Υγιείς προϋπολογισμοί και περιθώριο δανειοδότησης αποτελούν απαραίτητες προϋποθέσεις για να αξιοποιήσουν οι δήμοι και οι περιφέρειες τα επενδυτικά εργαλεία της ΕΤΕπ, δηλώνει σε συνέντευξή του στη EurActiv Ελλάδας ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ), Vazil Hudak. O κ. Hudak, επισημαίνει ότι οι ανάγκες των πόλεων για χρηματοδότηση αυξάνονται δραματικά καθώς σε 30 χρόνια οκτώ στους δέκα πολίτες της ΕΕ θα ζουν σε πόλεις.
Ο αντιπρόεδρος της ΕΤΕπ επιβεβαιώνει ότι το νέο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο μετά το 2020 θα επιβάλλει μεγαλύτερη χρήση των χρηματοπιστωτικών εργαλείων έναντι των επιδοτήσεων και αυτό στις χώρες της Συνοχής -όπως είναι η Ελλάδα- θα επηρεάσει τη συνολική τους κατάσταση.
Σύμφωνα με τον Σλοβάκο αντιπρόεδρο οι δήμοι θα πρέπει να εκτιμήσουν προσεκτικά πόσο χρέος μπορούν να αντέξουν οικονομικά. Ωστόσο ο ίδιος δεν ανησυχεί ότι αυτή η διαδικασία μπορεί να οδηγήσει σε κρίση δημόσιου χρέους, καθώς θεωρεί ότι οι δήμοι βρίσκονται κάτω από αυξημένη εποπτεία από τους πολίτες και μάλλον είναι περισσότερο συντηρητικοί και αρκετά υπεύθυνοι.
Ο κ. Hudak απορρίπτει επίσης τις αιτιάσεις ότι η ΕΤΕπ καθίσταται ολοένα και περισσότερο ο βασικός παράγοντας και υπεύθυνος λήψης αποφάσεων σε θέματα δημοσίων επενδύσεων. Η ΕΤΕπ λέει, δεν προωθεί τη δική της ατζέντα, αλλά λειτουργεί με βάση τα αιτήματα που λαμβάνει από τους Ευρωπαϊκούς θεσμούς.
Τέλος ο αντιπρόεδρος της ΕΤΕπ, αναγνωρίζει ότι οι επενδύσεις που γίνονται μέσω EFSI θα πρέπει να επιτύχουν καλύτερη γεωγραφική κατανομή καθώς για την ώρα το 90% των χρημάτων πάει στα παλιά κράτη μέλη.
Γι αυτό λέει ο κ. Hudak ότι η ΕΤΕπ, δημιούργησε το URBIS, ένα κέντρο βοήθειας και εξυπηρέτησης των τοπικών αρχών που ενδιαφέρονται να χρησιμοποιήσουν τα χρηματοδοτικά εργαλεία της Τράπεζας.
«Εάν είστε δήμαρχος, το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να κάνετε κλικ στο urbis και να λάβετε πληροφορίες σχετικά με όλους τους τύπους υπηρεσιών», λέει χαρακτηριστικά.
Ολόκληρη η συνέντευξη του αντιπροέδρου της ΕΤΕπ, στο διευθυντή της EurActiv Ελλάδας, Νίκο Λαμπρόπουλο, που δόθηκε στα πλαίσια της παρουσίασης του Urbis, στο Ρότερνταμ της Ολλανδίας.
Μέχρι στιγμής είστε ικανοποιημένος από τη συνεργασία σας με τους δήμους και τις περιφέρειες, αλλά και για το ενδιαφέρον τους για τη χρήση των εργαλείων που προσφέρει η ΕΤΕπ;
Ναι, η συνεργασία πηγαίνει πολύ καλά και αντικατοπτρίζεται από το γεγονός ότι η αστική ανάπτυξη καθίσταται σε ολοένα και πιο σημαντικό θέμα για την Ευρώπη, καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι ζουν στις πόλεις. Στην πραγματικότητα, σε περίπου 30 χρόνια οι οκτώ από τους δέκα πολίτες της ΕΕ θα εγκαταλείψουν τις πόλεις. Πρόκειται για έναν μεγάλο πληθυσμό που δημιουργεί ήδη πολύπλοκα ζητήματα όσον αφορά τις υποδομές, και τις διάφορες υπηρεσίες. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο η ζήτηση [των υπηρεσιών μας] αυξάνεται και μέρος της ανταπόκρισης σε αυτό το αίτημα είναι η δημιουργία του Urbis, το οποίο παρέχουμε στους δήμους και τις περιφέρειες.
Το Urbis θα φιλοξενηθεί de facto ως δικτυακός τόπος στο πλαίσιο του συμβουλευτικού κόμβου της ΕΤΕπ, αλλά η καινοτομία έγκειται στο γεγονός ότι η ΕΤΕπ σε συνεργασία με διάφορους οργανισμούς, και ιδίως την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, θα παρέχει διαφορετικές χρηματοοικονομικές υπηρεσίες και τεχνική βοήθεια στους δήμους και τις περιφέρειες.
Μέχρι στιγμής, οι υπηρεσίες αυτές βρίσκονται σε διαφορετικά τμήματα της ΕΤΕπ και πλέον το Urbis προσπαθεί να τις συγκεντρώσει και να τις θέσει όλες κάτω από μια ομπρέλα, ένα παράθυρο, ώστε να καταστήσουμε πολύ ευκολότερη την πλήρη πρόσβαση στις υπηρεσίες της ΕΤΕπ.
Εάν είστε δήμαρχος, το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να κάνετε κλικ στο urbis και να λάβετε πληροφορίες σχετικά με όλους τους τύπους υπηρεσιών. Από συμβουλευτικές υπηρεσίες μέχρι τη δόμηση, την ανάπτυξη έργων, τη χρηματοδότηση που μπορεί να προσφέρει η ΕΤΕπ.
Για την απλούστευση της διαδικασίας αναπτύξαμε ένα πρότυπο περιγραφής έργου, πολύ σύντομο, όπου ζητάμε τη συμπλήρωση μερικών βασικών ερωτημάτων. Οι ερωτήσεις αφορούν το είδος του έργου, τη χρηματοδότηση που απαιτείται και οποιουδήποτε άλλου είδους στήριξη. Στη συνέχεια, οι άνθρωποι μας θα λάβουν αυτή την αίτηση και με βάση τις συγκεκριμένες ανάγκες, θα απαντήσουν με ποιους τρόπους μπορούν να υποστηρίξουν το έργο αυτό.
Στο σημείο αυτό, θα πρέπει να προσθέσω ότι βρισκόμαστε ακόμη σε πιλοτική φάση. Θα λειτουργήσουμε στο Urbis χρησιμοποιώντας ουσιαστικά τους τρέχοντες πόρους της ΕΤΕπ, για να δούμε πόση ζήτηση θα υπάρξει. Στα μέσα του επόμενου έτους, θα προβούμε σε επανεξέταση του προγράμματος, ώστε να αξιολογήσουμε τι λειτουργεί, τι δεν λειτουργεί και με βάση αυτό, να καταστήσουμε το Urbis πιο σταθερό εργαλείο.
Ίσως χρειαστεί να προσαρμόσουμε ορισμένα στοιχεία της πλατφόρμας σε ό, τι αφορά τις παρεχόμενες υπηρεσίες. Φυσικά, κάτι τέτοιο θα απαιτήσει πρόσθετη υποστήριξη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αλλά πιστεύω ότι εάν υπάρχει ζήτηση και το εργαλείο αποδειχθεί χρήσιμο, μπορούμε να το κάνουμε ακόμη μεγαλύτερο.
Εγγυήσεις: Μια πόλη πρέπει να έχει κρατικές εγγυήσεις στο πλαίσιο στήριξης της πρότασής της για χρηματοδότηση από την ΕΤΕπ; Οι τοπικές τράπεζες συμμετέχουν σε αυτό;
Η εγγύηση δεν είναι απαραίτητη εντός της ΕΕ. Όλοι οι δήμοι έχουν εκτιμήσεις επενδύσεων, επομένως δεν απαιτείται ρητή κρατική εγγύηση, μπορούμε να συνεργαστούμε άμεσα με τους δήμους. Φυσικά, το πιο σημαντικό είναι ο υγιής προϋπολογισμός του δήμου: Ένα ερώτημα έγκειται στο αν υπάρχει δημοσιονομικός χώρος, επειδή τόσο οι χώρες, όσο και οι περιφέρειες και οι δήμοι έχουν το δικό τους χρέος.
Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο είναι πολύ σημαντικό να αναλύσουμε, αν υπάρχει δημοσιονομικός χώρος, ικανότητα διαχείρισης χρέους, επειδή παρέχουμε υποστήριξη σε δάνεια και εγγυήσεις που θα πρέπει να καταβληθούν. Έτσι, αν υπάρχει χώρος στο προϋπολογισμό του δήμου για την εκ νέου πληρωμή του έργου, πρέπει να δούμε αν αυτό είναι από μόνο του οικονομικά βιώσιμο.
Εξαρτάται από τις ρυθμίσεις της χώρας. Υπάρχουν ορισμένες χώρες εντός της ΕΕ που έχουν σαφή εγγύηση ή υποστήριξη από το κράτος, όπως για παράδειγμα η Ουγγαρία, που πριν από μερικά χρόνια συγκέντρωσε de facto όλη τη διαχείριση του χρέους και τη χρηματοδότηση των δήμων. Έτσι, οι πόλεις, αφενός, μπορούν να επωφεληθούν από αυτή την υποστήριξη και να πάρουν την εγγύηση από την κυβέρνηση, αφετέρου σε περιπτώσεις που υπάρχει κάποιο επενδυτικό σχέδιο, πρέπει να ζητήσουν έγκριση από την κυβέρνηση. Σε άλλες χώρες, -στην πλειοψηφία της ΕΕ θα έλεγα-, οι δήμοι μπορούν να το πράξουν αυτό από μόνοι τους. Εντούτοις, αν αποτύχουν, πρέπει να το φροντίσουν οι ίδιοι και δεν μπορούν να στηριχθούν στις κυβερνήσεις για υποστήριξη.
Σε περίπτωση που η χρήση του πλαισίου και των δανείων άμεσης επένδυσης γίνει ο κανόνας και όχι η εξαίρεση, εκφράζετε φόβους για το γεγονός ότι αυτό θα μπορούσε να αυξήσει μακροπρόθεσμα τα εθνικά χρέη που θα γίνουν μη βιώσιμα;
Είναι πολύ νωρίς, για να πούμε κάτι τέτοιο. Ωστόσο, ακόμη και το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο μετά το 2020 – το οποίο πιθανότατα θα προχωρήσει προς μια ενεργότερη μετάβαση στα χρηματοπιστωτικά εργαλεία έναντι των επιδοτήσεων, ιδίως στις χώρες και τις περιφέρειες της πολιτικής συνοχής-, θα επηρεάσει τη συνολική κατάσταση. Θα υπάρξουν λιγότερο τυπικά διαρθρωτικά ταμεία όσον αφορά τις διαθέσιμες επιχορηγήσεις, αλλά θα εξακολουθούν να είναι ένα μείγμα επιχορηγήσεων και χρηματοδοτικών εργαλείων.
Προφανώς οι δήμοι θα πρέπει να εκτιμήσουν προσεκτικά πόσο χρέος μπορούν να αντέξουν οικονομικά. Νομίζω ότι βρίσκονται, τουλάχιστον ό, τι βλέπουμε, υπό αυξημένη εποπτεία από τους πολίτες. Και θα έλεγα πως σήμερα βλέπουμε ότι είναι πολύ συντηρητικοί. Γι ‘αυτό δεν ανησυχώ τόσο πολύ για το γεγονός ότι θα υπάρξει ξαφνικά μια κρίση δημόσιου χρέους που θα δημιουργήσουν οι δήμοι, εφόσον μέχρι στιγμής υπήρξαν αρκετά υπεύθυνοι και μάλλον συντηρητικοί.
Η ΕΤΕπ υποστηρίζει όλο και περισσότερο τις δημόσιες επενδύσεις στην Ευρώπη. Πιστεύετε ότι βρισκόμαστε στη διαδικασία αλλαγής του μοντέλου δημόσιων επενδύσεων και ότι η ΕΤΕπ θα καταστεί ο βασικός παράγοντας και υπεύθυνος λήψης αποφάσεων σε αυτή τη διαδικασία;
Είμαστε ένας θεσμός που βασίζεται πολύ στη ζήτηση. Βρισκόμαστε στη διαδικασία ανταπόκρισης στη ζήτηση που προέρχεται είτε από κάτω προς τα πάνω (περιφέρειες, δήμους, αγροτικές περιοχές, ιδιωτικό τομέα), είτε εάν υπάρχουν συγκεκριμένες εντολές από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ή το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όπως το EFSI, το σχέδιο Juncker κ.λπ. Βρισκόμαστε κάπου στη μέση, δεν προωθούμε τις δικές μας στρατηγικές ή ιδέες, αλλά προσπαθούμε να ανταποκριθούμε στην ανάγκη που εντοπίζεται μεταξύ αυτών των ανθρώπων και των θεσμών που δανείζονται τα χρήματα από εμάς. Επομένως, δεν νομίζω ότι η ΕΤΕπ θα είναι σε θέση ή ότι έχει τη φιλοδοξία να επιβάλει τις δικές της ιδέες.
Πιστεύετε ότι υπάρχει ανάγκη για γεωγραφική κατανομή των πόρων, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι όλα τα κράτη μέλη θα επωφεληθούν εξίσου από τα κονδύλια του EFSI;
Υπάρχουν δύο διαφορετικές απόψεις ως προς αυτό: η πρώτη έχει να κάνει με τη στατιστική άποψη. Αν συγκρίνετε το ποσό της χρηματοδότησης του EFSI για κάθε χώρα σε σχέση με το ΑΕΠ της, τότε η χώρα που λαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος αυτής είναι η Εσθονία. η Βουλγαρία κλπ, λόγω του μικρού μεγέθους του ΑΕΠ τους. Αυτή είναι η θετική άποψη.
Η λιγότερο θετική άποψη είναι η συνολική κατανομή των χρημάτων. Θα παρατηρήσετε ότι το 90% των χρημάτων διατίθεται στα παλαιά κράτη μέλη και μόνο το 10% στα νέα. Προφανώς, δεν είμαστε ευχαριστημένοι για το ότι πρέπει να καταστήσουμε τη γεωγραφική κατανομή πιο ισότιμη και πιο ισορροπημένη.
Οπότε αυτό που κάνουμε είναι να δημιουργούμε τον συμβουλευτικό κόμβο, καθώς και τους μικρότερους κόμβους σε βασικές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, της Βουλγαρίας, της Σλοβακίας και της Πολωνίας. Ένας από τους βασικούς λόγους που τα νέα κράτη μέλη δεν χρησιμοποιούν το EFSI αφορά στο ότι δεν χρησιμοποιούνται για την ανάπτυξη έργων με εμπορική βάση, τα οποία πρέπει να επιστραφούν. Μπορεί οι χώρες και οι περιφέρειες συνοχής να έχουν συνηθίσει να εργάζονται με επιδοτήσεις και δωρεάν χρήματα, αλλά τα χρηματοπιστωτικά εργαλεία είναι κάτι καινούριο. Πρέπει, ακόμη, να μάθουν πώς να το κάνουν και πώς να συνδυάζουν επιδοτήσεις και εργαλεία.