Στη δημιουργία νέου επιχειρησιακού σχεδίου για την πρόληψη και αντιμετώπιση σεισμών, έχει προχωρήσει η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας. Στο σχέδιο δράσης υπάρχουν ειδικές προβλέψεις για το πώς θα πρέπει να κινηθούν και να δράσουν δήμοι και περιφέρειες. Μεταξύ άλλων θα πρέπει να προσδιοριστούν τα σημεία συγκέντρωσης σε περίπτωση κινδύνου και να διερευνηθεί η πληρότητα υλικού, όπως σκηνές και κλινοσκεπάσματα. Το σχέδιο διακρίνεται σε τρία βασικά μέρη, στο πρώτο γίνονται αναφορές για τα μέτρα πρόληψης και στα άλλα δύο περιγράφονται τα όσα θα πρέπει να υλοποιήσουν οι εμπλεκόμενοι φορείς σε περίπτωση εκδήλωσης μεγάλου σεισμού.

Τα μέτρα πρόληψης δήμων  και περιφερειών    

Στον πρώτο βασικό άξονα προβλέπονται συγκεκριμένα βήματα και ενέργειες που θα πρέπει να υλοποιηθούν προκειμένου να εξασφαλιστεί η ετοιμότητα για την αντιμετώπιση κινδύνων από την εκδήλωση σεισμικών φαινομένων. Μεταξύ άλλων θα πρέπει να υλοποιηθούν προγράμματα σεισμικής προστασίας, ενώ για τον κίνδυνο εκδήλωσης θαλασσίου κύματος βαρύτητας, το γνωστό τσουνάμι, προβλέπεται η διανομή ειδικού έντυπου-υλικού που έχει εκδοθεί από τη Γ.Γ.Π.Π. Η διάθεση των εντύπων αυτών γίνεται κατά κανόνα στα Δημοτικά Καταστήματα. Οι Διευθυντές σχολικών μονάδων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης υποχρεούνται με την έναρξη κάθε σχολικού έτους να πραγματοποιούν άσκηση εγκατάλειψης των κτιρίων και  ενημέρωσης των μαθητών. Με απόφαση των Γενικών Γραμματέων των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων θα συσταθούν επιτροπές πρωτοβάθμιου προσεισμικού  ελέγχου κτιρίων.  Στο πλαίσιο της ετοιμότητας των αιρετών Περιφερειών θα πρέπει να υλοποιηθούν μεταξύ άλλων τα εξής:

• Ορισμός οργανικών μονάδων που θα είναι υπεύθυνες για την τήρηση
  υλικών και μέσων για την προσωρινή στέγαση πληγέντων από καταστροφές
• Με εντολή Περιφερειάρχη, οι μονάδες των Περιφερειών που διαθέτουν αποθηκευμένα υλικά θα πρέπει να ελεγχθούν. Κυρίως θα πρέπει να επιβεβαιωθεί ότι υπάρχει ικανός αριθμός από σκηνές και κουβέρτες για την ανακούφιση πληγέντων.

Με απόφαση των Περιφερειαρχών θα συσταθούν επιτροπές, πρωτοβάθμιου προσείσμικού έλεγχου κτιρίων. Τα Τμήματα Πολιτικής Προστασίας των Περιφερειών θα πρέπει, μετά από συνεννόηση με τους οικείους Δήμους να προσδιορίσουν τους χώρους για την υποδοχή και διαβίωση των πληγέντων μετά από σεισμό (χώροι καταυλισμών).  Κατά την επιλογή των χώρων καταυλισμού θα πρέπει να αποφεύγονται χώροι παραθαλάσσιοι προκειμένου να μην κινδυνεύουν να επηρεαστούν από τσουνάμι.

 Τι προβλέπεται για τους δήμους

Στο πλαίσιο της ετοιμότητας των Δήμων για την άμεση ανταπόκριση και αντιμετώπιση συνεπειών λόγω σεισμού, με ευθύνη των Δημάρχων θα πρέπει να υλοποιηθούν τα εξής:

1.   Σύσταση επιτροπών  πρωτοβάθμιου προσεισμικού ελέγχου κτιρίων. Τα αποτελέσματα του προσεισμικού ελέγχου των κτιρίων του Δήμου θα πρέπει να αποσταλούν στον Ο.Α.Σ.Π.

2. Οι Δήμαρχοι, με βάση τα αποτελέσματα του προσεισμικού ελέγχου κτιρίων να δρομολογήσουν δράσεις για την πρόληψη και τη λήψη μέτρων προστασίας, όπου αυτό απαιτείται

3.Το Γραφείο Πολιτικής Προστασίας θα πρέπει να προχωρήσει σε συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες του Δήμου στην κατάρτιση και τήρηση επικαιροποιημένου καταλόγου (μητρώου) υπαλλήλων του Δήμου που διαθέτουν τα κατάλληλα επαγγελματικά προσόντα προκειμένου να συνδράμουν το έργο της Υπηρεσίας Αποκατάστασης Σεισμοπλήκτων.

4. Το Γραφείο Πολιτικής Προστασίας θα πρέπει να προχωρήσει σε συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες του Δήμου στην κατάρτιση και τήρηση επικαιροποιημένου καταλόγου των επιχειρησιακά έτοιμων μέσων που διαθέτουν οι υπηρεσίες του Δήμου, για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών λόγω σεισμού (μηχανήματα έργων, οχήματα μεταφοράς προσωπικού, κλπ.).

5.Το Γραφείο Πολιτικής Προστασίας του Δήμου, θα πρέπει να προσδιορίσει κτίριο ή άλλο χώρο του Δήμου όπου σε περιπτώσεις κατάστασης έκτακτης ανάγκης λόγω σεισμού ο Δήμαρχος θα συντονίζει τη διάθεση του απαραίτητου δυναμικού και μέσων.

6.Το Γραφείο Πολιτικής Προστασίας του Δήμου σε συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες (Τεχνικές Υπηρεσίες, Πολεοδομικά Γραφεία), να προχωρήσει στον προσδιορισμό χώρων προσωρινής εναπόθεσης μπαζών μετά από σεισμό.

7. Το Γραφείο Πολιτικής Προστασίας του Δήμου σε συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες  να προχωρήσει στον προσδιορισμό ή επανέλεγχο υπαίθριων χώρων συγκέντρωσης του πληθυσμού μετά από σεισμό (χώροι καταφυγής). Μετά την επιλογή των χώρων που θα προσδιοριστούν από τα Γραφεία Πολιτικής Προστασίας των Δήμων ως χώροι καταφυγής, θα ακολουθήσει καταγραφή η οποία θα κοινοποιηθεί, δια του Γραφείου Πολιτικής Προστασίας του Δήμου, στη Δ/νση Πολιτικής Προστασίας των οικείων Περιφερειών και στη Δ/νση Πολιτικής Προστασίας της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης.

8.Το Γραφείο Πολιτικής Προστασίας του Δήμου είναι αναγκαίο να προχωρήσει στη σύνταξη μνημονίου ενεργειών για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών και διαχείριση των συνεπειών από την εκδήλωση σεισμικών φαινομένων.

9.Με στόχο το καλύτερο συντονισμό θα πρέπει να συσταθούν Συντονιστικά Τοπικά Όργανα  (ΣΤΟ) των Δήμων.  Στις συνεδριάσεις των Συντονιστικών Τοπικών Οργάνων (ΣΤΟ) των Δήμων θα συζητηθούν και ζητήματα
τα οποία αφορούν τη συνεργασία των φορέων για την άμεση απόκριση και την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών και διαχείριση των συνεπειών λόγω σεισμικών φαινομένων.

Το πλάνο ενεργειών σε περίπτωση εκδήλωσης σεισμικών φαινόμενων

Στο δεύτερο μέρος του σχεδίου πολιτικής προστασίας σε περίπτωση σεισμού δίνονται  οδηγίες για την ενεργοποίηση του μηχανισμού πολιτικής προστασίας και την άμεση απόκριση μετά την εκδήλωση σεισμικών φαινομένων. Μετά την εκδήλωση ενός σεισμού οι δυνάμεις πολιτικής προστασίας πρέπει να υλοποιήσουν σειρά δράσεων που αποσκοπούν στην επίτευξη συγκεκριμένων στόχων σχετικά με την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών και την άμεση διαχείριση των συνεπειών. Για τους σεισμούς, τα στάδια των επιχειρήσεων για την αντιμετώπιση καταστροφών από σεισμό προσδιορίζονται ως εξής:  Ειδοποίηση Σεισμού, αρχική εκτίμηση κατάστασης συνεπειών – επίσημη ανακοίνωση χαρακτηριστικών σεισμικού φαινομένου, Κινητοποίηση δυνάμεων,  Επιχείρηση Έρευνας, Διάσωσης – Έλεγχος και Καταστολή Επαγόμενων Φαινομένων. Στη συνέχεια προβλέπεται Περίθαλψη – Διοικητική Μέριμνα -Πληγέντων, Μετασεισμικός έλεγχος κτιρίων και υποδομών

Οι Δήμαρχοι, στο πλαίσιο  του συντονιστικού τους ρόλου, δρομολογούν άμεσα δράσεις που συνδέονται με τον έλεγχο υποδομών και τεχνικών έργων αρμοδιότητας τους για τη διαπίστωση ζημιών και εκτίμηση του δυναμικού και των μέσων που απαιτούνται για την αποκατάσταση τους. Οι δήμοι συγκροτούν συνεργεία από υπαλλήλους των αρμόδιων τεχνικών υπηρεσιών του Δήμου, προκειμένου:

• να μεταβούν στις πληγείσες περιοχές στα όρια ευθύνης τους για τη διαπίστωση των ζημιών που έχουν προκληθεί.
• να προβούν σε άμεσο οπτικό έλεγχο των κρίσιμων, για τη λειτουργία του Δήμου σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, κτιριακών εγκαταστάσεων κτίρια, εργοτάξια, κλπ.
• να προβούν σε έλεγχο τεχνικών έργων και άλλων έργων υποδομής αρμοδιότητας συντήρησης του Δήμου που αφορούν τη λειτουργία του Δήμου σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης καθώς και για τη συνέχιση παροχής των
  υπηρεσιών του δεν σχετίζονται με την κατάσταση έκτακτης ανάγκης (δίκτυο ύδρευσης, οδικό δίκτυο, κλπ).
• Οι Δήμαρχοι, με βάση τα αποτελέσματα των ελέγχων, εκτιμώντας τις επιπτώσεις, όπως αυτές διαμορφώνονται και από νεότερες πληροφορίες που ακολουθούν την εξέλιξη του καταστροφικού -φαινομένου και
  λαμβάνοντας υπόψη τα αιτήματα συνδρομής προς υποστήριξη του έργου άλλων φορέων (Π.Σ., κλπ), συγκροτούν  συνεργεία για την αποκατάσταση των ζημιών.

Κατά προτεραιότητα εξετάζονται αιτήματα συνδρομής στο έργο διάσωσης και απεγκλωβισμού όπως και η διάνοιξη αποκλεισμένων δρόμων αρμοδιότητας των Δήμων για τη διευκόλυνση της κίνησης των οχημάτων των σωστικών συνεργείων προς και από την πληγείσα περιοχή, τις νοσοκομειακές μονάδες, κλπ. Το Γραφείο Πολιτικής Προστασίας του Δήμου, καθ’ όλη τη διάρκεια της κινητοποίησης, συνεχίζει το έργο της περαιτέρω συλλογής πληροφοριών και εκτίμησης των επιπτώσεων του σεισμού στην περιοχή ευθύνης του. Δήμοι που έχουν συστήσει Υπηρεσίες Δημοτικής Αστυνομίας, αναλαμβάνουν να διευκολύνουν τους πολίτες να μετακινηθούν προς τους χώρους καταφυγής. Επίσης συνεργάζονται όπου κριθεί αναγκαίο με την ΕΛ.ΑΣ. και το Λιμενικό Σώμα-Ελληνικής Ακτοφυλακής. Σε περιπτώσεις όπου παρουσιάζονται δυσχέρειες στις τηλεπικοινωνίες (σταθερή και κινητή τηλεφωνία) οι Δήμαρχοι θα πρέπει να καθορίζουν άμεσα, σημείο συγκέντρωσης (σε ασφαλή χώρο), στο οποίο κρίνεται απαραίτητο, μετά από προφορική συνεννόηση, να προσέλθουν οι επικεφαλής των φορέων που κύρια
εμπλέκονται σε επίπεδο Δήμου (ΕΛΑΣ, ΠΣ, ΕΚΑΒ, γραφείο Πολιτικής Προστασίας).

Σχέδιο διαχείρισης εκτάκτων αναγκών

Στο τρίτο μέρος του σχεδίου περιγράφονται οι διαδικασίες υλοποίησης των επί μέρους δράσεων στην αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών και στη διαχείριση συνεπειών από την εκδήλωση σεισμικών φαινομένων, όπως η κήρυξη περιοχών σε κατάσταση έκτακτης η οργανωμένη απομάκρυνση πολιτών από τις πληγείσες περιοχές λόγω επαπειλούμενου κινδύνου, αιτήματα συνδρομής προσωπικού και μέσων πολιτικής προστασίας, ανάληψη δράσεων πολιτικής προστασίας από εθελοντικές οργανώσεις, η ενημέρωση του κοινού και η παροχή οδηγιών, η εφαρμογή του Ειδικού Σχεδίου Διαχείρισης Ανθρώπινων Απωλειών και η τήρηση στοιχείων ειδικού φακέλου καταστροφής.