Διευκρινίσεις σχετικά με τη διαδικασία συγκρότησης και εκλογής των μελών της Οικονομικής Επιτροπής και της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής, όπως περιγράφεται στις διατάξεις του άρθρου 74 του ν. 3852/2010, μετά την αντικατάστασή του από το άρθρο 2, παρ. 1 του ν. 4623/2019 (Α ́134), παρέχει με εγκύκλιό του το υπουργείο Εσωτερικών.
Η Οικονομική Επιτροπή συνιστάται και λειτουργεί σε όλους τους
Δήμους και αποτελεί όργανο παρακολούθησης και ελέγχου της οικονομικής
λειτουργίας του Δήμου, με αποφασιστικές, γνωμοδοτικές και ελεγκτικές
αρμοδιότητες.
Η Επιτροπή Ποιότητας Ζωής συνιστάται και λειτουργεί σε Δήμους άνω των 10.000
μόνιμων κατοίκων και αποτελεί αποφασιστικό και γνωμοδοτικό όργανο άσκησης
αρμοδιοτήτων του Δήμου, σχετικών με την ποιότητα ζωής, τη χωροταξία, την
πολεοδομία και την προστασία του περιβάλλοντος.
Τα μέλη της Οικονομικής Επιτροπής και της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής εκλέγονται
κατά το πρώτο έτος της δημοτικής περιόδου, την Κυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2019 ή την
Κυριακή 8 Σεπτεμβρίου 20193 και κατά το τρίτο έτος της δημοτικής περιόδου, την
Κυριακή 7 Νοεμβρίου 2021.
Η εκλογή των μελών των Επιτροπών θα διεξαχθεί σε συνέχεια της ίδιας ειδικής συνεδρίασης για την εκλογή των μελών του Προεδρείου του Δημοτικού Συμβουλίου.
Η Οικονομική Επιτροπή, και αντίστοιχα η Επιτροπή Ποιότητας Ζωής,
συγκροτούνται:
α) από τον Δήμαρχο ή τον Αντιδήμαρχο που έχει ορίσει ο Δήμαρχος, ως Πρόεδρο,
β) από δύο ακόμη Αντιδημάρχους, οι οποίοι ορίζονται, ως μέλη, από το Δήμαρχο,
γ) από δημοτικούς συμβούλους, οι οποίοι εκλέγονται, ως μέλη, από το Δημοτικό
Συμβούλιο.
Ο συνολικός αριθμός των εκλεγόμενων μελών των Επιτροπών, καθορίζεται εκ του
νόμου, ανάλογα με τον αριθμό των μελών του Δημοτικού Συμβουλίου.
Από τα εκλεγόμενα μέλη των Επιτροπών, προβλέπεται, εκ του νόμου, ο ελάχιστος
αριθμός των μελών που προέρχονται υποχρεωτικά από την παράταξη του εκλεγέντος
Δημάρχου, ανάλογα με το συνολικό αριθμό των μελών των Επιτροπών.
Σχετικά με τη συγκρότηση της Οικονομικής Επιτροπής και της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής επισημαίνονται τα ακόλουθα:
Ο Αντιδήμαρχος που θα οριστεί ή έχει οριστεί ως Πρόεδρος ή μέλος της
Οικονομικής Επιτροπής ή της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής από το Δήμαρχο δεν μπορεί
να είναι ταυτόχρονα και εκλεγμένο μέλος της Οικονομικής Επιτροπής ή της
Επιτροπής Ποιότητας Ζωής.
Αντιστρόφως, Αντιδήμαρχος που δεν έχει οριστεί ως Πρόεδρος ή μέλος των
Επιτροπών μπορεί να εκλεγεί ως μέλος των Επιτροπών.
Τα εκλεγόμενα μέλη της Οικονομικής Επιτροπής και της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής
μπορεί να είναι τα ίδια πρόσωπα και στις δύο Επιτροπές.
Αντίστοιχα, οι ίδιοι Αντιδήμαρχοι μπορεί να είναι ταυτόχρονα οριζόμενα μέλη ή
πρόεδροι και της Οικονομικής Επιτροπής και της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής.
Όταν τα οριζόμενα ή εκλεγόμενα μέλη της Οικονομικής Επιτροπής ή της Επιτροπής
Ποιότητας Ζωής παύουν για οποιονδήποτε λόγο να είναι μέλη αντίστοιχων δημοτικών
παρατάξεων, με τις οποίες αναδείχτηκαν στο αξίωμα, εκπίπτουν αυτοδικαίως από
μέλη της Οικονομικής Επιτροπής ή της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής10 και
αντικαθίστανται, σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 74 του ν.3852/2010.
Ανεξάρτητοι δημοτικοί σύμβουλοι (είτε λόγω ανεξαρτητοποίησης, είτε λόγω
διαγραφής από την παράταξη στην οποία ανήκαν) λογίζονται, αθροιστικά, ως ενιαία
παράταξη μόνο για τη διαδικασία υπολογισμού του αριθμού των εκλεγόμενων μελών
που δικαιούται κάθε παράταξη στις επιτροπές. Στην περίπτωση που ένας
ανεξάρτητος σύμβουλος θέση υποψηφιότητα για την κατάληψη της, τυχόν,
δικαιούμενης θέσης της παράταξης των ανεξαρτήτων στην Επιτροπή θεωρείται
«μεμονωμένος σύμβουλος» μέλος της Επιτροπής.
Το Δημοτικό Συμβούλιο με μυστική ψηφοφορία εκλέγει τα τακτικά και αναπληρωματικά μέλη της Οικονομικής Επιτροπής και στη συνέχεια τα τακτικά και αναπληρωματικά μέλη της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής.
Σε περίπτωση που δεν έχει επιτευχθεί εκλογή του Προεδρείου του Δημοτικού Συμβουλίου, δεν μπορεί να ακολουθήσει η εκλογή των μελών της Οικονομικής Επιτροπής και της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής.
Προς ενίσχυση της δημοτικής παράταξης του Δημάρχου στις επιτροπές, προβλέπεται εκ του νόμου ελάχιστος συγκεκριμένος αριθμός εκ των εκλεγόμενων μελών στις επιτροπές, ως ακολούθως: τουλάχιστον ένα (1) μέλος στις επταμελείς, δύο (2) μέλη στις εννεαμελείς και τρία (3) μέλη στις ενδεκαμελείς επιτροπές προέρχονται υποχρεωτικά από την παράταξη του εκλεγέντος δημάρχου.
Αρχικά υπολογίζεται το εκλογικό μέτρο.
Το εκλογικό μέτρο ισούται με το πηλίκο που προκύπτει, έως δεύτερου δεκαδικού
ψηφίου, από τη διαίρεση του συνολικού αριθμού των μελών του δημοτικού
συμβουλίου με τον συνολικό αριθμό των εκλεγόμενων μελών της κάθε Επιτροπής,
περιλαμβανομένων και αυτών που προέρχονται υποχρεωτικά από την παράταξη του
εκλεγέντος Δημάρχου.
Στη συνέχεια ο αριθμός των δημοτικών συμβούλων κάθε παράταξης διαιρείται με το εκλογικό μέτρο και η κάθε παράταξη εκλέγει στις επιτροπές αριθμό μελών ίσο με το ακέραιο μέρος της διαίρεσης.
Αν μετά το πέρας της πρώτης κατανομής εδρών μεταξύ των παρατάξεων,
παραμένουν αδιάθετες έδρες από το συνολικό αριθμό εκλεγόμενων μελών, αυτές
κατανέμονται ανά μία ξεκινώντας από την παράταξη που έχει το μεγαλύτερο, κατά
φθίνουσα σειρά, υπόλοιπο (δεκαδικό μέρος) της ανωτέρω διαίρεσης και μέχρι
εξάντλησης των αδιάθετων εδρών. Η παραπάνω διαδικασία ακολουθείται για όλες τις
παρατάξεις ακόμα και εάν δεν έχουν λάβει έδρα κατά το στάδιο της πρώτης
κατανομής εδρών των εκλεγόμενων μελών.
Σε περίπτωση ίσου υπολοίπου προηγείται ο συνδυασμός που έχει λάβει στις
δημοτικές εκλογές μεγαλύτερο αριθμό ψήφων.
Σε περίπτωση που η παράταξη του εκλεγέντος δημάρχου δεν έχει λάβει τον ελάχιστο αριθμό εδρών των εκλεγόμενων μελών που προβλέπεται εκ του νόμου, τότε ο αριθμός των εδρών που δικαιούται προσαυξάνεται μέχρι του αριθμού αυτού, αφαιρουμένων ισάριθμων εδρών ανά μία από τις παρατάξεις που έλαβαν το μικρότερο αριθμό ψήφων στις δημοτικές εκλογές, εφόσον έχουν λάβει έδρα στην επιτροπή.
Κάθε δημοτική παράταξη, με ένα ή περισσότερα μέλη, η οποία βάσει της
ανωτέρω διαδικασίας εκλέγει μέλος στις Επιτροπές, καταρτίζει ενιαίο ψηφοδέλτιο
ξεχωριστά για την Οικονομική Επιτροπή και την Επιτροπή Ποιότητας Ζωής.
Ενιαίο ψηφοδέλτιο δύνανται να καταρτίζει ένας ή να καταρτίζουν από κοινού,
εφόσον υπάρχουν, και δύο ή περισσότεροι ανεξάρτητοι δημοτικοί σύμβουλοι, οι
οποίοι, αθροιστικά, για την εκλογική και μόνο διαδικασία, λογίζονται ως
παράταξη.
Ο νόμος δεν προβλέπει μέγιστο ή ελάχιστο αριθμό υποψηφίων δημοτικών συμβούλων
των παρατάξεων για την εκλογή μελών τους στις Επιτροπές. Συνεπώς, οι υποψήφιοι
δημοτικοί σύμβουλοι των παρατάξεων μπορεί να είναι σε αριθμό περισσότεροι ή
λιγότεροι από τον συνολικό αριθμό των εκλεγόμενων μελών στην Οικονομική
Επιτροπή και αντίστοιχα στην Επιτροπή Ποιότητας Ζωής.
Οι παρατάξεις υποχρεούνται να καταρτίσουν, εγκαίρως, πριν από την ψηφοφορία τα
ψηφοδέλτια, τα οποία για λόγους διευκόλυνσης της αναπαραγωγής τους δέον να
έχουν έντυπη μορφή. Στο ψηφοδέλτιο αναγράφεται το όνομα της παράταξης (εκτός
από την παράταξη των ανεξαρτήτων συμβούλων, όπου μπορεί να τεθεί η ονομασία:
«Παράταξη Ανεξαρτήτων Συμβούλων») και ακολούθως τα ονόματα των υποψηφίων μελών
της Επιτροπής.
Ειδικότερα, μετά την εκλογή των μελών του Προεδρείου, ο Πρόεδρος του Δημοτικού
Συμβουλίου διαθέτει στις παρατάξεις επαρκή χρόνο για την κατάρτιση των
ψηφοδελτίων και την αναπαραγωγή τους, με τη συμβολή των υπηρεσιών του δήμου. Τα
ψηφοδέλτια της κάθε παράταξης, με αντίστοιχα λευκά ψηφοδέλτια, παραδίδονται στο
Προεδρείο του Δημοτικού Συμβουλίου, πριν από την ψηφοφορία, σε αριθμό,
τουλάχιστον, ίσο με τον αριθμό των μελών του Δημοτικού Συμβουλίου.
Κατά την έναρξη της εκλογικής διαδικασίας, οι δημοτικοί σύμβουλοι παραλαμβάνουν
από το Προεδρείο του Δημοτικού Συμβουλίου τα ψηφοδέλτια των παρατάξεων, μαζί με
λευκά ψηφοδέλτια.
Κάθε δημοτικός σύμβουλος επιλέγει μυστικά σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο (παραβάν) το ψηφοδέλτιο της παράταξης θέτοντας σταυρό ή σταυρούς προτίμησης στους υποψηφίους, μέχρι του συνολικού αριθμού των εκλεγόμενων μελών της επιτροπής, χωρίς, δηλαδή, να λαμβάνονται υπόψη ο Δήμαρχος και οι οριζόμενοι από αυτόν Αντιδήμαρχοι.
Ειδικότερα, οι δημοτικοί σύμβουλοι μπορούν σε Δημοτικό Συμβούλιο έως 27μέλη
να θέσουν έως 4 σταυρούς προτίμησης, σε Δημοτικό Συμβούλιο έως 45 μέλη να
θέσουν έως 6 σταυρούς προτίμησης και σε Δημοτικό Συμβούλιο άνω των 45 μελών να
θέσουν έως 8 σταυρούς προτίμησης.
Ψηφοδέλτιο με μεγαλύτερο αριθμό επιτρεπόμενων σταυρών προτίμησης του συνολικού
αριθμού εκλεγόμενων μελών δεν λαμβάνεται υπόψη.
Ως μέλη των επιτροπών εκλέγονται οι πρώτοι σε αριθμό σταυρών υποψήφιοι κάθε
παράταξης και σε αριθμό ίσο με τον αριθμό των μελών που δικαιούται η παράταξη
στην επιτροπή. Οι λοιποί υποψήφιοι, ανά παράταξη, αποτελούν, κατά σειρά σταυρών
προτίμησης, τα αναπληρωματικά μέλη της Επιτροπής. Το ίδιο συμβαίνει και με το
ψηφοδέλτιο που συνέταξαν οι ανεξάρτητοι ή διαγραμμένοι δημοτικοί σύμβουλοι.
Σε περίπτωση ισοψηφίας διενεργείται δημόσια κλήρωση από τον Πρόεδρο του
δημοτικού συμβουλίου.
Αν δημοτική παράταξη, η οποία δικαιούται μέλος στην επιτροπή, δεν υποδείξει υποψήφιο
ή υποψήφιους, τότε τη θέση του ή τις θέσεις τους καταλαμβάνουν ανά μία
υποψήφιοι των παρατάξεων με το μεγαλύτερο αριθμό δημοτικών συμβούλων και σε
περίπτωση ίσου αριθμού ο συνδυασμός που έλαβε τις περισσότερες ψήφους στις
δημοτικές εκλογές.
Τα αναπληρωματικά μέλη με τη σειρά της εκλογής τους καταλαμβάνουν τις θέσεις των εκλεγέντων με το ίδιο ψηφοδέλτιο τακτικών μελών που μένουν κενές κατά τη διάρκεια της διετίας. Σε περίπτωση που εξαντληθεί ο αριθμός των αναπληρωματικών μελών της παράταξης, τότε διενεργείται νέα εκλογή, για την κάλυψη των κενών εδρών της επιτροπής, με τη διαδικασία που περιγράφηκε κατά τα ανωτέρω και την κατάρτιση νέου ψηφοδελτίου από την παράταξη της οποίας κενώθηκαν οι έδρες στην επιτροπή.
Πρόεδρος της Οικονομικής Επιτροπής και της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής είναι ο Δήμαρχος ή ο Αντιδήμαρχος που έχει οριστεί από τον Δήμαρχο. Τα οριζόμενα και εκλεγμένα μέλη των ως άνω Επιτροπών στην πρώτη συνεδρίαση μετά την εκλογή τους, με φανερή ψηφοφορία, εκλέγουν μεταξύ των μελών τους τον Αντιπρόεδρο. Δικαίωμα ψήφου στην περίπτωση αυτή έχει και ο πρόεδρος της Επιτροπής.
Αναλυτικά η