Πρόσφατα ανακοινώθηκαν οι προτάσεις για την αρχιτεκτονική των περιφερειακών και τομεακών επιχειρησιακών προγραμμάτων του νέου ΕΣΠΑ. Οι προτάσεις αυτές δεν αναμένεται να παρουσιάζουν μεγάλες αποκλίσεις, σε σχέση με το τελικό κείμενο.
Tο νέο ΕΣΠΑ έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που το διαφοροποιούν από το προηγούμενο. Ένα από αυτά είναι ο έντονα ανταγωνιστικός του χαρακτήρας. Το κάθε έργο που θα επιλεγεί θα πρέπει, όχι μόνο να εντάσσεται στο πλαίσιο των προτεραιοτήτων και προδιαγραφών του, αλλά να είναι επεξεργασμένο και ώριμο ώστε να αντιμετωπίσει τον ανταγωνισμό.
Οι πρόσφατα εκλεγμένες δημοτικές αρχές καλούνται να υλοποιήσουν τα οράματα για τα οποία εκλέχθηκαν, σε ένα περιβάλλον χρηματοδοτικής ανομβρίας. Θα πρέπει να συνδυάσουν τα πολιτικά τους οράματα με τις δυνατότητες χρηματοδότησης που παρέχει κυρίως το νέο ΕΣΠΑ και παράλληλα να προετοιμαστούν, ώστε όταν προκηρυχτούν μέτρα και δράσεις, να είναι έτοιμες να τα «διεκδικήσουν».
Τα 6+1 πρώτα βήματα
Τα πρώτα βήματα που θα πρέπει να προγραμματίσουν οι νεοεκλεγείσες δημοτικές αρχές είναι:
- Καθορισμός του στρατηγικού οράματος. Οι πολιτικές επιλογές και το πρόγραμμα, που εκτέθηκε στο εκλογικό σώμα και έλαβε την αποδοχή του, θα πρέπει τώρα να μετουσιωθεί σε ένα εφικτό στρατηγικό όραμα με στόχους και προδιαγραφές.
- Καθορισμός αξόνων στρατηγικής στους οποίους θα βασιστεί η υλοποίηση του στρατηγικού οράματος. Οι άξονες στρατηγικής είναι αναγκαίο να συνάδουν με τους Θεματικούς Στόχους του ΕΣΠΑ. Σε διαφορετική περίπτωση θα πρέπει να αναζητηθούν εναλλακτικές χρηματοδοτικές λύσεις από εθνικούς ή κοινοτικούς πόρους, στον δημόσιο ή ιδιωτικό τομέα.
- Προτεραιότητες υλοποίησης δράσεων. Να υπάρξει μία ιεράρχηση των προτεραιοτήτων του δήμου. Η ιεράρχηση αυτή θα πρέπει να λάβει υπόψη της την πολιτική βούληση της τοπικής ηγεσίας, αλλά και την ένταση της αναγκαιότητας που επιβάλλει το έργο, την υφιστάμενη κατάσταση και τη σχετική προεργασία που έχει γίνει κλπ
- Δημιουργία επιχειρησιακού σχεδίου, το οποίο δεν αποτελεί μία τυπική υποχρέωση του δήμου αλλά ένα σημαντικό εργαλείο για τον προγραμματισμό, εφαρμογή και έλεγχο της πορείας υλοποίησης της στρατηγικής. Το επιχειρησιακό σχέδιο εκτός όλων των άλλων θα πρέπει να περιλαμβάνει δράσεις και έργα που θα συνάδουν με τους στρατηγικούς άξονες του δήμου, καθορισμό των περιοχών παρεμβάσεων, προϋπολογισμό και χρονοδιάγραμμα υλοποίησης.
- Προετοιμασία. Να αναζητηθούν και να περιγραφούν οι αναγκαίες διαδικασίες για την προετοιμασία και ωρίμανση του κάθε έργου ξεχωριστά. Επίσης, να περιγραφούν τα αναμενόμενα αποτελέσματα ιδιαίτερα όσον αφορά στην απασχόληση, στην προστιθέμενη αξία, στην κοινωνική και περιβαλλοντική προστασία και την καινοτομία.
- Καθορισμός διαδικασιών διαβούλευσης και δημοκρατικής συμμετοχής εταίρων. Οι διαδικασίες διαβούλευσης αποτελούν κομβικό σημείο για το νέο ΕΣΠΑ, ιδιαίτερα για ορισμένα χρηματοδοτικά εργαλεία του. Η συμμετοχή όλων των παικτών στην τοπική ανάπτυξη θα πρέπει να διασφαλιστεί με τους πιο διαφανείς και αποτελεσματικούς τρόπους.
+1. Τέλος, το σημαντικότερο ίσως όλων είναι να αξιολογήσει ο ίδιος ο δήμος τη διαχειριστική του ικανότητα. Να μπορέσει δηλαδή να εντοπίσει τι μπορεί και τι δεν μπορεί να πραγματοποιήσει σχετικά με αυτά που προγραμματίζει. Αυτή η αξιολόγηση θα προσφέρει δύο λύσεις: α) την αναβάθμιση του υπάρχοντος προσωπικού και τη βελτίωση της οργάνωσης του δήμου, β) την αναζήτηση εξωτερικών συνεργασιών υποστήριξης.
Στο παραπάνω πλαίσιο γίνεται μία προσπάθεια πληροφόρησης ώστε οι δήμοι να αρχίζουν να εξοικειώνονται με τις απαιτήσεις αλλά και τι δυνατότητες του νέου ΕΣΠΑ.
Ράλλης Γκέκας
Δρ. Οικονομικών ΟΤΑ