Κατατέθηκε τη Δευτέρα 5 Οκτωβρίου στη Βουλή από τον υπουργό Οικονομικών το προσχέδιο κρατικού προϋπολογισμού 2021. Σύμφωνα με το επίσημο κείμενο του προσχεδίου ο ενιαίος προϋπολογισμός των ΟΤΑ, μετά από χρόνια, εμφανίζεται ελλειμματικός κατά δεκάδες εκατομμύρια ευρώ, όχι μόνο για το τρέχον έτος αλλά και για το 2021.
Συγκεκριμένα το έλλειμμα για το 2020 υπολογίζεται στα 100 εκ. ευρώ, και για το 2021 προβλέπεται να «πέσει στο μισό» ήτοι στα 51 εκ. ευρώ.
Η προβλεπόμενη μείωση του ελλείμματος αποδίδεται σε δύο παράγοντες: στην αύξηση των ιδίων εσόδων που στερήθηκαν το 2020 οι δήμοι λόγω της πανδημίας αφενός και αφετέρου στα έσοδα που θα φτάσουν στα ταμεία των δήμων από τη ρύθμιση των αδήλωτων τετραγωνικών. Ωστόσο και οι δύο αυτοί παράγοντες είναι ασταθείς πρώτον, γιατί δεν μπορεί να προβλεφθεί με βεβαιότητα τι θα γίνει με την πανδημία και δεύτερον για να εισπράξουν οι δήμοι έσοδα από τα αδήλωτα τετραγωνικά, προϋποθέτει να έχουν την οικονομική δυνατότητα οι ίδιοι οι πολίτες.
Ειδικότερα από μια πρώτη ανάγνωση του κατατεθέντος προσχεδίου κρατικού προϋπολογισμού 2021 προκύπτουν τα εξής:
Για το 2020:
«Το ισοζύγιο των ΟΤΑ κατά ESA για το 2020, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, αναμένεται να ανέλθει σε έλλειμμα ύψους 100 εκατ. ευρώ. Χαμηλότερο κατά 301 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον αρχικό δημοσιονομικό στόχο.
Οι κυριότεροι παράγοντες που επηρεάζουν την εκτίμηση του δημοσιονομικού αποτελέσματος, καθώς και την απόκλισή του από το στόχο είναι:
(α) η μείωση των ιδίων εσόδων των ΟΤΑ (ανταποδοτικά τέλη, φόροι, λοιπά τέλη, δικαιώματα, παροχή υπηρεσιών) έναντι των προβλέψεων, λόγω των άμεσων και έμμεσων επιπτώσεων της πανδημίας, αλλά και της χρονικής μετάθεσης για το 2021 της επίδρασης από τη δήλωση της ορθής επιφάνειας των κτισμάτων.
(β) Η έκτακτη επιχορήγηση που έλαβαν οι ΟΤΑ από τον τακτικό προϋπολογισμό ύψους 95 εκ. ευρώ, λόγω των συνεπειών της πανδημίας, καθώς και η επιπλέον επιχορήγησή τους με ποσό ύψους 116 εκατ. ευρώ για την εκκαθάριση ληξιπρόθεσμων οφειλών του και
(γ) Η συγκράτηση των λειτουργικών τους δαπανών».
Για το 2021
«Το ισοζύγιο των ΟΤΑ κατά ESA για το 2021, προβλέπεται να διαμορφωθεί σε έλλειμμα ύψους 51 εκ. ευρώ, βελτιωμένο κατά 49 εκ. ευρώ έναντι της τρέχουσας εκτίμησης για το 2020.
Οι βασικότεροι παράγοντες της μεταβολής αυτής είναι η προβλεπόμενη αύξηση των ιδίων εσόδων, η οποία θα καλύψει ένα σημαντικό μέρος της υστέρησης που προέκυψε το 2020 λόγω των συνεπειών της πανδημίας, καθώς και λόγω της χρονικής μετάθεσης και της θετικής επίπτωσης από τη δήλωση της ορθής επιφάνειας των κτισμάτων».
Να σημειωθεί ότι ενώ για το 2020 καταγράφεται η μείωση κατά 110 εκατ. ευρώ των εσόδων των ΟΤΑ από τη μη καταβολή δημοτικών τελών από επιχειρήσεις λόγω της πανδημίας, η πρόβλεψη για το 2021 είναι μηδενική. Επίσης καταγράφονται άλλα 9 εκ. ευρώ απώλειες για ΟΤΑ και ΕΤΑΔ από τη μείωση κατά 40% για επαγγελματικές μισθώσεις επιχειρήσεων που επλήγησαν από την πανδημία.
Επίσης στο προσχέδιο σημειώνεται ότι υλοποιήθηκε από το υπουργείο Εσωτερικών η δράση για την ορθή δήλωση των τετραγωνικών ακινήτων «σημείωσε πολύ μεγάλη επιτυχία (δηλώθηκαν 60 εκατ. επιπλέον τετραγωνικά μέτρα περίπου από 2,6 εκατ. πολίτες) και θα αυξήσει σημαντικά τα έσοδα των ΟΤΑ το 2021 και τα επόμενα χρόνια».
Για τις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις των ΟΤΑ προς τρίτους, το προσχέδιο αναφέρει πως «ανήλθαν τον μήνα Ιούλιο στο ποσό των 255 εκατ. ευρώ και αφαιρουμένων των προσαρμογών σε 218 εκατ. ευρώ. Για την ταχεία εκκαθάριση και αποπληρωμή τους, τα Υπουργεία Οικονομικών και Εσωτερικών συμφώνησαν στην υλοποίηση, μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου 2020, προγράμματος ενίσχυσης των ΟΤΑ από τον Κρατικό Προϋπολογισμό, που θα ανέρχεται μέχρι του ποσού των 120 εκατ. ευρώ. Επιπρόσθετα και για την αποτροπή δημιουργίας ληξιπρόθεσμων οφειλών των ΟΤΑ στο μέλλον, προωθήθηκε νομοθετική ρύθμιση, η οποία προβλέπει την υποχρέωση δέσμευσης από τους ΟΤΑ ποσού ταμειακών διαθεσίμων ίσου με το σύνολο των ληξιπρόθεσμων οφειλών τους σε τρίτους σε ειδικό λογαριασμό που θα τηρείται ανά φορέα στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων».
Επίσης στο προσχέδιο υπογραμμίζεται ότι για το 2021 στο επίκεντρο βρίσκεται και η υποστήριξη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
«Ειδικά στον πυλώνα των ΟΤΑ, έμφαση δίνεται στην απλούστευση των διαδικασιών είσπραξης κύριων κατηγοριών εσόδων τους, ώστε να απελευθερωθούν ανθρώπινοι πόροι και να ενισχυθεί η καθημερινή εξυπηρέτηση των πολιτών».