Του Αλέξανδρου Αντωνόπουλου, προέδρου ΤΠΔ
Η πρωτόγνωρη για τα μεταπολεμικά χρόνια οικονομική κρίση που αντιμετωπίζει η χώρα μας αναπόφευκτα οδήγησε στη συρρίκνωση των διαθέσιμων οικονομικών μέσων στους ΟΤΑ. Η κρίση όμως αυτή –σχήμα οξύμωρο– μπορεί να αποτελέσει εφαλτήριο για την επίλυση χρόνιων προβλημάτων. Ενα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση αυτή έχει ήδη πραγματοποιηθεί με την εφαρμογή του «Καλλικράτη» και τη θέσπιση, μεταξύ άλλων, διαδικασιών και συστημάτων διαφάνειας όσον αφορά τα οικονομικά των ΟΤΑ. Η επόμενη, όμως, σημαντική οικονομική πρόκληση αφορά τη διατήρηση της ομαλής χρηματοδότησής των ΟΤΑ και κυρίως την αντιμετώπιση των προβλημάτων υπερχρέωσης.
Χρηματοοικονομικό πλαίσιο υποστήριξης δήμων
Το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, ανταποκρινόμενο στην κρισιμότητα της οικονομικής συγκυρίας, σε στενή συνεργασία και με το υπουργείο Εσωτερικών, δημιούργησε ένα καινούριο χρηματοδοτικό πλαίσιο για την υποστήριξη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που μεταξύ άλλων αφορά:
α) τη δυνατότητα επιμήκυνσης ή και αναχρηματοδότησης των δανείων που έχει χορηγήσει σε ΟΤΑ με προβλήματα πρόσβασης σε δανεισμό (Ν. 3852/2010, άρθρο 264), καθώς και τα νομικά πρόσωπα και τις επιχειρήσεις αυτών, με ευνοϊκούς όρους,
β) την αναχρηματοδότηση των δόσεων εξυπηρέτησης των δανείων που έχει χορηγήσει σε ΟΤΑ που αντιμετωπίζουν ταμειακά προβλήματα μέχρι την έναρξη εφαρμογής του προγράμματος εξυγίανσης, που προβλέπεται από τον «Καλλικράτη» (Ν. 3870/2010, άρθρο 18), και
γ) τη λήψη δανείων για την ισοσκέλιση προϋπολογισμού (Ν. 3943/2010, άρθρο 49), αλλά και για ληξιπρόθεσμες οφειλές.
Στα αναφερόμενα θα πρέπει να προστεθεί και η συνέχιση της παροχής χρηματοδότησης για έργα, με ιδιαίτερη έμφαση σ’ αυτά που συγχρηματοδούνται από τα ευρωπαϊκά ταμεία.
25ετής επιμήκυνση και ελκυστικά επιτόκια για υπερχεωμένους δήμους
Ειδικότερα, όσον αφορά τη δυνατότητα επιμήκυνσης ή και αναχρηματοδότησης των δανείων των υπερχρεωμένων ΟΤΑ, το Ταμείο έχει διασφαλίσει ότι κατά προτεραιότητα γι’ αυτούς που θα ενταχθούν στο πρόγραμμα εξυγίανσης (Ν. 3852/2010, άρθρο 262), τα δάνειά τους (και των επιχειρήσεών τους και των νομικών τους προσώπων, κατά περίπτωση) θα επιμηκυνθούν ή και θα αναχρηματοδοτηθούν για διάρκεια εξόφλησης μέχρι 25 έτη, με ελκυστικά επιτόκια και ειδικότερους όρους εξυπηρέτησης. Με τις αναφερόμενες διευθετήσεις, η τοκοχρεολυτική απόσβεση των δανείων θα μειωθεί κατά 50% κατά μέσο όρο, γεγονός που θα απελευθερώσει αντίστοιχα ποσά από τους παρακρατούμενους από το Ταμείο ΚΑΠ. Η ελάφρυνση αυτή, σε συνδυασμό και με το επιχειρησιακό πρόγραμμα εξυγίανσης, εκτιμάται ότι μπορεί να οδηγήσει, στις περισσότερες περιπτώσεις, στην αποκατάσταση των συνθηκών ομαλής οικονομικής λειτουργίας. Στις χρηματοδοτικές δυνατότητες για την εξυγίανση θα πρέπει να προστεθεί και η συνδρομή, κατά περίπτωση, του Λογαριασμού Εξυγίανσης και Αλληλεγγύης, που προβλέπεται από το άρθρο 263 του «Καλλικράτη», και θα διατηρείται στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, το οποίο και θα υποστηρίζει τη λειτουργία του από τεχνικής απόψεως.
15ετής επιμήκυνση για δήμους με οικονομική δυσχέρεια
Πρόσβαση στη δυνατότητα επιμήκυνσης ή και αναχρηματοδότησης διαθέτουν και οι ΟΤΑ (και οι επιχειρήσεις και τα νομικά τους πρόσωπα που αντιμετωπίζουν οικονομική δυσχέρεια) που δεν εντάσσονται στην εξυγίανση, αλλά δεν μπορούν να δανειστούν σύμφωνα με τους όρους του «Καλλικράτη». Η δυνατότητα αυτή αφορά για διάρκεια μέχρι 15 έτη και με απώτερο σκοπό την άμεση εξομάλυνση της οικονομικής τους λειτουργίας.
Το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, σε συνεργασία με το υπουργείο Εσωτερικών, έχει θέσει ήδη στη διάθεση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο χρηματοοικονομικής υποστήριξης, το οποίο μπορεί να αντιμετωπίσει ιδιαίτερα αποτελεσματικά τις επιτακτικές οικονομικές ανάγκες της.