«Μητροπολιτική Περιοχή της Αττικής: Όψεις της Κρίσης στην Πόλη και την Κατοικία και οι Αρχιτέκτονες. Μεταλλαγές στις Διαδικασίες Χωρικής Παραγωγής και Σχεδιασμού», είναι το κεντρικό θέμα του συνεδρίου που διοργανώνει το Τμήμα Αττικής του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων, από αύριο, 20 Οκτωβρίου έως την Κυριακή 22 Οκτωβρίου.
Οι εργασίες της επιστημονικής εκδήλωσης θα διεξαχθούν στο Κτίριο Αβέρωφ του ΕΜΠ (Πατησίων 42).
Βασική επιδίωξη του συνεδρίου, όπως τονίζουν οι ίδιο οι αρχιτέκτονες είναι να προσεγγίσουμε τα φαινόμενα της κρίσης σε όλα τα επίπεδα του χωρικού σχεδιασμού, να καταθέσουν τον προβληματισμό και κατανόηση αυτών των νέων δεδομένων, αλλά και να διατυπώσουν προτάσεις.
Περιγράφοντας η Οργανωτική Επιτροπή το περιεχόμενο και τη θεματολογία του συνεδρίου αναφέρει:
Διανύουμε τον 8ο χρόνο κρίσης και ενώ ο κυρίαρχος λόγος αφορά κυρίως την οικονομική πλευρά της, μέσα από τη δημόσια συζήτηση δεν προβάλλεται επαρκώς:
(α) το γεγονός ότι πίσω από τους αριθμούς και τους υπολογισμούς βρίσκονται άνθρωποι που πλήττονται από τις πολιτικές «για την έξοδο της χώρας από την κρίση»,
(β) ότι οι επιπτώσεις των κάθε λογής μέτρων (επιπτώσεις και στον χώρο, μεταξύ άλλων) κατανέμονται άνισα, καθώς εγγράφονται σε προϋπάρχουσες ανισότητες: π.χ. μεταξύ περιοχών, μεταξύ γυναικών και ανδρών, μεταξύ ντόπιων και μεταναστών, μεγάλων και μικρών εργοδοτών, μόνιμων και επισφαλών εργαζόμενων και, κυρίως, συνδυασμών των παραπάνω.
Στις εντάσεις προστίθεται η προσφυγική κρίση, η οποία εισάγει νέες προκλήσεις στην πόλη, σχετικές με την εγκατάσταση ενός νέου πληθυσμού, μικρού μεν αλλά με άγνωστη διάρκεια παραμονής και άρα ανάγκες στήριξης και ένταξης στην πόλη διαφορετικές από εκείνες που ως τώρα καθοδηγούσαν σχεδιασμούς σε διάφορες κλίμακες.
Ο χώρος ανάγεται σε σημαντική συνιστώσα των ριζικών ανακατατάξεων που υλοποιούνται μέσα στο καθεστώς «έκτακτης ανάγκης» που επιβάλλει η κρίση. Σε πολύ περιορισμένο χρόνο, μεταβάλλονται ριζικά οι όροι ανάπτυξης και σχεδιασμού του χώρου δημιουργώντας μέσα σε ελάχιστο διάστημα έντονα φαινόμενα αστικής συρρίκνωσης και ασταθείς, μεταβατικές, ασαφείς συνθήκες πραγματοποίησης οποιουδήποτε σχεδιαστικού εγχειρήματος.
Οι επιπτώσεις της κρίσης είναι πολύ εντονότερες στις πόλεις, όπου, όπως αναφέρει και η διεθνής βιβλιογραφία, «η λιτότητα δαγκώνει» – και η μητροπολιτική περιοχή της Αθήνας-Αττικής είναι χαρακτηριστικό πεδίο αποτύπωσης της έντασης αυτής.
«Μητροπολιτική Περιοχή της Αττικής: Όψεις της Κρίσης στην Πόλη και την Κατοικία και οι Αρχιτέκτονες. Μεταλλαγές στις Διαδικασίες Χωρικής Παραγωγής και Σχεδιασμού.”
Ενδεικτικά, στις ενότητες αυτές, συγκαταλέγονται οι ακόλουθες:
- ΡΣΑ 1985 – 2014, εξέλιξη του θεσμικού πλαισίου (οικιστικοί νόμοι) και των σχετικών διοικητικών δομών και πρακτικών κατά την ίδια περίοδο.
- Ζητήματα γης και ακινήτων (ιδιοκτησίες ΝΠΔΔ και Δημοσίου, κενό απόθεμα, ένταξη πακέτων γης στην αγορά, χρήσεις γης, αστική και γεωργική γη, ελεύθεροι χώροι, παραλίες, ορεινοί όγκοι, περιβαλλοντικά αγαθά κλπ).
- Για την «ιδιωτικοποίηση» του πολεοδομικού σχεδιασμού (παρεμβάσεις των Ιδρυμάτων, «μεγάλες» επενδύσεις, ιδιωτικοποίηση υποδομών, κλπ).
- Διερεύνηση της κρίσης των ρόλων της Αττικής μέσα στον Ελληνικό και τον διεθνή χώρο, αξιολόγηση των στρατηγικών διεξόδου που προτείνονται ή επιστρατεύονται.
- Όψεις της κρίσης στις λειτουργίες και τις υποδομές της πόλης. Επιπτώσεις της κρίσης στα δίκτυα συλλογικής κατανάλωσης και τις μεταφορές.
- Οι χωρικά άνισες επιπτώσεις της λιτότητας στη μητροπολιτική περιοχή της Αττικής (κοινωνικές, επαγγελματικές, έμφυλες, ανάμεσα σε Έλληνες πολίτες – μετανάστες – πρόσφυγες κλπ).
- Πρακτικές διεκδίκησης, αλληλεγγύης και επιβίωσης στις γειτονιές της πόλης.
- Η αστική πολυκατοικία σε συνθήκες κρίσης, (αναδιάταξη σχέσεων, λειτουργιών, χρήσεων, ανάγκες και δυνατότητες αναβάθμισης).
- Σχεδιάζοντας για το «ζήτημα της κατοικίας» (αστεγία, κόκκινα δάνεια, ενεργειακή κρίση, κενό κτιριακό απόθεμα, στέγαση προσφύγων, κλπ).
- Επιπτώσεις της κρίσης στις εκπαιδευτικές και επαγγελματικές τάσεις και θεσμικές προϋποθέσεις για την άσκηση της πολεοδομίας και της αρχιτεκτονικής.
- Οι εκδηλώσεις της κρίσης στα μελετητικά και κατασκευαστικά σχήματα (στρατηγικές που προτείνονται είτε επιδιώκονται, κριτική και διερεύνηση της βιωσιμότητάς τους).