Στην συνεχή βελτίωση των διαδικασιών και των προβλημάτων που παρουσιάζονται σε επίπεδο χρηματοδότησης έργων μέσω ΕΣΠΑ αναφέρθηκε στην ομιλία του στο συνέδριο της ΚΕΔΕ ο υφυπουργός αρμόδιος για θέματα ΕΣΠΑ Κυριάκος Βιρβιδάκης. Όπως υπογράμμισε σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τον Απρίλιο του 2013 το ποσοστό απορρόφησης των κονδυλίων από τη χώρα μας διαμορφώθηκε σε 56,7%, έναντι 49,2% του ευρωπαϊκού κοινοτικού μέσου όρου. Σύμφωνα με αυτό το δεδομένο η Ελλάδα είναι 7,5 εκατοστιαίες μονάδες ψηλότερα στην απορρόφηση, από ότι είναι ο μέσος όρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αυτό το νούμερο μας κατατάσσει όγδοη χώρα στην απορρόφηση. Ο Κ. Βιρβιδάκης παραδέχθηκε ότι υπάρχουν προγράμματα τα οποία έχουν μείνει πίσω, όπως είναι παραδείγματος χάριν η Ψηφιακή Σύγκλιση και η Διοικητική Μεταρρύθμιση. Σε ότι αφορά στα θέματα της απλοποίησης των διαδικασιών έκανε γνωστό ότι τους τελευταίους έξι μήνες έχουν περάσει από το Ελληνικό Κοινοβούλιο και έχουν νομοθετηθεί, τρία πακέτα που αφορούν απλοποίηση διαδικασιών ή επίσπευση διαδικασιών που σχετίζονται με το ΕΣΠΑ. Επιπλέον ο υφυπουργός κάλεσε τους αιρετούς και μέχρι πρότινος συναδέλφους του, όποτε εντοπίζουν προβλήματα να ενημερώνουν άμεσα το υπουργείο. Επίσης τους ζήτησε να καταθέσουν προτάσεις και σκέψεις οι οποίες θα μπορούν να βελτιώσουν τις διαδικασίες απορρόφησης.
Ακολουθεί αναλυτικά η ομιλία του Κ. Βιρβιδάκη.
Κύριε Πρόεδρε του Ελεγκτικού, κυρίες και κύριοι Σύνεδροι, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι.
Είναι η δέκατη τρίτη συνεχόμενη χρονιά που μιλώ σε Συνέδριο της Αυτοδιοίκησης. Τα προηγούμενα δώδεκα χρόνια μιλούσα ως μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΚΕΔΚΕ ή της ΚΕΔΕ και εκπρόσωπος της Αυτοδιοίκησης.
Σήμερα θα μιλήσω ως Υφυπουργός που έχει αρμοδιότητα το ΕΣΠΑ. Θα προσπαθήσω κυρίως να ενημερώσω για τα θέματα του ΕΣΠΑ που σχετίζονται και με την Αυτοδιοίκηση, αλλά επίσης και για τη νέα προγραμματική περίοδο, η οποία αφορά το 2014 μέχρι το 2020. Πιστεύω ότι θα λύσω κάποιες απορίες και πιστεύω ότι θα βοηθήσω να διευκρινιστούν κάποια πράγματα ουσίας.
Θα ξεκινήσω, επειδή είναι πολύ επίκαιρο το θέμα, εάν τα χρήματα του ΕΣΠΑ απορροφώνται ή όχι και αν κινδυνεύουν να χαθούν χρήματα και θα είμαι σαφής διότι δίδεται η εντύπωση ότι κάπου είναι παρκαρισμένα χρήματα, ενώ δεν είναι αυτή η πραγματικότητα.
Με βάση πρόσφατα στοιχεία του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος, του ΟΠΣ, και εφόσον εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η εφαρμογή του ΤΟΠΑΠ, που σημαίνει ότι και για τα 2014, 2015, η εθνική συμμετοχή θα είναι στο 5% και το 95% θα είναι ευρωπαϊκά χρήματα, σε όρους συγχρηματοδοτούμενης δημόσιας δαπάνης οι νομικές δεσμεύσεις του ΕΣΠΑ σήμερα είναι 21.191.000.000 €, που σημαίνει ποσοστό δεσμεύσεων 95,57%. Δηλαδή με συμβάσεις από τα χρήματα του ΕΣΠΑ, εφόσον εγκριθεί το ΤΟΠΑΠ, είναι δεσμευμένα σε συγκεκριμένα έργα το 95,57% και οι πραγματοποιηθείσες δημόσιες δαπάνες είναι 11.905.000.000 €, που αντιστοιχούν σε ποσοστό απορρόφησης 53,69%.
Σε ότι αφορά δε την απορρόφηση της κοινοτικής συνδρομής του ΕΣΠΑ, τα είπε χθες και ο Υπουργός αυτά τα νούμερα, διότι υπήρχε ένα δημοσίευμα, τα έχω πει εγώ μέχρι τώρα τουλάχιστον δέκα φορές, στα Αναπτυξιακά Συνέδρια των Περιφερειών και στα Τομεακά των Υπουργείων, τα επαναλαμβάνω και εδώ. Σε ότι αφορά λοιπόν την κοινοτική συνδρομή του ΕΣΠΑ, αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τον Απρίλιο του 2013 το ποσοστό απορρόφησης των κονδυλίων από τη χώρα μας διαμορφώθηκε σε 56,7%, έναντι 49,2% του ευρωπαϊκού κοινοτικού μέσου όρου. Η Ελλάδα λοιπόν, είναι 7,5 εκατοστιαίες μονάδες ψηλότερα στην απορρόφηση, από ότι είναι ο μέσος όρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αυτό το νούμερο μας κατατάσσει όγδοη χώρα στην απορρόφηση.
ΣΥΝΕΔΡΟΣ: (εκτός μικροφώνου)
Κ. ΒΙΡΒΙΔΑΚΗΣ: Άμα το διαιρέσετε το είκοσι ένα, θα το δείτε.
Είναι λοιπόν προφανές ότι ουσία δεν υπάρχουν παρκαρισμένα χρήματα, αλλά αυτή τη στιγμή προσπαθούμε να ισορροπήσουμε τα προγράμματα κατά τέτοιον τρόπο, έτσι ώστε να αξιοποιηθούν τα χρήματα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Και θα αναφερθώ σε αυτό όταν μιλήσω και για την αναθεώρηση.
Βεβαίως υπάρχουν προγράμματα τα οποία έχουν μείνει πίσω, όπως είναι παραδείγματος χάριν η Ψηφιακή Σύγκλιση και η Διοικητική Μεταρρύθμιση. Όμως οφείλω να τονίσω και την πρώτη φορά που το είπα, το είπα στο Αναπτυξιακό της Κεντρικής Μακεδονίας και το λέω με λύπη μου, ότι από τους τελικούς δικαιούχους που έχουν μειωμένη απορροφητικότητα, είναι και οι φορείς της Πρωτοβάθμιας Αυτοδιοίκησης. Τα νούμερα είναι συγκεκριμένα, δεν χρειάζεται να τα αναφέρω.
Τώρα, σε ότι αφορά την εξυγίανση των προγραμμάτων. Γνωρίζετε πολύ καλά ότι τα ανενεργά έργα, έχει δοθεί οδηγία να απενταχθούν. Και πότε θεωρείται ένα έργο ανενεργό; Θεωρείται ανενεργό ένα έργο όταν έχει παρέλθει διάστημα έξι μηνών από την ένταξή του στο ΕΣΠΑ και δεν έχει δοθεί προέγκριση για τη δημοπράτησή του από την εκάστοτε αρμόδια Διαχειριστική Αρχή.
Πέραν δε αυτών, υπάρχουν και ανενεργές συμβάσεις, συμβάσεις οι οποίες για κάποιο λόγο που σχετίζονται με σειρά προβλημάτων, δεν προχωρούν.
Υπάρχουν λοιπόν και τέτοια θέματα, τα οποία πρέπει να αντιμετωπιστούν, έτσι ώστε – επαναλαμβάνω – να μην είναι μόνο απλά η απορρόφηση των χρημάτων, αλλά ταυτόχρονα τα χρήματα να αξιοποιούνται με τον καλύτερο δυνατό βαθμό.
Πάω στα θέματα της απλοποίησης των διαδικασιών. Τους τελευταίους έξι μήνες έχουν περάσει από το Ελληνικό Κοινοβούλιο και έχουν νομοθετηθεί, τρία πακέτα που αφορούν απλοποίηση διαδικασιών ή επίσπευση διαδικασιών που σχετίζονται με το ΕΣΠΑ. Σαφέστατα οι διαδικασίες είναι πολύπλοκες, σαφέστατα και θέλουν απλοποίηση και σαφέστατα και πρέπει αυτή η απλοποίηση να προχωρήσει με γρήγορους ρυθμούς έτσι ώστε να αφορά και τη νέα προγραμματική περίοδο, αλλά και την περίοδο αυτή την οποία διανύουμε.
Βεβαίως δεν είναι εύκολο να περνάνε αυτές οι απλοποιήσεις των διαδικασιών από τη Βουλή. Επειδή καλούμαστε πολλές φορές στις Επιτροπές της Βουλής να ενημερώσουμε τα μέλη του Κοινοβουλίου για θέματα που αφορούν τα ευρωπαϊκά προγράμματα, οι ίδιοι που μας κάνουν κριτική στις Επιτροπές γιατί δεν απλοποιούμε τις διαδικασίες, είναι αυτοί που στην Ολομέλεια καταψηφίζουν την απλοποίηση των διαδικασιών. Διότι ωραίο είναι να κάνεις κριτική γιατί δεν απλοποιούνται οι διαδικασίες, αλλά μετά γίνεται κριτική γιατί ήρθε με πράξη νομοθετικού περιεχομένου, γιατί ήρθε με τροπολογία και δεν μπήκε στο τελικό κείμενο και πάντα ψάχνουν να βρουν κάποιες δικαιολογίες για να καταψηφίσουν αυτά τα οποία ζητούν να φέρουμε για ψήφο.
Αντιλαμβάνεστε λοιπόν ότι δεν είναι καθόλου απλά τα πράγματα. Δεν θα αναφερθώ σε αυτά αναλυτικά. Θα πω ένα-δυο μόνο παραδείγματα. Αυτό όμως το οποίο θέλω να τονίσω, είναι ότι χθες με επίσημη ανακοίνωση το Υπουργείο Ανάπτυξης, υπάρχουν τα 21 σημεία, τα οποία έχουν απλοποιήσει τη διαδικασία που αφορά το ΕΣΠΑ το τελευταίο διάστημα και θα σας πω παραδείγματα.
Υπάρχει το θέμα των απαλλοτριώσεων, υπάρχουν θέματα τα οποία αφορούν τις εγγυητικές επιστολές. Φροντίσαμε η εγγυητική επιστολή καλής εκτέλεσης να καλύπτει και την εγγυητική επιστολή προκαταβολής, να μη χρειάζεται διπλή εγγύηση, εκτός εάν η προκαταβολή είναι περισσότερη, οπότε καταθέτει μια δεύτερη εγγυητική με τη διαφορά μόνο. Υπάρχει το θέμα των αξιολογητών, όπου δεν μπορούσαν οι αξιολογητές να αξιολογήσουν περισσότερες από δέκα προτάσεις διότι υπήρχε μηνιαίο πλαφόν στην αμοιβή τους που ήταν 300 € και αντιλαμβάνεστε ότι όταν η αμοιβή του αξιολογητή είναι 30 €, με δέκα αξιολογήσεις τις δύο πρώτες μέρες, έπρεπε να κάθεται 28 για να ξανά αξιολογήσει τον άλλον μήνα δύο μέρες για να ξανά κάτσει 28. Και αυτό ξεπεράστηκε και εν πάση περιπτώσει, πολλά πράγματα έχουν απλοποιηθεί.
Επειδή θέλω να είμαι πρακτικός, αυτό το οποίο είπα σε όλα τα Αναπτυξιακά Συνέδρια των Περιφερειών που πήγα, τον προηγούμενο μήνα, το λέω και εδώ. Όποιος Δήμαρχος, συνάδελφος, παρατηρήσει ότι υπάρχει συγκεκριμένο πρόβλημα που αφορά απορρόφηση έργων, μπορεί να στέλνει την πρότασή του στο Υπουργείο, υπάρχει μια Επιτροπή, η οποία και έφτιαξε αυτά τα τρία πακέτα, στην οποία προεδρεύει ο κύριος Γιαννούσης, ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου μας και η οποία συνεδριάζει στο Υπουργείο Δικαιοσύνης και αφού δεχτεί τα αιτήματα τα οποία στέλνουν οι διάφοροι φορείς που χαράζουν πολιτική ή οι τελικοί δικαιούχοι ή εν πάση περιπτώσει όσοι εμπλέκονται στη διαδικασία υλοποίησης του ΕΣΠΑ, και εφόσον αυτά κριθούν ότι είναι απαραίτητο να διορθωθούν, φτιάχνεται η ανάλογη νομοθετική διάταξη και κατατίθεται στη Βουλή.
Βεβαίως δεχτήκαμε και εκεί κριτική. Γιατί δεν τα μαζεύετε όλα να κάνετε ένα νομοσχέδιο; Αν περιμένουμε να τα μαζέψουμε όλα, να κάνουμε ένα νομοσχέδιο του χρόνου, χαιρετίσματα. Εντάξει, καλοδεχούμενη η κριτική, ο καθένας λέει την άποψή του, αλλά εμείς θέλουμε να τρέξουμε λίγο τα πράγματα.
Λοιπόν, παρακαλώ όποιος έχει προτάσεις πάνω στο σημείο αυτό, να τις στείλει στο Υπουργείο, διότι πρέπει να προετοιμάσουμε και καλύτερα την επόμενη προγραμματική περίοδο, έτσι ώστε να προχωρήσουν τα θέματα με ταχύτερους ρυθμούς.
Να πω δυο κουβέντες για το νέο ΕΣΠΑ και να πω και κάτι που περιμένει η Ολομέλεια.
Λοιπόν, σε ότι αφορά το νέο ΕΣΠΑ, ο διάλογος ξεκίνησε το 2012, η πρώτη εγκύκλιος έφυγε το 2012 μετά από διαβούλευση με τις Περιφέρειες και τους φορείς που χαράσσουν πολιτική, έγινε το πρώτο Αναπτυξιακό Συνέδριο αφού βγήκε και η δεύτερη εγκύκλιος, προσδιορίστηκαν οι κατευθύνσεις, έγιναν τα 13 Περιφερειακά, τελειώνουν τα Τομεακά Συνέδρια και των Υπουργείων, και για να είμαι σαφής, η υποχρέωση την οποία έχουμε αναλάβει απέναντι και της κοινωνίας αν θέλετε, είναι να τελειώσουμε τις διαδικασίες μέσα στο 2013, να καταθέσουμε τις προτάσεις μας και για το πρόγραμμα και για τα Επιχειρησιακά μέχρι τον Δεκέμβριο του 2013, έτσι ώστε να αρχίσουν οι απορροφήσεις το 2014 του νέου ΕΣΠΑ και να μην υπάρχουν οι καθυστερήσεις οι οποίες υπήρχαν στο παρελθόν στα προγράμματα τα ευρωπαϊκά.
Είμαστε στη φάση διαβούλευσης για να φτιάξουμε την αρχιτεκτονική του νέου ΕΣΠΑ, δηλαδή του ΣΕΣ, του Σύμφωνου Εταιρικής Σχέσης, και αυτή η αρχιτεκτονική η οποία τελειώνει μέσα στον Ιούνιο, θα περιλαμβάνει και την κατανομή των πόρων. Επειδή λοιπόν δέχομαι και αιτήματα από Δημάρχους για το τάδε έργο και το τάδε έργο, για την επόμενη προγραμματική, ακόμα δεν έχουν κατανεμηθεί οι πόροι στα προγράμματα. Είναι πρόωρα όλα αυτά.
Για να αναφερθώ και σε αυτό το οποίο αναμένεται, είναι το θέμα που σχετίζεται με τον κόμβο ψηφιακών υπηρεσιών των ΟΤΑ. Αυτό το οποίο μπορώ σήμερα να ανακοινώσω, επειδή όπως είπα τα προγράμματα εκκαθαρίζονται από τα ανενεργά έργα και θα προκύψει η δυνατότητα χρηματοδότησης, θα χρηματοδοτηθεί από πόρους της Ψηφιακής Σύγκλισης και έχω συνεννοηθεί με τον αρμόδιο Γενικό Γραμματέα, τον κύριο Μενέλαο Δασκαλάκη, για αυτό.
Από εκεί και πέρα, υπάρχουν κάποιες προϋποθέσεις και είμαι υποχρεωμένος να τις πω. Πρώτον, θα πρέπει να εξασφαλιστεί η οικονομία κλίμακος. Δεν μπορεί δηλαδή αυτή τη στιγμή για την ίδια δουλειά, επειδή οι Δήμοι είναι 325, να πληρώνεται κάποιος δέκα, είκοσι, τριάντα και πενήντα φορές. Θα πρέπει να είναι μια κεντρική διαδικασία έτσι ώστε να διασφαλιστούν και τα χρήματα. Δεν υπάρχει λοιπόν κανείς λόγος να μην εξασφαλιστεί η οικονομία κλίμακος.
Δεύτερον και εκεί θα πρέπει να βοηθήσουμε όλοι, να ολοκληρωθούν σύντομα οι διαδικασίες, μέσα στο 2013, που αφορούν τις διαγωνιστικές διαδικασίες, έτσι ώστε να προχωρήσουμε στην υλοποίηση του προγράμματος.
Ανακοινώνω λοιπόν σήμερα ότι τα χρήματα, σε συνεργασία με τον κύριο Δασκαλάκη, που έχει την ευθύνη του προγράμματος Ψηφιακή Σύγκλιση, εξασφαλίστηκαν και για το συγκεκριμένο πρόγραμμα για την Αυτοδιοίκηση.
Σας ευχαριστώ.