Με απόλυτη επιτυχία και με τη συμμετοχή θεσμικών εκπροσώπων, ειδικών επιστημόνων, αλλά και πλήθους στελεχών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης από όλη τη χώρα, πραγματοποιήθηκε στις Αιγές η σημαντική ημερίδα που διοργάνωσε η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), με θέμα: «Το Τοπόσημο ως συντελεστής οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης των τοπικών κοινωνιών». Σε έναν χώρο παγκόσμιας ακτινοβολίας και πολιτιστικής κληρονομιάς, όπως οι Αιγές, η ημερίδα ανέδειξε τον καθοριστικό ρόλο που διαδραματίζουν τα τοπόσημα – ιστορικά, πολιτιστικά, φυσικά ή σύγχρονα – στη διαμόρφωση της ταυτότητας ενός τόπου, αλλά και στη δημιουργία νέων προοπτικών ανάπτυξης και ευημερίας για τις τοπικές κοινωνίες.
Η διοργάνωση, που αποτέλεσε καρπό της συνεργασίας της ΚΕΔΕ με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ημαθίας, τον Δήμο Βέροιας και την ΠΕΤΑ Α.Ε., δεν ήταν απλώς μια ακόμα θεσμική εκδήλωση. Αντίθετα, εξελίχθηκε σε σημείο αναφοράς, ανοίγοντας έναν γόνιμο και στρατηγικής σημασίας διάλογο για το πώς οι Δήμοι της χώρας μπορούν να αξιοποιήσουν τα τοπόσημά τους ως μοχλούς τουριστικής ανάπτυξης, κοινωνικής συνοχής και πολιτιστικής προβολής.
Με το βλέμμα στραμμένο τόσο στην προστασία όσο και στην αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, αλλά και στη δημιουργία νέων σύγχρονων τοποσήμων, η ημερίδα έθεσε τις βάσεις για μια ολοκληρωμένη εθνική στρατηγική που θα συνδέει την τοπική ταυτότητα με την οικονομική πρόοδο και την κοινωνική ευημερία.
Ο Πρόεδρος της ΚΕΔΕ Λάζαρος Κυρίζογλου στον χαιρετισμό του τόνισε:
«Τα τοπόσημα δεν είναι απλώς ιστορικά μνημεία, φυσικά ή γεωλογικά φαινόμενα ή εμβληματικές αρχιτεκτονικές κατασκευές. Είναι ζωντανά σημεία αναφοράς, διαχρονικοί φορείς της ιστορίας, της ταυτότητας, της προσωπικότητας και της συλλογικής μνήμης του τόπου και της πόλης που βρίσκονται και συνδετικοί κρίκοι του παρελθόντος, του παρόντος και του μέλλοντος.
Η συμβολή των τοποσήμων στην κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη των πόλεων είναι ανεκτίμητη, διότι:
- Καθιστούν τις πόλεις αναγνωρίσιμες και ελκυστικές και αυξάνουν τη φήμη, το κύρος και την αξία τους.
- Αναδεικνύουν την ταυτότητα και την προσωπικότητα των πόλεων
- Ενισχύουν το αίσθημα του συνανήκειν σε ένα κοινωνικό σύνολο και την κοινωνική συνοχή των τοπικών κοινοτήτων, καθώς λειτουργούν ως πυρήνες κοινωνικής αλληλεπίδρασης.
- Καλλιεργούν και προάγουν την πολτισμική και πολιτιστική συνείδηση των τοπικών κοινοτήτων.
- Λειτουργούν ως μοχλοί οικονομικής ανάπτυξης, καθώς ενισχύουν την τουριστική δραστηριότητα, προάγουν την τοπική επιχειρηματικότητα, δημιουργούν θέσεις εργασίας, βελτιώνουν τις συγκοινωνιακές και τεχνολογικές υποδομές, καθώς και τις δημόσιες υποδομές υγείας, παιδείας, ψυχαγωγίας κτλ. Βελτιώνουν τον χωροταξικό και αστικό σχεδιασμό και αυξάνουν τις αξίες της γης. Συνεπώς η στρατηγική αξιοποίηση των τοπόσημων μπορεί να μετατρέψει μια πόλη ή μια περιοχή σε πρότυπο βιώσιμης ανάπτυξης και πολιτιστικής εξωστρέφειας
Η ΚΕΔΕ, αναγνωρίζοντας την καταλυτική συμβολή που έχουν τα τοπόσημα στην κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη των τόπων και των πόλεων στις οποίες βρίσκονται, ανέλαβε την πρωτοβουλία να διοργανώσει τη σημερινή ημερίδα στον χώρο ενός από τα σημαντικότερα ιστορικά τοπόσημα της χώρας.
Το αντικείμενο της ημερίδας δεν έχει διερευνηθεί επιστημονικά μέχρι σήμερα επαρκώς στη χώρα από κανέναν άλλον φορέα και χαιρόμαστε που είμαστε ο πρώτος δημόσιος φορέας που το αναδεικνύει.
Ευελπιστούμε η σημερινή ημερίδα να αποτελέσει αφορμή και αφετηρία για εθνικό διάλογο, ανταλλαγή καλών πρακτικών και σχεδιασμό κοινών δράσεων από όλους τους εμπλεκόμενους δημόσιους φορείς. Ας μην ξεχνάμε πως η ανάπτυξη των πόλεων δεν αφορά μόνο το φυσικό περιβάλλον και τις υποδομές αλλά και την ψυχή τους. Και τα τοπόσημα είναι η ψυχή των πόλεων. Η ΚΕΔΕ, είναι διατεθειμένη να προσφέρει κάθε μορφής βοήθεια σε κάθε Δήμο ή πόλη που θα θελήσει να αξιοποιήσει τα τοπόσημά της. Τέλος, αισθάνομαι το χρέος και την ανάγκη να πω ότι: και μαρτυρική βοά από τα σπλάχνα της Ιερής Γης της Μακεδονίας ότι είναι Ελλάδα. Και οι λίθοι κεκράξονται. Βεργίνα-Αιγές-Μιέζα-Πέλλα-Δίον-Αμφίπολη και όχι μόνο. Βρισκόμαστε σε ένα τόπο με πάνω από 2500 χρόνια ιστορία. Το Μακεδονικό Βασίλειο. Εδώ βασίλευε ο Φίλιππος. Εδώ στέφθηκε Βασιλιάς ο γιος του Αλέξανδρος ο Μέγας και από εδώ ξεκίνησε την μυθική του εκστρατεία του για να ελευθερώσει τόπους και να ενώσει ανθρώπους και πολιτισμούς. Εδώ ήλθε ο καταρράκτης της πίστεως, ο Απόστολος των Εθνών Παύλος και μετέφερε το μήνυμα του Χριστού στους κατοίκους της Βέροιας. Ένας τόπος με όνομα πολύ βαρύ και ιστορία».
«Διαμάντι» της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς χαρακτήρισε τις Αιγές στον χαιρετισμό του ο Δήμαρχος Βέροιας, κ. Κωνσταντίνος Βοργιαζίδης και επεσήμανε ότι «τόσο η υλική όσο και η άυλη πολιτιστική κληρονομιά μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως καταλύτης για τη αειφόρο ανάπτυξη και μπορούν να συμβάλουν έντονα στην κοινωνική συνοχή, την ενίσχυση της αίσθησης της ταυτότητας και να αποτελέσουν μοχλό οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης των τοπικών κοινωνιών», ενώ «στόχος των εκπροσώπων στους βαθμούς της Αυτοδιοίκησης είναι η ενσωμάτωση της πολιτιστικής κληρονομιάς στην τοπική ανάπτυξη και τη βιώσιμη τουριστική πολιτική» αντιμετωπίζοντας την πρόκληση της δημιουργίας ενός πλούσιου και συμμετοχικού διαλόγου «που ενώνει την κεντρική εξουσία με την τοπική διακυβέρνηση».
Η Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας, κα. Αθηνά Αθανασιάδου – Αηδονά αναφέρθηκε στο Πολυκεντρικό Μουσείο των Αιγών ενστερνιζόμενη τον χαρακτηρισμό που είχε προσδώσει ο Ευρωπαίος Επίτροπος Απόστολος Τζιτζικώστας ως «ένα οικουμενικό σύμβολο του ελληνικού πολιτισμού», ανέφερε τους αρχαιολογικούς χώρους και τα μνημεία που έχουν αποκατασταθεί και αναδειχθεί στις 7 Περιφερειακές Ενότητες με ευρωπαϊκούς πόρους της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και κατέληξε λέγοντας ότι «τα τοπόσημά μας είναι ταυτόχρονα η μνήμη και η ταυτότητα, αλλά και ταυτόχρονα η προοπτική μας».
«Η ιστορία της Μακεδονίας συναντά την παγκόσμια κληρονομιά» στις Αιγές, στον τόπο που αποτελεί «σημείο εκκίνησης για τον πολιτισμό που διαμόρφωσε τον μετέπειτα κόσμο» ανέφερε στην τοποθέτησή του ο κ. Παντελής Τσακίρης, Πρόεδρος της Επιτροπής Πολιτισμού & Νεολαίας ΚΕΔΕ και Δήμαρχος Ωραιοκάστρου. Τα τοπόσημα είναι «οι πιο δυνατοί μας πόροι, ορατοί, αναγνωρίσιμοι και φορτισμένοι με ιστορία και συμβολισμό» και επεσήμανε την πρόκληση της αντίληψής τους ως δυναμικό μοχλό που θα κινήσει την τοπική οικονομία, κάτι το οποίο μπορεί να γίνει μέσω μιας αναπτυξιακής στρατηγικής, ενός στρατηγικού branding που θα συνδέει τη στρατηγική με τις υποδομές και το αφήγημα προκειμένου να παραχθεί ένα πολλαπλασιαστικά συνολικό όφελος που θα συμβάλει στην δημιουργία έργων υποδομής που θα πρέπει να πλαισιωθούν στο αίσθημα της περηφάνιας των κατοίκων και της αίσθησης ότι ο τόπος τους υπάρχει στον χάρτη.
Ο κ. Φίλιππος Αναστασιάδης, Πρόεδρος Π.Ε.Τ.Α. Α.Ε. και Δήμαρχος Παγγαίου ξεκίνησε την τοποθέτησή του υποστηρίζοντας ότι πρέπει «να κοιτάξουμε με οραματική διάθεση το μέλλον» και παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι ένα ανοιχτό μουσείο, υπάρχουν σημεία ενδιαφέροντος που «παραμένουν αναξιοποίητα, αόρατα, εγκλωβισμένα στην καθημερινότητα», ενώ δεν παρέλειψε να αναφερθεί στον ρόλο της Π.Ε.Τ.Α. για την αρωγή των Δήμων προσφέροντας τεχνογνωσία, μελέτες, πρόσβαση σε ευρωπαϊκά προγράμματα, οργανωμένη υποστήριξη ώστε να μετατρέψουν τα τοπόσημα σε μοχλό ανάπτυξης, καθώς αυτά είναι οικονομία, τουρισμός, θέσεις εργασίας, είναι η κοινωνική συνοχή, είναι η ψυχή των τοπικών κοινωνιών και «αν τα αναδείξουμε δίνουμε ψυχή και δύναμη και στην ίδια την ανάπτυξη. Αυτό είναι το στοίχημα, αυτό είναι το καθήκον μας.»
Κεντρική ομιλήτρια ήταν η Υπουργός Πολιτισμού, Δρ. Λίνα Μενδώνη, η οποία έθεσε ως στόχο την ανάδειξη του πολιτισμού που αποτελεί ένα βασικό κοινωνικό αγαθό ως εθνικό αναπτυξιακό κεφάλαιο και θεμελιώδη συντελεστή της οικονομικής και κοινωνικής ανάταξης και προόδου των τοπικών κοινωνιών και της Περιφέρειας. Σε αυτό το πλαίσιο και ως μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς, τα τοπόσημα εντάσσονται στο οικονομικό και κοινωνικό γίγνεσθαι του τόπου, αποτελούν στοιχεία της ζώσας πραγματικότητας και η σχέση τους με την τοπική κοινωνία είναι βαθιά συναισθηματική. Ενώνουν τις γενιές, ενισχύουν το αίσθημα του συνανήκειν, ενισχύουν τη φήμη ενός τόπου, συμβάλλουν στην εξωστρέφεια των τοπικών κοινωνιών και είναι πόλος έλξης και πολιτιστικής διπλωματίας.
Η Επίτιμη Έφορος Αρχαιοτήτων, Δρ. Αρχαιολόγος, κ. Αγγελική Κοτταρίδη έκλεισε τον πρώτο κύκλο των τοποθετήσεων μιλώντας εκτενώς για την αξία της κληρονομιάς και ιδιαίτερα για την περιοχή της Ημαθίας που αποτελεί την «αρχαία καρδιά της Μακεδονίας» κι έκανε μια αποτίμηση των έργων που πραγματοποιήθηκαν την περίοδο 2011-2024 καθώς και των πολλών δράσεων εξωστρέφειας (περιοδικές εκθέσεις, εκδόσεις, ημερίδες, βιβλιοπαρουσιάσεις κ.α.) κι έφερε πλείστα παραδείγματα καλών πρακτικών από περιοχές του εξωτερικού αναφορικά με τη διατήρηση και ανάδειξη την πολιτιστικής κληρονομιάς.
Ακολούθως η κα. Γεωργία Στρατούλη, Δρ. Αρχαιολόγος, Προϊσταμένη Εφορείας Αρχαιοτήτων Κιλκίς & Αν. Προϊσταμένη Εφορείας Αρχαιοτήτων Ημαθίας, μίλησε για την συμβολή και την αξιοποίηση του αρχαιολογικού χώρου της αρχαίας Ευρωπού μέσω προκλήσεων και προοπτικών στην εξωστρέφεια και την αναπτυξιακή πορεία της Κεντρικής Μακεδονίας.
Στον ρόλο των τοπόσημων στην κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη των πόλεων ως αναπόσπαστο στοιχείο της ταυτότητας των πόλεων και φορείς ιστορικής μνήμης, πολιτιστικής αξίας και κοινωνικής συνοχής αναφέρθηκε ο κ. Ανδρέας Μήλιος, Δρ. Πολιτειολογίας Πανεπιστημίου Φρανκφούρτης και Οικονομολόγος παραδίδοντας παραδείγματα καλών πρακτικών από την Ελλάδα και την Ευρώπη. Ο κ. Βλάσιος Βλασίδης, Καθηγητής Πανεπιστημίου Μακεδονίας στο Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών & Ανατολικών Σπουδών παρουσίασε την πορεία ανακήρυξης της ευρύτερης περιοχής του Ωραιοκάστρου ως πάρκο ιστορικής μνήμης από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, ενώ η κα. Μελίνα Παπαδοπούλου, Αρχιτέκτων- ΜΑ Μουσειολόγος, παρουσίασε τη μελέτη της για το τοπόσημο στη θέση “Πολυβολείο” του Δήμου Ωραιοκάστρου με στόχο την ενεργοποίηση της τοπικής μνήμης και η παραγωγή νέων πολιτισμικών αφηγήσεων, με εκπαιδευτικό και τουριστικό αντίκτυπο για την ευρύτερη περιοχή.
Κατά τη δεύτερη ενότητα της ημερίδας αυτοδιοικητικά στελέχη παρουσίασαν καλές πρακτικές από διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Ο κ. Τάσος Χρόνης, Δήμαρχος Επιδαύρου, αναφέρθηκε στη σχέση των μνημείων UNESCO με την Τοπική Αυτοδιοίκηση και την Ανθεκτικότητα. Η κ. Ευφροσύνη Μερεμετσάκη επικεντρώθηκε κατά την ομιλία της στα τοπόσημα του Δήμου Πέλλας, ενώ Στα 30 χρόνια Φεστιβάλ του Δήμου Παπάγου- Χολαργού αναφέρθηκε η κα. Βικτωρία Νικάκη, Αντιδήμαρχος Διοίκησης, Οικονομικής Ανάπτυξης, Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δήμου Παπάγου-Χολαργού, που αποτελεί τον κορυφαίο πολιτιστικό θεσμό του Δήμου Παπάγου – Χολαργού που προσελκύει χιλιάδες κόσμου από όλη την χώρα. Η κα. Έφη Σπανού, Δημοτική Σύμβουλος Μαραθώνα, παρουσίασε την ιδέα μετασχηματισμού του τρόπου με τον οποίο η νεολαία αλληλεπιδρά με τον πολιτισμό καθιστώντας την πιο ενεργή και αποτελεσματική. Ο κ. Λευτέρης Κοντουλάκος, Δημοτικός Σύμβουλος Πεντέλης, τόνισε την πολιτιστική, οικονομική και κοινωνική αξία του Τοπόσημου που αποτελεί ένα σημείο ταυτότητας, συμμετοχής και δυναμικής ανάπτυξης, ενώ για τον λιγνίτη του Δήμου Εορδαίας ως τοπόσημο μνήμης, ταυτότητας και μετάβασης μίλησε ο κ. Αντώνης Βασιλειάδης, Δημοτικός Σύμβουλος Εορδαίας, ο οποίος διαμόρφωσε τον κοινωνικό και οικονομικό χάρτη της Εορδαίας και δημιούργησε μια συλλογική ταυτότητα που συνδέεται με την εργασία, την παραγωγή, την αξιοπρέπεια. Συντονιστής της δεύτερης ενότητας ήταν ο Χάρης Ρώμας, Αντιπρόεδρος Επιτροπής Πολιτισμού και Νεολαίας ΚΕΔΕ.
Η ενότητα της παράθεσης καλών πρακτικών έκλεισε με τον κ. Λάμπρο Κασαγιάννη, Δημοτικό Σύμβουλο Παιανίας και την παρουσίαση ενός επιχειρηματικού σεναρίου του Σπηλαίου “Κουτούκι” Παιανίας ως ένα τοπόσημο πολιτισμού που αποτελεί συντελεστή οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης της ευρύτερης περιοχής της Αττικής.
Στην ημερίδα παρευρέθηκαν εκπρόσωποι της εκκλησίας, πολιτικά στελέχη και εκπρόσωποι της αυτοδιοίκησης, μεταξύ των οποίων, ο Α΄ Αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ Γρηγόρης Κωνσταντέλλος, ο Β΄ Αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ Γιώργος Παπαναστασίου, ο Γενικός Γραμματέας της ΚΕΔΕ Δημήτρης Καφαντάρης, Υφυπουργός Ανάπτυξης & Βουλευτής Ημαθίας ΝΔ κ. Λ. Τσαβδαρίδης, ο Βουλευτής Επικρατείας ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής κ. Π. Δουδωνής, ο Δήμαρχος Νάουσας κ. Ν. Κουτσογιάννης, ο κ. Α. Γλαβίνας μέλος Πολιτικού Κέντρου του ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής, κ.α.
