος υπαλλήλων είτε των δήμων είτε της κεντρικής διοίκησης, το ποσό ανήλθε στο 1.395.635 ευρώ.
Ενώ σε μια από τις πολλές περιπτώσεις βεβαιώσεων που εκδόθηκαν, αναγράφεται το ποσό των 925.420 ευρώ, το οποίο καταλογίστηκε σε βάρος υπαλλήλου πολεοδομίας από την αρμόδια ΔΟΥ.
Παράλληλα, την ίδια τριετία εξετάσθηκαν και αξιολογήθηκαν 7.780 υποθέσεις και ερευνήθηκαν οι 5.328 και επ’ αυτών εκδόθηκαν πορισματικές εκθέσεις και εκθέσεις διαπιστώσεων ελέγχου.
Όπως επισημαίνει σε άλλο σημείο της συνέντευξης στο ΑΠΕ- ΜΠΕ ο Δημοσθένης Κασσαβέτης, στους στόχους του ελεγκτικού έργου του ΣΕΕΔΔ σημαντική θέση καταλαμβάνει η προσπάθειά που καταβάλλεται για την αύξηση των δημοσίων εσόδων μέσω της αποτελεσματικότερης λειτουργίας των θεσμών.
Επιπλέον, ο ειδικός γραμματέας του ΣΕΕΔΔ αναφέρει στο Πρακτορείο ότι η κρίση που διέρχεται η χώρα, «εκτός των αρνητικών συνεπειών της για τους πολίτες, αποκάλυψε σοβαρές παθογένειες των κρατικών θεσμών, οι οποίες εμποδίζουν τόσο την κατάστρωση όσο και την υλοποίηση των αναγκαίων δημοσίων και ιδιωτικών δράσεων, για την υπέρβασή της» ενώ εκτιμά πως «η ανασυγκρότηση (και ο) εκσυγχρονισμός του κράτους είναι αναγκαίος όρος για την κοινωνική και παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας».
Το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του ειδικού γραμματέα του Σώματος Επιθεωρητών – Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης Δημοσθένη Κασσαβέτη στον Παναγιώτη Τσιμπούκη για τοΑθηναϊκό και Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων έχει ως εξής:
Ερ. Ποιος ο ρόλος του ΣΕΕΔΔ;
Απ. Το ΣΕΕΔΔ φέτος κλείνει 20 χρόνια λειτουργίας και στελεχώνεται από 152 επιθεωρητές-ελεγκτές. Διαθέτει, εκτός της κεντρικής υπηρεσίας στην Αθήνα, 6 περιφερειακά γραφεία. Το ελεγκτικό έργο του ΣΕΕΔΔ αφορά στο σύνολο της δημόσιας διοίκησης και σκοπεί στην καταπολέμηση των φαινομένων κακοδιοίκησης και διαφθοράς. Είναι στόχος υψίστης προτεραιότητας, στον οποίο τόσο η κυβέρνηση, όσο και η κοινωνία αποδίδουν ιδιαίτερη σημασία.
Το ΣΕΕΔΔ έχει σήμερα στο ενεργητικό του πληθώρα σημαντικών ελεγκτικών παρεμβάσεων σε διάφορους τομείς της διοικητικής δράσης, οι οποίες το αναδεικνύουν ως έναν βασικό ελεγκτικό φορέα, για την αποκατάσταση της νομιμότητας, την προαγωγή της διαφάνειας την ενίσχυση της λογοδοσίας στο δημόσιο τομέα και την πάταξη της διαφθοράς, όπου αυτή εμφανίζεται.
Ερ. Το ΣΕΕΔΔ πού λογοδοτεί;
Απ. Το ΣΕΕΔΔ υπάγεται στο υπουργείο Δικαιοσύνης. Κατά συνέπεια αναφέρεται στον υπουργό Δικαιοσύνης, στον αναπληρωτή υπουργό Δικαιοσύνης και στα συναρμόδια κυβερνητικά όργανα, κατά την υλοποίηση των πολιτικών του υπουργείου, στους τομείς που συνδέονται με τον σκοπό και τους τομείς δράσεις του σώματος, όπως προβλέπονται στο νόμο 3074/2002.
Πάντως, ως επικεφαλής του ΣΕΕΔΔ, με έμφαση σημειώνω την άριστη συνεργασία με την ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης και τα στελέχη του εν λόγω υπουργείου.
Ερ. Ποιο είναι το ελεγκτικό έργο του ΣΕΕΔΔ;
Απ. Το έργο του ΣΕΕΔΔ είναι μεγάλο, παρά το ότι με μια πρώτη επιπόλαιη ανάγνωση δεν μπορεί κανείς να το δει εύκολα εάν δεν διεισδύσει στον μηχανισμό του και στον τρόπο λειτουργίας του.
Συνοπτικά, το έργο του ΣΕΕΔΔ σε επτά πεδία είναι:
1) Επιθεωρήσεις – έλεγχοι και έρευνες σε όλο το φάσμα της δημόσιας διοίκησης και όχι μόνο σε συγκεκριμένους τομείς, όπως πράττουν άλλοι ελεγκτικοί μηχανισμοί με τομεακή αρμοδιότητα,
2) Προανακρίσεις και προκαταρκτικές εξετάσεις μετά από παραγγελία του αρμοδίου εισαγγελέα,
3) Ένορκες Διοικητικές Εξετάσεις (ΕΔΕ) κατά τη διάρκεια ή μετά το πέρας των επιθεωρήσεων- ελέγχων.
4) Έλεγχος της περιουσιακής κατάστασης των υπαλλήλων που ελέγχονται από το ΣΕΕΔΔ. Η αρμοδιότητα αυτή αποτελεί ένα ιδιαίτερα σημαντικό εργαλείο για την καταπολέμηση της διαφθοράς,
5) Έλεγχος για την πορεία των πειθαρχικών υποθέσεων πανελλαδικά,
6) Πλατφόρμα παρακολούθησης των ενεργειών των δημοσίων φορέων για τους πλαστούς τίτλους, και
7) Έλεγχος ανά δίμηνο υλοποίησης των προτάσεών μας, μέσα από ένα σύγχρονο και αξιόπιστο σύστημα που έχουμε αναπτύξει.
Ερ. Ποιο το έργο σας κατά την τριετή θητεία σας;
Απ. Κατά την τριετία 2015-2017 εισήλθαν στο ΣΕΕΔΔ 7.780 υποθέσεις και όλες αξιολογήθηκαν. Παράλληλα, ερευνήσαμε 5.328 υποθέσεις και επ’ αυτών εκδόθηκαν πορισματικές εκθέσεις και εκθέσεις διαπιστώσεων ελέγχου. Επιπλέον, διενεργήσαμε 83 ελέγχους περιουσιακής κατάστασης δημοσίων υπαλλήλων, ορισμένοι εκ των οποίων καλούνται να δικαιολογήσουν χρηματικά ποσά που βρέθηκαν στην κατοχή τους. Μάλιστα, σε κάποιες περιπτώσεις τα ποσά που καλούνται να δικαιολογήσουν ξεπερνούν το ένα εκατομμύριο ευρώ. Ακόμη, διενεργήσαμε 72 προκαταρκτικές εξετάσεις,ΕΔΕ και 17 ελέγχους σε μεγάλα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα, κατόπιν αιτήματος του αρμόδιου υπουργείου. Ακόμη, από τις εκθέσεις που ολοκληρώθηκαν κατά τη διετία 2015-2016, αναζητήθηκαν πειθαρχικές ευθύνες σε 216 από αυτές που αφορούν 467 υπαλλήλους, ενώ κατά το ίδιο χρονικό διάστημα, οι εκθέσεις οι οποίες συνδέονται με την αναζήτηση ποινικών ευθυνών ανέρχονται σε 111.
Ερ. Υπάρχουν ενδεικτικά παραδείγματα καταλογισμού ή βεβαίωσης χρηματικών ποσών σε δημοσίους υπαλλήλους;
Απ. Φυσικά και υπάρχουν. Δεν θα αναφερθώ όμως σε συγκεκριμένα πρόσωπα, για την προστασία των προσωπικών δεδομένων των υπαλλήλων. Μπορώ όμως να σας πω ότι υπάρχουν αιτήσεις προς το γενικό επίτροπο Επικρατείας του Ελεγκτικού Συνεδρίου για καταλογισμό:
1) ποσού 339.872 ευρώ σε βάρος δημοτικού υπαλλήλου,
2) ποσού 114.215 ευρώ σε βάρος δημοτικού υπαλλήλου,
3) ποσού 435.841 ευρώ σε βάρος υπαλλήλου Πολεοδομίας, και
4) ποσού 505.707 ευρώ σε βάρος δημοτικού υπαλλήλου.
Παράλληλα, υπάρχει βεβαίωση σε βάρος υπαλλήλου Πολεοδομίας συνολικού ποσού 925.420 ευρώ από την αρμόδια ΔΟΥ, όπως και έκδοση οριστικών καταλογιστικών πράξεων συνολικού ποσού 227.992 ευρώ και πάλι από την αρμόδια ΔΟΥ.
Όπως επίσης έχει επιβληθεί φυλάκισης 3 ετών με τριετή αναστολή, χρηματική ποινή 30.000 ευρώ και 3ετή στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων.
Δεν πρέπει να παραλείψω ότι έχει διενεργηθεί σειρά ελέγχων σε σχολικές επιτροπές και διαπιστώθηκε η μη τήρηση της διαδικασίας λήψης αποφάσεων και η παραβίαση της νομιμότητας σε πολλές περιπτώσεις. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση σχολικής επιτροπής Δήμου στην περιφέρεια της Αττικής, όπου το έλλειμμα που διαπιστώθηκε ξεπερνά το ποσό των 90.000 ευρώ.
Ερ. Ο ρόλος του ΣΕΕΔΔ είναι προληπτικός, κατασταλτικός ή και τα δύο;
Απ. Η βασική πλευρά του έργου μας, αφορά στη μελέτη των δομών των κρατικών θεσμών. Εισερχόμαστε έτσι στην καρδιά των λειτουργιών της δημόσιας διοίκησης. Μέσα από τον έλεγχο νομιμότητας που διενεργούμε, εντοπίζουμε παθογένειες και παρανομίες.
Ο ρόλος του ΣΕΕΔΔ είναι τόσο προληπτικός αφού ερευνά, πίσω από τα συμπτώματα, τις παθογένειες στις λειτουργίες των κρατικών θεσμών, ώστε να παράσχει έγκυρη πληροφόρηση και προτάσεις στους καθέκαστα αρμόδιους, όσο και κατασταλτικός, αφού με τη συγκέντρωση αποδεικτικού υλικού και τη διαβίβαση των πορισματικών εκθέσεών του στον Εισαγγελέα Εφετών Αθηνών (όπως ορίζει ο νόμος), συμβάλλει στο έργο της εισαγγελικής έρευνας.
Ερ. Στην τριετή διαδρομή σας στο τιμόνι του ΣΕΕΔΔ, με ποίους φορείς συνεργαστήκατε;
Απ. Κατά την εκτύλιξη του πλούσιου ελεγκτικού μας έργου συνεργασθήκαμε ιδίως με:
α) τις Εισαγγελικές Αρχές,
β) την Εισαγγελία κατά της Διαφθοράς, κατά τον έλεγχο μεγάλων υποθέσεων με τη συμμετοχή επιθεωρητών του σώματος,
γ) το Ελεγκτικό Συνέδριο, κυρίως για θέματα καταλογισμών,
δ) την Αρχή Καταπολέμησης Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες, και
ε) την ΕΔΕΛ.
Ερ. Για να διευρύνουμε λίγο το κύκλο των ερωτήσεων. Η προσπάθεια να ξεπεράσει την κρίση η χώρα, συνδέεται με τον εκσυγχρονισμό του κράτους;
Απ. Απολύτως. Η πολυεπίπεδη κρίση που διέρχεται η χώρα μας, εκτός των αρνητικών συνεπειών της επί των πολιτών, αποκάλυψε και σοβαρές παθογένειες των κρατικών θεσμών, οι οποίες εμποδίζουν τόσο την κατάστρωση όσο και την υλοποίηση των αναγκαίων δημοσίων και ιδιωτικών δράσεων, για την υπέρβασή της.
Τούτο επιβεβαιώνεται πλήρως από τις διαπιστώσεις του ελεγκτικού έργου του ΣΕΕΔΔ. Για να πετύχουμε ποιοτικές κρατικές λειτουργίες, χρειάζεται διαρκής μεταρρυθμιστική και συνεκτική πολιτική για τον εκσυγχρονισμό των θεσμών και εισαγωγή νέων, για την γενικευμένη χρήση συστημάτων πληροφορικής στο Δημόσιο, για την ενίσχυση της διαφάνειας και της λογοδοσίας και παραλλήλως ένα αξιόπιστο και διαρκές σύστημα ελέγχου των κρατικών λειτουργιών.
Θεωρώ αναγκαίο να τονίσω εδώ ότι η ελεγκτική παρέμβαση του ΣΕΕΔΔ και οι προτάσεις που διατυπώνονται μέσα από τις εκθέσεις ελέγχου ως προς τη νομιμότητα αλλά και την αποτελεσματικότητα της διοίκησης, επιδρούν καταλυτικά στη μείωση του πλήθους των διοικητικών υποθέσεων που οδηγούνται στα δικαστήρια, μειώνοντας έτσι την πίεση που δέχεται το δικαστικό σύστημα στο σύνολό του. Η ανασυγκρότηση- εκσυγχρονισμός του κράτους είναι αναγκαίος όρος για την κοινωνική και παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας.
Ως επικεφαλής του ΣΕΕΔΔ σας διαβεβαιώνω ότι η υπηρεσία μας είναι σταθερά προσανατολισμένη στον κεντρικό στρατηγικό της στόχο, που είναι να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη του πολίτη στις δημόσιες υπηρεσίες, καταπολεμώντας την αδιαφάνεια, την αναποτελεσματικότητα και τη διαφθορά στο δημόσιο τομέα.
Για την επίτευξη του σκοπού αυτού δεν αρκούμαστε σε διαπιστώσεις και συμπεράσματα. Προχωράμε στη διατύπωση συγκεκριμένων και υλοποιήσιμων προτάσεων για την αποτελεσματικότερη δράση της διοίκησης και τη βελτίωση του θεσμικού πλαισίου που διέπει τις αντίστοιχες λειτουργίες, καθώς τα συμπεράσματά μας προκύπτουν μέσα από την εξέταση μεγάλου αριθμού ομοειδών υποθέσεων και συνεπώς εμφανίζουν υψηλό βαθμό αξιοπιστίας.
Ερ. Ποια είναι η επόμενη μέρα;
Απ. Όσον αφορά στη στόχευση του ελεγκτικού μας έργου, σημαντική θέση καταλαμβάνει η προσπάθειά μας για την αύξηση των δημοσίων εσόδων μέσω της αποτελεσματικότερης λειτουργίας των θεσμών. Βασικός μας στόχος παραμένει και η περαιτέρω μείωση της πίεσης που δέχεται το δικαστικό σύστημα από τις υποθέσεις που παράγει η διοίκηση, μέσα από την βελτίωση του συστήματος λήψης αποφάσεων των κρατικών οργάνων και τη δημιουργία κατάλληλων δικλίδων ασφαλείας σε όλα τα επίπεδα, αναγκαιότητα που προκύπτει από τους ελέγχους μας.
Στις προτεραιότητές μας είναι επίσης η υλοποίηση στοχευμένων προγραμμάτων κατάρτισης των επιθεωρητών ελεγκτών σε συνεργασία με πανεπιστημιακά ιδρύματα, το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης και διεθνείς οργανισμούς, η επικαιροποίηση του εγχειριδίου ελέγχου και άλλων εργαλείων για την προτυποποίηση και επιτάχυνση του έργου των επιθεωρητών, η κατάρτιση κώδικα δεοντολογίας και ηθικής των στελεχών μας και η ανάπτυξη επικοινωνιακών και άλλων δράσεων που θα προσδώσουν πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα στο έργο μας.