Mig-HealthCare: Πρόγραμμα για βελτίωση της υγείας και ενσωμάτωση μεταναστών και προσφύγων στις τοπικές κοινωνίες

Η ΚΕΔΕ συμμετέχει ως εταίρος στο έργο Mig-HealthCare (τρίτο πρόγραμμα της ΕΕ για την υγεία 2014-2020 – 3rd Health Programme Horizon 2020) με τίτλο: Ενίσχυση της Κοινοτικής Φροντίδας για την ελαχιστοποίηση των ανισοτήτων στον τομέα της υγείας και τη βελτίωση της ενσωμάτωσης ευάλωτων μεταναστών και προσφύγων στις τοπικές κοινωνίες (Strengthen Community Based Care to minimize health inequalities and improve the integration of vulnerable migrants and refugees into local communities).

Η διάρκεια του έργου είναι 36 μήνες.

Το έργο Mig-HealthCare θα δημιουργήσει έναν οδικό χάρτη για αποτελεσματικά μοντέλα κοινοτικής φροντίδας για τη βελτίωση των υπηρεσιών σωματικής και ψυχικής υγειονομικής περίθαλψης, τη στήριξη της ένταξης και της συμμετοχής των μεταναστών και προσφύγων στις ευρωπαϊκές κοινωνίες και τη μείωση των ανισοτήτων στον τομέα της υγείας. Μέσω του οδικού χάρτη του Mig-HealthCare θα δοκιμαστεί η δυνατότητα εφαρμογής των μοντέλων κοινοτικής φροντίδας σε διαφορετικές ρυθμίσεις και χώρες μέσω πιλοτικών δοκιμών και αξιολογήσεων. Ο οδικός χάρτης και η εργαλειοθήκη θα περιλαμβάνει κατευθυντήριες γραμμές και εργαλεία ΤΠΕ για τον επαναπροσανατολισμό των υπηρεσιών φροντίδας υγείας σε κοινοτικό επίπεδο. Θα δημιουργήσει δίκτυα συνεργασίας σε όλους τους τομείς που επηρεάζουν την κοινοτική φροντίδα υγείας, συμπεριλαμβανομένων των χαρακτηριστικών ψυχικής υγείας και κοινωνικής ενσωμάτωσης. Η μεθοδολογία του έργου είναι συμμετοχική και περιλαμβάνει focus groups / συνεντεύξεις και έρευνες με όλες τις ομάδες-στόχου (ευάλωτους μετανάστες / πρόσφυγες, παρόχους υπηρεσιών, τοπικούς φορείς), ανασκόπηση της τρέχουσας κατάστασης, συλλογή και αξιολόγηση βέλτιστων πρακτικών, ανάπτυξη ενός αλγορίθμου και μοντέλου πρόβλεψης, πιλοτική εφαρμογή και δημιουργία οδηγιών και συστάσεων.

Εταίροι του έργου είναι:

1. Institute of Preventive Medicine Environmental and Occupational Health – Greece – Επικεφαλής
2. OXFAM ITALIA ONLUS – Italy
3. Ethno-Medizinisches Zentrum e.V. -Germany
4. 4 NATIONAL CENTER OF INFECTIOUS AND PARASITIC DISEASES –  Bulgaria
5. ETHNIKO KAI KAPODISTRIAKO PANEPISTIMIO ATHINON – Greece
6. ECOLE DES HAUTES ETUDES EN SANTE PUBLIQUE – France
7. CENTRE FOR ADVANCEMENT OF RESEARCH AND DEVELOPMENT IN EDUCATIONAL TECHNOLOGY LTD-CARDET – Cyprus
8. Region of Sterea Ellada – Greece
9. Kopin (Koperazzjoni Internazzjonali – Malta) – Malta
10. UPPSALA UNIVERSITET – Sweden
11. ΚΕΔΕ Central Union of Municipalities of Greece – Greece
12. MINISTRY OF HEALTH – Greece
13. VEREIN MULTIKULTURELL – Austria
14. UNIVERSITAT DE VALENCIA – Spain

Ο Συνολικός προϋπολογισμός του έργου είναι 1.454.337,79 ευρώ από τα οποία ο προϋπολογισμός της ΚΕΔΕ είναι 36.687,49 ευρώ. Το έργο έχει 60% χρηματοδότηση και το υπόλοιπο 40% μπορεί να καλυφτεί από τις μισθοδοτικές καταστάσεις του εμπλεκόμενου προσωπικού.

Οι στόχοι του έργου είναι τέσσερεις (4) :

1. έρευνα για την συλλογή των υφιστάμενων δεδομένων και της κατάστασης της υγείας (σωματικής και πνευματικής) κυρίως όσον αφορά τις ευπαθείς ομάδες, όπως οι μετανάστες και οι πρόσφυγες σε όλα τα 28 κρ-μ της ΕΕ.

• Συνειδητοποίηση των αναγκών ,των κενών και των ικανοτήτων στο υφιστάμενο περιβάλλον
• Η έρευνα θα γίνει σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ με απαντήσεις σε τουλάχιστον 1000 ερωτηματολόγια που θα μοιραστούν και θα συμπληρωθούν σχετικά και διεξαγωγή συνεντεύξεων σε συγκεκριμένες ομάδες στόχους
• Θα γραφούν τουλάχιστον δύο άρθρα και θα διοργανωθούν τουλάχιστον δύο διασκέψεις σχετικά.
• Απώτερος στόχος η αύξηση και διάχυση της γνώσης περί της υφιστάμενης κατάστασης ανά την ΕΕ.

1. έκδοση ενός ολοκληρωμένου οδικού χάρτη για την εφαρμογή των ευρωπαϊκών μοντέλων φροντίδας στον τομέα της υγείας (φυσικής και πνευματικής) που θα εμπλέκει τις υφιστάμενες δυνατότητες με καλές πρακτικές και θα στοχεύει στην βέλτιστη απόδοση αυτών με συγκεκριμένες φάσεις και βήματα που θα περιγράφονται.

• Ο Χάρτης θα σχεδιαστεί αφού μελετηθούν οι καλές πρακτικές στις 28 χώρες της ΕΕ, τις ΗΠΑ, την Αυστραλία, τον Καναδά και τη Νέα Ζηλανδία.
• Τουλάχιστον 5 καλές πρακτικές θα παρουσιαστούν στον τομέα της πνευματικής υγείας.
• Ο απώτερος στόχος είναι ο χάρτης με τα συγκεκριμένα βήματα και δράσεις να εμπεριέχει προϋποθέσεις και απαιτήσεις και να υπάρξει και σε ηλεκτρονική μορφή και να περιγράφει τουλάχιστον 10 νέα εργαλεία σχετικά με την υγεία.

1. εκπαίδευση ειδικών – παρόχων υπηρεσιών υγείας για την εφαρμογή μοντέλων του οδικού Χάρτη για τις ευάλωτες ομάδες των μεταναστών και προσφύγων.

Η εκπαίδευση θα καλύπτει όλους τους τομείς του χάρτη και απώτερος στόχος είναι μία εκπαίδευση τουλάχιστον σε κάθε χώρα (που να αφορά σε 10 παρόχους υπηρεσιών υγείας ανά φορά).

1. πιλοτική εφαρμογή μοντέλων φροντίδας  με έμφαση στην πρόληψη, την προώθηση και την ενσωμάτωση μέσω συστάσεων και ενός ευρωπαϊκού δικτύου συνεργασίας.

• Σε κάθε κράτος θα εφαρμοστεί ένα πιλοτικό πρόγραμμα (από φορείς πολιτικής και παράγοντες) και για κάθε θεματική υγείας θα φτιαχτεί αντίστοιχο ευρωπαϊκό δίκτυο συνεργασίας.
• Χρήση ειδικών από τουλάχιστον 15 κράτη – μέλη της ΕΕ.
• Διοργάνωση Ευρωπαϊκής ημέρας πληροφόρησης για τη διάχυση της γνώσης.

Μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί τρεις συναντήσεις στο πλαίσιο του έργου, στο Λουξεμβούργο και στην Upsala και τη Φλωρεντία, ενώ έχουν γίνει και 2 συναντήσεις των ελλήνων εταίρων εντός Αττικής. Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα συμπεράσματα της 3^ης Συνάντησης των εταίρων του προγράμματος που πραγματοποιήθηκε στη Φλωρεντία 25-26 Σεπτεμβρίου.

Συμπεράσματα 3^ης Συνάντησης στη Φλωρεντία

Σε συνέχεια της δεύτερης διεθνικής συνάντησης των εταίρων του προγράμματος, που πραγματοποιήθηκε στην UPPSALA στις 15-16 Μαρτίου, πραγματοποιήθηκε η Τρίτη συνάντηση των εταίρων στην Φλωρεντία. Έγινε παρουσίαση της ατζέντας του προγράμματος και συζητήθηκε η πρόοδος που έχει επιτευχθεί μέχρι σήμερα.

1^η ημέρα της συνάντησης

Όσον αφορά την έρευνα που πραγματοποιήθηκε για την αποτύπωση της κατάστασης της υγείας (σωματικής και πνευματικής), καθώς και των αναγκών σχετικά με τις παροχές στην υγεία για τους μετανάστες και τους πρόσφυγες, έχουν συγκεντρωθεί ερωτηματολόγια με τη βοήθεια όλων των εταίρων και έχει γίνει μια πρώτη ανάλυση των αποτελεσμάτων της έρευνας αυτής, τα οποία και παρουσιάστηκαν. Συνολικά έχουν συγκεντρωθεί 1065 ερωτηματολόγια, από τα οποία 29 δεν ήταν κατάλληλα να χρησιμοποιηθούν και τα 259 ερωτηματολόγια έχουν ληφθεί από τους τέσσερις εταίρους της Ελλάδας. Η ΚΕΔΕ συγκέντρωσε περίπου τα 110 ερωτηματολόγια σε συνεργασία με δήμους της χώρας που έχουν δομές υποδοχής μεταναστών.

Παρουσιάστηκε η πρόοδος του έργου σχετικά με τη δημοσίευση άρθρων, την ανασκόπηση της βιβλιογραφίας (literature review), τα αποτελέσματα της έρευνας με τα ερωτηματολόγια, των ομάδων εστίασης (focus group). Την 1η Δεκεμβρίου θα δημοσιευθεί το άρθρο σχετικά με την παρουσίαση των ποιοτικών αποτελεσμάτων της μελέτης που έχει γίνει από το πρόγραμμα, κλήθηκαν όλοι οι εταίροι να στείλουν άρθρα που δεν έχουν στείλει μέχρι στιγμής και όποιος θέλει να συμμετέχει στην συγγραφή του άρθρου να το δηλώσει. (Το ΕΚΕΠΥ θέλει να συμμετέχει).

Στη συνέχεια συζητήθηκε η βάση δεδομένων του προγράμματος που έχει δημιουργηθεί από το CARDET. Αναφέρθηκε το αίτημα που έχουμε κάνει προς τη διαχειριστική αρχή του προγράμματος για δημιουργία κοινής βάσης δεδομένων με το πρόγραμμα My health, εφόσον πρόκειται για πρόγραμμα με παρόμοια δεδομένα που αφορούν στην υγεία των μεταναστών. Δεν έχει δοθεί ακόμη η έγκριση, αναμένεται. Μέχρι τότε δεν μπορούμε να προχωρήσουμε στην ολοκλήρωση της προσθήκης των στοιχείων που έχουμε στη βάση αυτή. Μέχρι σήμερα έχουν μπει τα προφίλ των εταίρων. Στην βάση αυτή θα παρουσιάζεται ένας χάρτης (tool map) με τα στοιχεία και τα εργαλεία που θα προκύψουν για τις καλές πρακτικές παροχών υγείας προς τους μετανάστες και θα αφορούν την κάθε χώρα ξεχωριστά.

Έγινε μεγάλη συζήτηση σχετικά με τα εργαλεία (tools) που θα πρέπει να αναπτύξουμε, όλοι οι εταίροι, τα οποία θα αναφέρονται σε κάποιον από τους παράγοντες που η μελέτη ανέδειξε ως σημαντικούς για τη βελτίωση των συνθηκών υγείας των μεταναστών. Τονίστηκε πως καλό θα είναι να ξεχωρίσουμε τις ανησυχίες (concerns) που προκύπτουν από την ανάλυση των ομάδων εστίασης (focus groups), σχετικά με την κατάσταση και τις παροχές υγείας των μεταναστών, από τις προκαταλήψεις (misconceptions) που έχουν καταγραφεί από τα focus groups ότι υπάρχουν. Τα εργαλεία αυτά μπορεί να είναι κάποιο poster, ένα παιχνίδι game, προώθηση καμπάνιας στα social media, εκπαιδευτικό σεμινάριο, τα οποία θα αναδεικνύουν ένα από τα στοιχεία που  θεωρούνται σημαντικά από τη μελέτη που έχει γίνει σχετικά με τη βελτίωση των συνθηκών υγείας των μεταναστών. Οι έλληνες εταίροι θα πραγματοποιήσουν περισσότερα του ενός εργαλεία και για το λόγο αυτό θα πραγματοποιηθεί συνάντηση στην Αθήνα, για να καθοριστούν οι ρόλοι και οι επιλογές του κάθε εταίρου. Θα μας σταλεί μήνυμα για την δημιουργία των εργαλείων αυτών.

Στη συνέχεια έγινε παρουσίαση των αποτελεσμάτων της μελέτης systematic reviews, της συστηματικής επισκόπησης των άρθρων που έχουν καταγραφεί σχετικά με τις παροχές υγείας προς τους μετανάστες. Στην μελέτη αυτή απαντήθηκαν συγκεκριμένα ερωτήματα όπως ποιο μοντέλο θα χρησιμοποιηθεί, πως θα εξεταστεί η αποτελεσματικότητα, ποια  είναι τα βασικά στοιχεία που θα χρησιμοποιηθούν στην μελέτη, παραδείγματα, προκλήσεις, καλές πρακτικές, υπό-ανάπτυξη χώρες (Λίβανο, Ιορδανία, Τουρκία), μειονότητες. Παρουσιάστηκε η ορολογία που χρησιμοποιήθηκε στην μελέτη για έννοιες όπως η τοπική κοινότητα. Χρησιμοποιήθηκαν κριτήρια αποκλεισμού άρθρων. Στην μελέτη περιλαμβάνεται α) επισκόπηση αρθρογραφίας β) επίπεδο χώρας γ) βιβλιογραφία που δεν έχει επίσημα δημοσιευθεί (grey literature), δ) συνεντεύξεις.

2^η ημέρα της συνάντησης

Συνεχίστηκε η συζήτηση σχετικά με τα tools που θα δημιουργήσουμε για τον χάρτη Road map που θα παραχθεί στο τέλος από το πρόγραμμα. Ρωτήθηκαν οι εταίροι για το ποια εργαλεία πιστεύουν ότι μπορούν να φτιάξουν. Θα σταλεί μήνυμα σχετικά με αυτό και ο κάθε εταίρος θα αναλάβει ένα εργαλείο. Υπάρχουν εφαρμογές όπως το APP MIGRANT. Εκπαιδευτικό υλικό, παιχνίδια, posters κα.

Τα εργαλεία θα εστιάζουν στους παράγοντες που έχουν αναδειχτεί από την μελέτη ως σημαντικά όπως φαίνεται παρακάτω:

Record Keeping                 Language Barrier   Cultural Barrier      

Communication Health Literacy

Ακολουθώντας τους παραπάνω σημαντικούς παράγοντες οδηγούμαστε στις παρακάτω κατηγορίες που θα εξεταστούν:

Mental Health          Vaccination  Maternal Child Health        Health promotion   Dental Health.

Ύστερα από συζήτηση που ακολούθησε καταλήξαμε ότι για τη δημιουργία ενός εργαλείου tool μπορούμε να εστιάσουμε σε κάποια από τις παραπάνω κατηγορίες, χρησιμοποιώντας τους παραπάνω βασικούς παράγοντες που έχουν αναδειχθεί από την μελέτη ως σημαντικοί. Επίσης αναφορικά με τις προκαταλήψεις που κυριαρχούν σύμφωνα με τη μελέτη των focus groups πρέπει να εστιάσουμε στα παρακάτω:

1. Οι μετανάστες φέρνουν ασθένειες
2. Απαιτούν πρόσβαση στο σύστημα υγείας σε βάρος της τοπικής κοινότητας
3. Θέματα εθνικής ασφάλειας

Σχετικά με το 3^ο προτάθηκε από αρκετούς εταίρους να προσέξουμε πολύ πως θα το χρησιμοποιήσουμε γιατί φέρει αρνητική εικόνα και περισσότερο φοβίζει παρά μπορεί να συνεισφέρει σε ένα εργαλείο που θα χρησιμοποιηθεί για μείωση της αντίστοιχης προκατάληψης. Η Βουλγαρία είπε ότι θα αναλάβει να φτιάξει εργαλείο σχετικά με τους εμβολιασμούς. Οι εταίροι OXFAM CADET θα φτιάξουν video στο οποίο θα μιλούν διάσημα πρόσωπα. Γενικότερα προτάθηκαν εργαλεία όπως postcard with QR code, teaching materials for schools, videos for social networks, animation.

Στη συνέχεια συζητήθηκαν οι πιλοτικές εφαρμογές (pilot implementation) που θα προκύψουν από την δημιουργία των εργαλείων (tools) που θα χρησιμοποιηθούν για να αναδείξουν τα θέματα που έχουν αναδειχθεί ως σημαντικά από την μελέτη που έχει γίνει μέχρι σήμερα. Συγκεκριμένα το χρονοδιάγραμμα έχει ως εξής:

1. Pilot action plan Δεκέμβριος 2018
2. Training material Φεβρουάριος 2019
3. Pilot report recommendations

Έγινε συζήτηση για τη προώθηση του προγράμματος, μέσω των newsletters, social media, web site. Θα πρέπει να διαμορφωθεί το σχέδιο προώθησης του προγράμματος, να φτιάξουμε 2 newsletters τα οποία θα συμπεριληφθούν στην περίοδο αναφοράς (reporting period) που αφορά την πρόοδο του έργου από τον Μάιο 2017 έως Οκτώβριο 2018 και θα πρέπει να την ανεβάσουμε ηλεκτρονικά στο τέλος του Νοεμβρίου. Το αρχείο dissemination log θα πρέπει να το συμπληρώσουμε έως τις 10 Οκτωβρίου.

Στη συνέχεια μίλησε ο εσωτερικός αξιολογητής (evaluator) και μέσω skype ο εξωτερικός αξιολογητής με τους εταίρους του προγράμματος οι οποίοι απάντησαν στις ερωτήσεις του σχετικά με την πρόοδο του προγράμματος.

Στο τέλος έγινε ανασκόπηση των κρίσιμων ημερομηνιών και των εργασιών που θα πρέπει να πραγματοποιήσουμε στην συνέχεια. Η βάση δεδομένων θα ολοκληρωθεί με την συμπλήρωση των ερωτηματολογίων που έχουμε από το πρόγραμμα My Health, μόλις δοθεί η αντίστοιχη έγκριση που περιμένουμε από τη διαχειριστική αρχή για κοινή βάση δεδομένων με το πρόγραμμά μας. Η μελέτη (survey) θα ολοκληρωθεί το Δεκέμβριο του 2018. Ενδιάμεση έκθεση για την πορεία του προγράμματος (interim report) θα πρέπει να είναι έτοιμη στα μέσα του Δεκεμβρίου του 2018. Όλοι οι εταίροι θα συγκεντρώσουμε τα εργαλεία που έχουμε πρόσβαση σε αυτά, για την προώθηση των στοιχείων που αναδείχθηκαν σημαντικά από την μελέτη σχετικά με την βελτίωση της υγείας των μεταναστών μέχρι το τέλος Οκτωβρίου 2018. Η δημιουργία δικών μας εργαλείων θα γίνει μέχρι το τέλος Νοεμβρίου 2018. Εργαλεία για τις προκαταλήψεις γύρω από τα θέματα υγείας των μεταναστών θα φτιάξουν η Prolepsis και το Cardet μέχρι το τέλος Οκτωβρίου. Οι πιλοτικές εφαρμογές  θα ξεκινήσουν τον Απρίλιο του 2019. Η επόμενη συνάντηση θα πραγματοποιηθεί στην Μάλτα Μάιο ή Ιούνιο 2018.

Χαμακιώτη Δέσποινα

Ο.Ε. Ευρωπαϊκών  Προγραμμάτων ΚΕΔΕ

Γιαννακοπούλου Μάρθα

Τμήμα Τεκμηρίωσης, Πληροφορικής & Ανάπτυξης των Φορέων της Τ.Α. της ΚΕΔΕ

Ενημερωτικό Σεπτεμβρίου για το migHealthCare