Τριακόσια πενήντα εκατομμύρια ευρώ είναι το ποσό που εκτιμάται ότι μπορεί να κρίνει την τύχη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης μέχρι τον Απρίλιο. Τόσα είναι τα χρήματα που απαιτούνται από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων προκειμένου να υπάρξει επιμήκυνση των δανείων που έχουν λάβει οι δήμοι, αλλά και να πετύχουν ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς.
Η απόφαση που υπέγραψε ο πρώην υπουργός Εσωτερικών Χ. Καστανίδης αναφορικά με τους όρους υπαγωγής – ακόμη και υποχρεωτικής – των χρεωμένων δήμων σε πρόγραμμα εξυγίανσης, σύμφωνα με το Ν.3852/2011, προβλέπει ιδιαίτερα αυστηρές προϋποθέσεις που μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν την επιβολή σε αυτούς αυστηρής επιτήρησης με περιορισμό ή ακόμη και πάγωμα προσλήψεων αλλά και δέσμευση εσόδων για την αποπληρωμή των οφειλών τους.
Ωστόσο δεν είναι λίγα τα στελέχη της Αυτοδιοίκησης που θεωρούν ότι δεν είναι αναγκαία η υπαγωγή ενός δήμου σε ένα τόσο σκληρό «μνημόνιο» προκειμένου να σωθεί. Άλλωστε πληροφορίες θέλουν οι δήμοι που έχουν κάνει αιτήσεις στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων προκειμένου να λάβουν δάνεια, με αποκλειστικό όμως στόχο τον ισοσκελισμό των προϋπολογισμό τους, να μην ξεπερνούν τους πενήντα.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι μετά την επιμήκυνση, την αποπληρωμή των παλαιών οφειλών και τον ισοσκελισμό των προϋπολογισμών τους, ελάχιστοι θα είναι οι δήμοι – ίσως λιγότεροι και από 10 – που θα έχουν ανάγκη εθελοντικά ή υποχρεωτικά, του προγράμματος εξυγίανσης. Συμπληρώνουν δε γι αυτούς ότι θα μπορούσε να υπάρξει ad hoc ρύθμιση, καθώς όπως εκτιμούν το μείζον πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι περισσότεροι απ΄ αυτούς είναι το πλεονάζον προσωπικό, κάτι που θα μπορούσε να αντιμετωπισθεί με εθελοντικές μετατάξεις.
Κατά συνέπεια, εκείνο που απασχολεί κυρίως είναι αν και κατά πόσο το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων μπορεί να προχωρήσει στην απρόσκοπτη δανειοδότηση των δήμων. Δεν είναι λίγες εξάλλου οι καταγγελίες δημάρχων ότι ενώ έκαναν αιτήσεις για δάνεια αυτές έπεσαν στο κενό, είτε γιατί «μπλοκαρίστηκαν» από το Ελεγκτικό Συνέδριο που εντόπισε πως ορισμένοι από τους όρους στης σύμβασης του ΤΠΔ δεν ήταν νόμιμοι, είτε γιατί δεν υπήρχε ρευστότητα. Μία από τις περιπτώσεις αυτές ήταν και εκείνη του δήμου Νίκαιας – Αγ. Ι. Ρέντη. Και ενώ για το πρώτο πρόβλημα έχουν γίνει ήδη κινήσεις και από τη ΚΕΔΕ προκειμένου να αντιμετωπισθεί νομικά, βασικό ζητούμενο παραμένει αν υπάρχει η απαραίτητη ρευστότητα στο ΤΠΔ προκειμένου να δανειοδοτηθούν οι ΟΤΑ.
Βάση των τελευταίων ρυθμίσεων που πέρασαν μέσα από τις διατάξεις του πολυνομοσχεδίου Βενιζέλου, οι αδιάθετοι πόροι του λεγόμενου «πράσινου» ταμείου πρέπει να μεταφερθούν στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων προκειμένου να διευκολυνθεί υπό όρους και αυστηρές εγγυήσεις ο δανεισμός των ΟΤΑ. Μάλιστα τα χρήματα αυτά «έρχονται» στο Ταμείο με τους όρους δανεισμού που ισχύουν στην Τράπεζα της Ελλάδος, κάτι που πρακτικά σημαίνει ότι αυτός μπορεί να γίνει με ευνοϊκότερο επιτόκιο σε σχέση με το 5,9% που ισχύει στο ΤΠΔ.
Μια τέτοια ρύθμιση θα μπορούσε να λειτουργήσει προς όφελος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, εξαιτίας της «ελάφρυνσης» των επιτοκίων δανεισμού της.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις το ποσό που μπορεί να εισρεύσει στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων από το «πράσινο» Ταμείο ενδέχεται να αγγίζει ακόμη και το ένα δις. ευρώ, όμως ουδείς μπορεί να πει με βεβαιότητα πόσα χρήματα έχουν δεσμευθεί σε ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου. Στελέχη της Αυτοδιοίκησης πάντως εκτιμούν ότι το ποσό των 350 εκατομμυρίων ευρώ που απαιτείται τους επόμενους μήνες για το δανεισμό των ΟΤΑ είναι σίγουρο ότι μπορούν να εξασφαλισθούν. Όπως χαρακτηριστικά λένε μάλιστα, τα ποσά αυτά θα μπορέσουν να καλύψουν το 90% των δήμων που ζητούν επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής και μείωση του επιτοκίου με αποτέλεσμα των περιορισμό των τοκοχρεολυσίων κατά 50% περίπου.
Πρόγραμμα εξυγίανσης με … υπουργική σφραγίδα
Βάση της απόφασης που έχει υπογράψει ο πρώην υπουργός Εσωτερικών Χ. Καστανίδης, οι δήμοι με σοβαρό οικονομικό πρόβλημα έχουν τη δυνατότητα να υποβάλλουν και εθελοντικά αιτήσεις ένταξης στο πρόγραμμα εξυγίανσης μέχρι τις 4 Δεκεμβρίου. Προκειμένου να ενταχθούν οι ΟΤΑ στο πρόγραμμα, οι ετήσιες υποχρεώσεις για τοκοχρεωλύσια πρέπει να υπερβαίνουν το 20% των τακτικών τους εσόδων ή το συνολικό χρέος τους υπερβαίνει το σύνολο των τακτικών εσόδων. Τη δυνατότητα έχουν και όσοι δήμοι αδυνατούν λόγω οικονομικών προβλημάτων να καταρτίσουν ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς, όπως πλέον υποχρεούνται.
Η εθελοντική ένταξη επιτρέπει στους ΟΤΑ να εντάξουν στο πρόγραμμα μόνο κάποια από τις δημοτικές ενότητες ώστε οι όροι και οι περιορισμοί να μην ισχύουν για το σύνολο του δήμου. Μεταξύ των διευκολύνσεων που προκύπτουν από την ένταξη στο πρόγραμμα είναι η ρύθμιση των δανειακών υποχρεώσεων από χορηγηθέντα δάνεια από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, ο διακανονισμός των ληξιπρόθεσμων χρεών τους προς ιδιώτες, με εγγραφή στο σκέλος των δαπανών του προϋπολογισμού τους μόνο του μέρους της διακανονισθείσας οφειλής και όχι του συνόλου αυτής. Επίσης οι δήμοι θα έχουν πρόσβαση στον Λογαριασμό Εξυγίανσης και Αλληλεγγύης της Αυτοδιοίκησης μετά από απόφαση της Ελεγκτικής Επιτροπής που είναι αρμόδια για την υλοποίηση του προγράμματος, προς κάλυψη του κόστους επιτοκίου των δανείων τους και των χρεολυσίων για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.
Οι ΟΤΑ που θα ενταχθούν στο πρόγραμμα – ανάλογα και με το μέγεθος του προβλήματος που αντιμετωπίζουν – αναλαμβάνουν και αυστηρές υποχρεώσεις όπως τον περιορισμό των προσλήψεων κάθε μορφής συμβάσεων, τη διάθεση μέρους ή του συνόλου των εσόδων τους εκτός εκείνων που προορίζονται για έργα και εργασίες συντήρησης και επισκευής υποδομών του δήμου προς επίτευξη των στόχων του επιχειρησιακού προγράμματος εξυγίανσης και τέλος την παρακολούθηση της εξέλιξης του δημοτικού ή περιφερειακού επιχειρησιακού προγράμματος εξυγίανσης από την Ελεγκτική Επιτροπή αλλά και τη διαβίβαση ετήσιων αναφορών προόδου από τους ΟΤΑ σε αυτή.