Η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ), ανεξάρτητο συμβουλευτικό όργανο της Πολιτείας και εθνικός θεσμός προστασίας των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, απέστειλε στους αρμόδιους φορείς της Πολιτείας, την από 21/12/2017 Δήλωσή της με θέμα την κατάσταση του συστήματος υποδοχής και ασύλου στη χώρα.
Ειδικότερα, η ΕΕΔΑ παρακολουθεί με ιδιαίτερη ανησυχία τις αυξανόμενες αναφορές για εκ νέου όξυνση των προβλημάτων των προσφύγων και μεταναστών στην Ελλάδα και ιδίως στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου: υπερπλήρη κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης (hotspots), απολύτως ακατάλληλες συνθήκες διαβίωσης, αποτυχία εντοπισμού των ευάλωτων ατόμων, σημαντική επιδείνωση της ψυχικής υγείας των αιτούντων διεθνή προστασία, συχνότητα περιστατικών σεξουαλικής βίας.
Η ΕΕΔΑ, επανερχόμενη σε προηγούμενες συστάσεις της προς την Ελληνική κυβέρνηση, θεωρεί ότι είναι απαραίτητο να τερματιστεί ο εγκλωβισμός αιτούντων διεθνή προστασία στα ελληνικά νησιά, για τον οποίο επισημαίνεται και η ανάγκη επανεξέτασής του καθώς πολλές φορές λαμβάνει χώρα χωρίς τις απαιτούμενες δικαιοκρατικές εγγυήσεις, και να στηριχθεί η εύρυθμη και αποτελεσματική λειτουργία του πλαισίου υποδοχής και εξέτασης αιτημάτων διεθνούς προστασίας.
Παράλληλα, ως προς τις συνθήκες φιλοξενίας αιτούντων διεθνή προστασία, η ΕΕΔΑ προτείνει:
- Την επιτάχυνση των διαδικασιών μετακίνησης των προσφύγων, ιδίως όσων ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες, εντός των οικιστικών ιστών με ενίσχυση των προγραμμάτων ενοικίασης διαμερισμάτων.
- Την εξασφάλιση της πλήρους και αποτελεσματικής λειτουργίας των κέντρων φιλοξενίας, ιδίως με την ενίσχυσή τους με σταθερό ιατρικό και παραϊατρικό προσωπικό, προσωπικό διοικητικής μέριμνας αλλά και αστυνομικό προσωπικό για την ασφάλεια τους.
- Την άμεση αναβάθμιση της Υπηρεσίας Ταυτοποίησης και Υποδοχής από το Υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής με επαρκές προσωπικό και πόρους.
- Την έκδοση το συντομότερο δυνατό του Γενικού Κανονισμού Λειτουργίας των Κέντρων Υποδοχής και Ταυτοποίησης των Οργανισμών ίδρυσης και λειτουργίας όλων των Κέντρων Φιλοξενίας.
- Την εξέταση και εφαρμογή εναλλακτικών της κράτησης μέτρων, σε περίπτωση που συντρέχει νόμιμος λόγος κράτησης, και τον τερματισμό της κράτησης ασυνόδευτων παιδιών, οικογενειών και ευάλωτων προσώπων.
- Την επείγουσα αποκατάσταση του κενού και την ουσιαστική ρύθμιση της αρμοδιότητας επί των ασυνόδευτων ανηλίκων, η οποία εξακολουθεί να εκκρεμεί από την υιοθέτηση του Νόμου 4375/2016 μέχρι και σήμερα.
Η ασάφεια ως προς την αρμοδιότητα των δημοσίων φορέων στον τόσο ευαίσθητο και απαιτητικό τομέα της προστασίας ανηλίκων, δημιουργεί σοβαρότατα προβλήματα και δραματικές καθυστερήσεις, τόσο σε πρακτικά ζητήματα καθημερινής διαχείρισης (παραπομπή παιδιών από σημεία εισόδου, χώρους κράτησης, συνοδείες κ.α.) όσο και σε θεσμικά ζητήματα, τα οποία έχουν απόλυτη ανάγκη άμεσης ρύθμισης, και συγκεκριμένα την ανάληψη νομοθετικής πρωτοβουλίας για τον θεσμό της Επιτροπείας, την υιοθέτηση κανονιστικού πλαισίου για τις δομές φιλοξενίας, τον σχεδιασμό και τον προγραμματισμό των χρηματοδοτήσεων.
Η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ) είναι το ανεξάρτητο συμβουλευτικό όργανο της ελληνικής Πολιτείας σε θέματα προστασίας Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Έχει συσταθεί με το Ν 2667/1998 σύμφωνα με κανόνες των Ηνωμένων Εθνών, τις «Αρχές των Παρισίων». Σε αυτήν μετέχουν πρόσωπα οριζόμενα από τριάντα δύο φορείς (ανεξάρτητες Αρχές, πανεπιστημιακές σχολές νομικών και πολιτικών επιστημών, συνδικαλιστικές οργανώσεις, ΜΚΟ, πολιτικά κόμματα και υπουργεία).