Πιο αυστηρός έλεγχος των δήμων για τις υποχρεώσεις που έχουν για την πρόληψη των πυρκαγιών και τις επιπτώσεις που θα έχουν αν δεν τις τηρούν αλλά και η μεγαλύτερη αξιοποίηση της τεχνολογίας στις δασικές πυρκαγιές, ήταν δύο από τα κεντρικά σημεία της συνέντευξης του υπουργού Επικρατείας Άκη Σκέρτσου, στο ραδιοφωνικό σταθμό «Σκάι».

Ο κ. Σκέρτσος προανήγγειλε μέτρα και αυστηρότερες κυρώσεις σε δήμους που δεν τηρούν τις υποχρεώσεις τους αναφορικά με την πρόληψη των πυρκαγιών, ενώ ανακοίνωσε ότι πολύ σύντομα η κυβέρνηση θα φέρει νομοσχέδιο, το οποίο θα προβλέπει εντατικούς ελέγχους των δήμων για τις επιδόσεις τους σε ζητήματα πολιτικής προστασίας και προστασίας του περιβάλλοντος.

Ξεκινώντας, αναλυτικώς, από τη μεταβολή του κλίματος παγκοσμίως, ο υπουργός Επικρατείας επισήμανε ότι «έχει συντελεσθεί μια πολύ μεγάλη αλλαγή στο κλίμα, που μας αναγκάζει όλους να τροποποιήσουμε τις μεθόδους και τα εργαλεία που έχουμε, για να αντιμετωπίσουμε τις πυρκαγιές του καλοκαιριού. Έχει αυξηθεί η θερμοκρασία, έχουμε πιο έντονους και πιο παρατεταμένους καύσωνες, αυτό οδηγεί σε μεγάλη ξηρασία».

Προσοχή με τα νούμερα

Ζήτησε δε, να περιμένουμε να δούμε τον αριθμό των στρεμμάτων που κάηκαν όταν κλείσει η αντιπυρική περίοδος, με τα πλέον έγκυρα εργαλεία μέτρησης, όπως είπε. «Με βάση τον “Κοπέρνικο”, το εργαλείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την περασμένη εβδομάδα στη Ρόδο το 91% των εδαφών που κάηκαν, είχε μικρή έως μέτρια ζημιά […] το 9% έχει υποστεί μεγαλύτερη ή ολική καταστροφή». Μπορεί μια πυρκαγιά να μας απασχόλησε για μια εβδομάδα και πλέον, αποδείχθηκε όμως εκ των υστέρων ότι δεν έχει οδηγήσει σε ολική καταστροφή. Ας μην χρησιμοποιούμε νούμερα που δεν είναι βέβαια», συνέστησε.

Νέες συνθήκες

Επίσης, την εύφλεκτη ύλη που δημιουργείται από τις παρούσες κλιματικές συνθήκες, «η συμβατική οργάνωση κάθε συστήματος πυρόσβεσης δεν μπορεί να την αντιμετωπίσει […] αυτό το οποίο λέει η επιστημονική κοινότητα είναι ότι μια πυρκαγιά που έχει τα χαρακτηριστικά της megaπυρκαγιάς, εκπέμπει δέκα φορές υψηλότερο θερμικό φορτίο από μια συμβατική πυρκαγιά του προηγούμενου αιώνα. Αυτό καθιστά τις ρίψεις νερού και την προσέγγιση από επίγειες δυνάμεις από δύσκολη έως αδύνατη. Αυτό οδηγεί στη γιγάντωση μιας πυρκαγιάς και στην αδυναμία να την αντιμετωπίσει ένα Πυροσβεστικό Σώμα με την παλιά οργάνωση και λογική. Χρειαζόμαστε νέα εργαλεία», επέμεινε.

Όσον αφορά τον απολογισμό, δήλωσε πως «δεν μπορούμε να λέμε ότι δεν έχει γίνει τίποτε στην Πολιτική προστασία από το 2019 έως σήμερα» και σημείωσε: «Έχουμε το 112, έχουμε το εργαλείο των προληπτικών εκκενώσεων πληθυσμού με σωτήρια αποτελέσματα για την ανθρώπινη ζωή». Και, στο σήμερα, «έχουμε εκπονήσει ένα μεγάλο, πρωτοφανές ιστορικά, πρόγραμμα πρόληψης, καθαρισμών ζωνών, διαπλατύνσεων. Έχουν ανοίξει αντιπυρικές ζώνες δεκάδων χιλιάδων χιλιομέτρων και διαπλατύνσεις δρόμων μέσα στα δάση». Στη Δαδιά και ευρύτερα στον Έβρο ειδικότερα, «δαπανήθηκαν 6 εκατ. ευρώ το 2022 και το 2023 σε αντιπυρικές ζώνες, που εκ του αποτελέσματος φαίνεται πως δεν ήταν αρκετές». Σύμφωνα, μάλιστα, με όσα είπαν επιστήμονες, «ήταν μια πυρκαγιά που αναπτύχθηκε ουσιαστικά σε ένα μέτωπο 17 ως 20 χιλιομέτρων μέσα σε πέντε ώρες. Αυτό είναι πρωτοφανές ιστορικά, δεν έχει ξανασυμβεί ούτε στην Ελλάδα ούτε στην υπόλοιπη Ευρώπη, μόνο σε μια φωτιά στην Ισπανία το 2017. Όταν έχεις να αντιμετωπίσεις 17 ταυτόχρονες εστίες στη Δαδιά σε ένα πολύ πυκνό, παρθένο δάσος […] έχεις να κάνεις με μια πάρα πολύ δύσκολη κατάσταση».

Σε άλλο σημείο της συνέντευξης, ο Ά.Σκέρτσος διευκρίνισε ότι δεν υπάρχει σκέψη να επιστρέψει στη Δασική Υπηρεσία η ευθύνη της δασοπυρόσβεσης, «αυτό που μπορεί να γίνει είναι η στενότερη συνεργασία των δασικών υπηρεσιών με την Πυροσβεστική».

Αυστηρότερες κυρώσεις σε δήμους και ιδιώτες

Σε ότι αφορά τους δήμους ο κ. Σκέρτσος τόνισε ότι «από το 2021 και μετά έχουμε κάνει ένα νέο πλαίσιο σχετικά με τη δυνατότητα του δήμου να μπαίνει σε ένα οικόπεδο που δεν έχει καθαριστεί. Μπορεί, πλέον, αυτεπάγγελτα να μπαίνει ο δήμος». Πλέον, ένα από τα μέτρα που θα ανακοινωθούν το επόμενο διάστημα, θα συμπεριλαμβάνει και αυστηρότερη κύρωση και στον δήμο που δεν κάνει τη δουλειά αυτή, και στον ιδιώτη. Με τη βοήθεια της τεχνολογίας, της τεχνητής νοημοσύνης, των αεροφωτογραφιών μπορούμε να βρούμε τα πάντα πλέον», προειδοποίησε.

Πολύ πιο εντατικά, στο εξής, η Πολιτική Προστασία θα ελέγξει τους δήμους και «το Υπουργείο Εσωτερικών, στο πλαίσιο της διαρκούς επανεξέτασης της εποπτείας που ασκεί το ίδιο στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, θα φέρει ένα νομοσχέδιο το αμέσως επόμενο διάστημα, στο οποίο θα υπάρχουν κρίσιμοι δείκτες. Μεταξύ αυτών και η τήρηση όλων των οδηγιών για την πολιτική προστασία και την προστασία του περιβάλλοντος, για τις επιδόσεις των δήμων», προανήγγειλε ο υπουργός Επικρατείας προσθέτοντας:

«Οι δήμοι θα πρέπει να πάρουν το μήνυμα ότι έχουν πάρα πολύ συγκεκριμένες υποχρεώσεις τις οποίες αν δεν τηρούν θα έχουν επιπτώσεις […] κάθε δήμος αλλά και οι κάτοικοι μιας περιοχής πρέπει να αυτο-οργανωθούν. Να κρατούν το δάσος καθαρό, να το φροντίζουν».

Στο σημείο αυτό, μάλιστα, έφερε το παράδειγμα του λόφου Φιλοθέης: εκεί «ο Δήμος Φιλοθέης-Ψυχικού έχει μισθώσει συνεργείο security, έχουν drones, πετούν ανά 15 λεπτά πάνω από τον λόφο και περιπολούν ώστε να έχουν εικόνα. Αντίστοιχα πρέπει να αυτο-οργανωθούν όλοι οι δήμοι που έχουν περιαστικά δάση», πρότεινε.

Σε άλλο σημείο της συνέντευξης έκανε, εξ άλλου, γνωστό, ότι «για το πρόγραμμα καθαρισμού δόθηκαν 150 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, για τα εναέρια μέσα είναι στα 80-90 εκατ. Το πρόγραμμα “Αιγίς” αγγίζει τα 2 δισ. ευρώ, είναι πρώτη φορά που η ελληνική Πολιτεία διαθέτει τόσα πολλά χρήματα». Ενώ υποσχέθηκε πως θα αναρτηθεί πριν τις εκλογές ο κατάλογος των δήμων που ανταποκρίθηκαν και εκείνων που δεν ανταποκρίθηκαν, και «θα υπάρχει πολύ αυστηρή εποπτεία», σημείωσε με έμφαση.

Και, ως γενικό μήνυμα, επισήμανε πως «χωρίς μια συλλογική, ολοκληρωμένη αφύπνιση και κινητοποίηση της κοινωνίας το πρόβλημα δεν θα λυθεί. Υπερβαίνει τις παραδοσιακές δυνατότητες ενός κράτους να διαχειρισθεί τέτοιες πυρκαγιές. Χρειάζεται εγρήγορση και αφύπνιση από όλους μας στο πεδίο της καθημερινότητας». Επαναλαμβάνοντας, ακόμη, ότι «το πόρισμα Γκολντάμερ έχει εφαρμοσθεί σχεδόν στο 90%», ζήτησε «να αποπολιτικοποιήσουμε τη διαχείριση των πυρκαγιών, της κλιματικής κρίσης, της πολιτικής προστασίας, οι λύσεις είναι προφανείς και συγκεκριμένες».

Νέες ποινές

Στο θέμα της απονομής της Δικαιοσύνης, στα χαμηλής και μεσαίας παραβατικότητας εγκλήματα ανέφερε ότι «πρέπει να γίνουμε πιο αυστηροί και ως προς τη μετατροπή κάποιων ποινών και σε χρηματικές ποινές και ως προς τη δυνατότητα των πολλαπλών αναβολών που οδηγούν σε γενικευμένο αίσθημα ατιμωρησίας. Θα περιορισθούν στο ελάχιστο, σε μία ουσιαστικά» (οι αναβολές). «Για μας η επιτάχυνση στην απονομή Δικαιοσύνης αποτελεί μείζονα μεταρρυθμιστική προτεραιότητα». Οι δίκες, τελικώς, να μην διαρκούν «περισσότερο από ό,τι σε μια μέση ευρωπαϊκή χώρα». Και, στόχος της τρέχουσας τετραετίας είναι η σύγκλιση με το ευρωπαϊκό κεκτημένο, είναι «βασικός εθνικός στόχος και προτεραιότητα αυτής της κυβέρνησης σε όλα τα πεδία είτε αφορά τη Δικαιοσύνη, είτε αφορά την πολιτική προστασία, την ασφάλεια, την εκπαίδευση, την υγεία. Σε όλα τα πεδία, όταν λέμε, “σταθερά, τολμηρά, μπροστά”, εννοούμε ότι πρέπει να γίνουμε πραγματική ευρωπαϊκή κανονική χώρα. Χωρίς εξαιρέσεις και αστερίσκους», επισήμανε. Χωρίς διαγραφή προστίμων, χωρίς ρουσφέτι, χωρίς διακριτική μεταχείριση. «Ο νόμος πρέπει να εφαρμόζεται ενιαία και οριζόντια σε όλους», διεμήνυσε εν κατακλείδι.

Με drones η επιτήρηση

Σε σχέση με το προσωπικό που υπηρετεί στην Αστυνομία, την Πυροσβεστική και το Λιμενικό Σώμα «έχει αυξηθεί κατά 5,5%, κατά 4.166 άτομα. Το 2019 ήταν 61 τα εναέρια μέσα πυρόσβεσης, είναι 89 πλέον, 40 του κράτους και 49 που μισθώνονται. Συνολικά 16.500 εργαζόμενοι είναι στο Πυροσβεστικό Σώμα, έχουμε διπλασιασμό στους εθελοντές πυροσβέστες». «Αρκεί;», διερωτήθηκε ο υπουργός και απάντησε: «Όχι. Πρέπει όλοι να κάνουμε περισσότερα». «Και το κράτος να εξοπλιστεί με τις πιο σύγχρονες νέες τεχνολογίες», τόνισε εξειδικεύοντας αμέσως μετά:

«Στο πρόγραμμα “Αιγίς” υπάρχει μια επιμέρους δράση που αφορά στην αγορά drones για να γίνεται εναέρια επιτήρηση. Είναι μια σύμβαση η οποία προκηρύσσεται τώρα από το Δημόσιο και από την επόμενη αντιπυρική περίοδο θα έχουμε εξοπλιστεί με περισσότερα από 100 drones σαν αυτά που χρησιμοποιεί ο Στρατός ή το Λιμενικό Σώμα».

Προστασία αρχαιολογικών χώρων

Επόμενη δράση, το πρόγραμμα προστασίας αρχαιολογικών χώρων. «Σε είκοσι από αυτούς μέσω του Προγράμματος “Αιγίς” και πάλι, του Ταμείου Ανάκαμψης, θα υπάρξουν ειδικά συστήματα έγκαιρης παρατήρησης και παρέμβασης σε απόσταση 10 χιλιομέτρων από τον αρχαιολογικό χώρο». Συμπερασματικώς, «η τεχνολογία είναι σύμμαχός μας και πρέπει να την ενσωματώσουμε πλέον στην επιχειρησιακή λειτουργία του Πυροσβεστικού Σώματος».

Για την υπογειοποίηση των καλωδίων είπε πως είναι ένα πρόγραμμα που και αυτό είναι «ενταγμένο στο Ταμείο Ανάκαμψης, αφορά όμως ένα μικρότερο τμήμα της επικράτειας. Είναι μια πάρα πολύ δύσκολη και ακριβή άσκηση αυτή». Έχει δε, δοθεί στις εταιρείες διαχείρισης του δικτύου ηλεκτροδότησης η δυνατότητα μέσα από πιο γρήγορες διαδικασίες να κάνουν καθαρισμούς δέντρων και καύσιμης ύλης από τους πυλώνες -και «εκεί μπορούμε να πάμε καλύτερα».

Για τη συζήτηση στη Βουλή

Όσον αφορά την επικείμενη συζήτηση στο Κοινοβούλιο, επί της αρχής είπε πως «τη συναίνεση την επιδιώκουμε και την εφαρμόζουμε στην πράξη. Αν η αντιπολίτευση θέλει, παρόλ’ αυτά, να είναι στα …κάγκελα, είναι δικαίωμά της και επιλογή της. Τα πράγματα είναι πολύ πιο δύσκολα, απαιτούνται ευρύτερες συναινέσεις […] ας συμφωνήσουμε στα επόμενα βήματα και να τα εφαρμόσουμε στα επόμενα 4-5 χρόνια».

Και, εν κατακλείδι, «αυτό, νομίζω, που θα πει ο πρωθυπουργός (είναι) ότι πρέπει να χτίσουμε πάνω στις κατακτήσεις που έχουμε -τις οποίες δεν πρέπει να τις ισοπεδώνουμε και να τις απαξιώνουμε- και ταυτόχρονα να δούμε τι δεν πήγε καλά φέτος. Προφανώς όταν έχεις τόσες πολλές καμένες εκτάσεις, κάτι δεν έχει πάει καλά -και να τα διορθώσουμε και αυτά. Είμαστε διατεθειμένοι και έχουμε τους χρηματοδοτικούς πόρους να κάνουμε όλες τις αναγκαίες αναβαθμίσεις, και σε τεχνολογικό εξοπλισμό και σε εναέρια μέσα και σε οχήματα και σε προσωπικό».

Όχι κάτω από το χαλί

Η συνέντευξη ξεκίνησε, πάντως, από ένα ευρύτερο πολιτικό πλαίσιο: ο υπουργός Επικρατείας παρατήρησε, εν προκειμένω, ότι «αν έχει δείξει κάτι αυτή η κυβέρνηση και αυτός ο πρωθυπουργός, είναι ότι δεν κρυβόμαστε πίσω από λάθη, δεν κρύβουμε τα λάθη κάτω από το χαλί. Μαθαίνουμε από αυτά και προσπαθούμε να γινόμαστε καλύτεροι. Ναι, δεν θα κρύψει κανείς ότι αυτούς τους δύο μήνες είδαμε κάποια περιστατικά, τα οποία όλους μάς προβλημάτισαν. Κυρίως στο πεδίο της ασφάλειας του πολίτη, εκεί, νομίζω, πρέπει να δοθεί πολύ μεγάλη έμφαση».

Κατά τον Α. Σκέρτσο, είναι «πολύ σημαντικό θέμα αυτό της εφαρμογής των νόμων. Δυστυχώς υπάρχει μια διάχυτη κουλτούρα ανομίας στη χώρα μας και αυτή έχει διαβρώσει διαχρονικά μέσα στις δεκαετίες και τη λειτουργία αρκετών δομών του κράτους. Υπάρχει μια επιλεκτική εφαρμογή τής νομιμότητας κάποιες φορές», αναγνώρισε.

Όμως, συνέχισε, «το κράτος δικαίου είναι ο ακρογωνιαίος λίθος σε μια δημοκρατία, είναι αυτό που μας συνέχει. Δεν μπορούμε χωρίς εμπιστοσύνη στους θεσμούς, το κράτος δικαίου, στην Πολιτεία, τα όργανα της τάξης, τη Δικαιοσύνη να προχωρήσουμε μπροστά. Διαφορετικά είμαστε μια ζούγκλα. Νομίζω ότι ο πρωθυπουργός από τις προγραμματικές του δηλώσεις έβαλε ακριβώς αυτό το πλαίσιο. Και προεκλογικά, βγαίνοντας από μια πολύ δύσκολη τετραετία κρίσεων, το διακύβευμα για την επόμενη, την τρέχουσα τετραετία, αλλά συνολικά για την πορεία της Ελλάδας προς τα εμπρός, είναι το πώς θα γίνουμε Ευρώπη, πώς θα πάμε όλοι μαζί μπροστά, πώς θα ξεπεράσουμε αβελτηρίες, αγκυλώσεις, στρεβλώσεις, παθογένειες δεκαετιών. Του χρόνου κλείνουμε 50 χρόνια από τη Μεταπολίτευση, μια περίοδος δημοκρατίας, ευημερίας, αλλά και συσσώρευσης πολλών παθογενειών. Πρέπει να κοιτάξουμε προς τα πίσω, να δούμε τι πήγε καλά αυτά τα 50 χρόνια, τι πρέπει να κρατήσουμε, να χτίσουμε πάνω στα δημοκρατικό κεκτημένο αλλά και, ταυτόχρονα, τι πρέπει να διορθώσουμε. Καθώς μπαίνουμε σε μια περίοδο σχετικής κανονικότητας, θα πρέπει να δούμε ποια είναι η νέα κανονικότητα που θέλουμε να δημιουργήσουμε χωρίς να επαναλαμβάνουμε τη στρεβλή κανονικότητα του παρελθόντος».

Γιατί, συμπλήρωσε, «δεν είναι κανονικότητα να μην είσαι επιμελής ως προς τις υποχρεώσεις που έχεις, είτε ως ιδιώτης είτε ως δήμος, στη φροντίδα για την πολιτική προστασία και την προστασία του περιβάλλοντος».

Ερωτηθείς, τέλος, για τις δεκάδες πυρκαγιές στον Ασπρόπυργο, ξεκαθάρισε ότι η κυβέρνηση επιδεικνύει «μηδενική ανοχή και μέτωπο απέναντι σε οποιοδήποτε πολίτη αυτής της χώρας χρησιμοποιεί μεθόδους, που οδηγούν σε ανομία και παραβατικότητα». Επέμεινε δε, στη διασύνδεση με το οικονομικό έγκλημα, στέλνοντας το μήνυμα, «ας γνωρίζουν όσοι μετέρχονται τέτοιες μεθόδους, ότι η περίοδος ανοχής έχει τελειώσει». Ταυτόχρονα, πάντως, με την καταστολή, υπογράμμισε και τη σημασία παρεμβάσεων στο επίπεδο της ένταξης ομάδων πληθυσμού, όπως οι Ρομά, που είναι περιθωριοποιημένες.