Σημαντικές πτυχές της ελληνικής οικονομίας στη νέα προγραμματική περίοδο και ο ενισχυμένος ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης αναδείχθηκαν στην εκδήλωση με θέμα «The Greek Economy under the new MFF & the Role of the Regions», που διοργάνωσε ο Ευρωβουλευτής Γιώργος Αυτιάς στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στις Βρυξέλλες.
Στην εκδήλωση συμμετείχαν Ευρωβουλευτές, εκπρόσωποι των ευρωπαϊκών θεσμών και στελέχη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, υπογραμμίζοντας τη σημασία της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης στη χάραξη και υλοποίηση των ευρωπαϊκών πολιτικών συνοχής.
Τον καθοριστικό ρόλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στο νέο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ) 2028–2034 ανέδειξε ο Γενικός Γραμματέας της ΚΕΔΕ και μέλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών κ. Δημήτρης Καφαντάρης. Όπως τόνισε, το νέο ΠΔΠ δεν αφορά απλώς τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, αλλά συνιστά τον χάρτη πορείας της επόμενης δεκαετίας για την κοινωνική συνοχή, την πράσινη μετάβαση, την ανταγωνιστικότητα και την ανθεκτικότητα των ευρωπαϊκών οικονομιών.
Στο πλαίσιο αυτό, ο ρόλος των Δήμων και των Περιφερειών δεν είναι απλώς σημαντικός, αλλά καθοριστικός. Ο κ. Καφαντάρης υπενθύμισε ότι το ψήφισμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών, καθώς και το πρόσφατο ψήφισμα του Συνεδρίου της ΚΕΔΕ στην Αλεξανδρούπολη, στέλνουν ένα σαφές μήνυμα: καμία ευρωπαϊκή πολιτική δεν μπορεί να επιτύχει χωρίς την ενεργή συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Οι ΟΤΑ αναγνωρίζονται ως στρατηγικοί εταίροι και όχι ως απλοί δικαιούχοι χρηματοδότησης.
Όπως σημείωσε, οι Δήμοι και οι Περιφέρειες είναι αυτοί που υλοποιούν τις πολιτικές στο πεδίο, γνωρίζουν τις πραγματικές ανάγκες των τοπικών κοινωνιών και μετατρέπουν τους ευρωπαϊκούς στόχους σε απτά έργα. Για τον λόγο αυτό, η ΚΕΔΕ και η ΕτΠ ζητούν ένα ΠΔΠ δίκαιο, προβλέψιμο και προσβάσιμο, με ισχυρό και αυτόνομο προϋπολογισμό συνοχής, καθώς η συνοχή αποτελεί τον πυρήνα της ευρωπαϊκής ισορροπίας και της περιφερειακής ανάπτυξης.
Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στις ανησυχίες που εκφράζονται για το νέο Ταμείο Σχεδίων Εθνικής και Περιφερειακής Εταιρικής Σχέσης (ΕΠΕΣ), το οποίο, όπως επισημάνθηκε, ενέχει τον κίνδυνο υπερσυγκέντρωσης εξουσιών και αποδυνάμωσης της περιφερειακής διάστασης των πολιτικών συνοχής, υπονομεύοντας τις αρχές της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης και της επικουρικότητας.
Για την Ελλάδα, τα ζητήματα αυτά έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα, καθώς πρόκειται για ένα από τα πιο συγκεντρωτικά διοικητικά συστήματα στην Ευρώπη. Οι Δήμοι και οι Περιφέρειες καλούνται να υλοποιήσουν κρίσιμες πολιτικές- από την κλιματική κρίση και την πολιτική προστασία έως τη μετανάστευση και την κοινωνική συνοχή- συχνά με περιορισμένα εργαλεία και πόρους.
Ο Γενικός Γραμματέας της ΚΕΔΕ υπογράμμισε ότι η ελληνική οικονομία δεν μπορεί να είναι ανταγωνιστική, αν η Αυτοδιοίκηση παραμένει θεσμικά και οικονομικά αδύναμη, ούτε ανθεκτική χωρίς ισχυρές τοπικές υποδομές και μακροπρόθεσμο σχεδιασμό. Ιδιαίτερα, ανέδειξε την ανάγκη στοχευμένων πολιτικών για τη νησιωτικότητα, την ορεινότητα και τη δημογραφική κρίση.
Κλείνοντας, έθεσε τις βασικές αρχές για το νέο ΠΔΠ:
- αποκέντρωση με πόρους και θεσμική εμπιστοσύνη,
- σταθερότητα και προβλεψιμότητα στη χρηματοδότηση και
- προτεραιότητα στην κοινωνική και εδαφική συνοχή.
Όπως χαρακτηριστικά σημείωσε, η Ευρώπη χτίζεται «από τα κάτω», στους Δήμους και τις Περιφέρειες, εκεί όπου οι πολιτικές γίνονται πράξη και ο πολίτης κρίνει το ευρωπαϊκό εγχείρημα. Αν το νέο ΠΔΠ θέλει να έχει πραγματικό αντίκτυπο, οφείλει να ενισχύσει ουσιαστικά την Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Στην ίδια εκδήλωση, ο Έλληνας Επίτροπος κ. Απόστολος Τζιτζικώστας επισήμανε ότι πρόσφατες αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την απλοποίηση των ευρωπαϊκών προγραμμάτων, τη συμμετοχή των Περιφερειών στον σχεδιασμό του νέου ΕΣΠΑ και τη θεσμοθέτηση απευθείας συνεργασίας τους με την Κομισιόν, αποδεικνύουν ότι η Ευρώπη αναγνωρίζει στην πράξη τον ρόλο των Περιφερειών και των Δήμων στην καθημερινότητα των πολιτών.
Από την πλευρά του, ο Πρόεδρος της ΕΝΠΕ και Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου κ. Γιώργος Χατζημάρκος ανέδειξε τη σημασία της περιφερειακής διάστασης των ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων, ενώ ιδιαίτερη αναφορά έγινε στις ιδιαιτερότητες των νησιωτικών περιοχών και στην ανάγκη στοχευμένων πολιτικών ανάπτυξης.
Όπως επισημάνθηκε και από εκπροσώπους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Επιτροπής των Περιφερειών, η επιτυχία της Πολιτικής Συνοχής προϋποθέτει την ουσιαστική συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών από το στάδιο του σχεδιασμού έως την υλοποίηση και τον έλεγχο των προγραμμάτων, ώστε οι ευρωπαϊκές πολιτικές να βρίσκονται πιο κοντά στον πολίτη.
Η εκδήλωση κατέδειξε τόσο τις μεγάλες δυνατότητες όσο και τις προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει η Ελλάδα στο νέο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο, με τις Περιφέρειες και τους Δήμους να διαδραματίζουν κομβικό ρόλο στην αναπτυξιακή πορεία της χώρας.
