Tη χρηματοδότηση αναπτυξιακών, ψηφιακών και πράσινων δράσεων στις λιγνιτικές περιοχές προβλέπει απόφαση του υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κ. Σκρέκα με 30,5 εκατ. ευρώ, τα οποία θα προέρχονται από τα έσοδα του ευρωπαϊκού μηχανισμού πλειστηριασμών δικαιωμάτων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Τα έργα θα υλοποιηθούν στις περιφερειακές ενότητες Κοζάνης, Φλώρινας και Αρκαδίας, από το Πράσινο Ταμείο και τη Συντονιστική Επιτροπή Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, υπό την εποπτεία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Εντάσσονται στο δεύτερο πρόγραμμα του Πράσινου Ταμείου για τη χρηματοδότηση παρεμβάσεων στις περιοχές που θα βρεθούν στο επίκεντρο της απολιγνιτοποίησης.
Το πρόγραμμα διαρθρώνεται σε πέντε άξονες ως εξής:
Μείωση ενεργειακού αποτυπώματος – Προστασία περιβάλλοντος
Πρόκειται για δράσεις μείωσης του ενεργειακού αποτυπώματος, συνολικού προϋπολογισμού 12,35 εκατ. ευρώ. Αφορούν στην εκπόνηση μελετών και τευχών δημοπράτησης ενεργειακής αναβάθμισης κτιριακών εκπαιδευτικών συγκροτημάτων και εγκαταστάσεων του ΟΑΕΔ στις περιοχές δίκαιης αναπτυξιακής μετάβασης και του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Προβλέπεται, επίσης, η τοποθέτηση φωτοβολταϊκών στις στέγες, η εκπόνηση μελετών για την αποκατάσταση και αξιοποίηση λιγνιτικών εδαφών στους δήμους Βελβεντού, Βοΐου, Σερβίων και Πρεσπών.
Οι δράσεις για την προστασία του περιβάλλοντος έχουν συνολικό προϋπολογισμό 6,34 εκατ. ευρώ και αφορούν σε μελέτες αρδευτικού στις λίμνες Χειμαδίτιδας και Βεγορίτιδας, μελέτη για την απομάκρυνση αμιαντοσκεπών σε οικισμό του δήμου Μεγαλόπολης και πιλοτικές παρεμβάσεις βάσει των κατευθύνσεων των σχεδίων δράσης για την κυκλική οικονομία στους δήμους Βελβεντού, Βοΐου, Σερβίων και Πρεσπών.
Πράσινος μετασχηματισμός περιοχών δίκαιης αναπτυξιακής μετάβασης
Ο πράσινος μετασχηματισμός λιγνιτικών περιοχών, με προϋπολογισμό ύψους 2,3 εκατ. ευρώ, θα καλύψει:
- Σχέδια δράσης αστικής αναζωογόνησης και διαφοροποίησης της τοπικής οικονομίας στους δικαιούχους δήμους των λιγνιτικών πόρων.
- Δράσεις εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης σε θέματα πράσινης ανάπτυξης από τον όμιλο Ενεργών Νέων Φλώρινας.
- Τον οδηγό μεταβιομηχανικού σχεδιασμού λιγνιτικών οικισμών στην Ακρινή με δικαιούχο το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο.
- Την οργάνωση και δημιουργία δύο βοτανικών κήπων στις λιγνιτικές περιοχές της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας.
Προώθηση καινοτομίας και ενίσχυση παραγωγικού μετασχηματισμού επιχειρήσεων
Αφορά σε δράσεις συνολικού προϋπολογισμού 4 εκατ. ευρώ. Μεταξύ αυτών είναι η εκπόνηση μελέτης ωρίμανσης για την ίδρυση κόμβου καινοτομίας υδρογόνου από την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, σε σύμπραξη με το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ). Η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ) θα εκπονήσει μελέτη σκοπιμότητας για την ίδρυση του Μεσογειακού Κέντρου Επιχειρηματικότητας και Πολιτισμού Πελοποννήσου (ΜΕΚΕΠΠ). Ο Ενδιάμεσος Φορέας Επιχειρησιακών Προγραμμάτων Ανταγωνιστικότητας και Επιχειρηματικότητας (ΕΦΕΠΑΕ) θα αναλάβει την εκτέλεση της πρόσκλησης στήριξης και ενίσχυσης μικρομεσαίων επιχειρήσεων των λοιπών δήμων δικαιούχων λιγνιτικών πόρων.
Ευφυή συστήματα υποστήριξης της μετάβασης στη μετά τον λιγνίτη εποχή
Το έργο προβλέπει τη δημιουργία, από την Κοινωνία της Πληροφορίας (ΚτΠ), πλατφόρμας γεωχωρικής διαχείρισης και προβολής δημόσιων και ιδιωτικών υποδομών και εκμεταλλεύσεων των περιοχών δίκαιης αναπτυξιακής μετάβασης. Η ΚτΠ θα αναλάβει τη σύσταση παρατηρητηρίου, ανοιχτού μηχανισμού παρακολούθησης περιβάλλοντος και αγροτικών εκμεταλλεύσεων, πλατφόρμας επαγγελματικής κοινωνικής δικτύωσης και διασύνδεσης μεταξύ εργαζομένων, φορέων κατάρτισης, οργανισμών δημοσίου και επιχειρήσεων και συστήματα υποστήριξης για την υλοποίηση ψηφιακών έργων. Ο συνολικός προϋπολογισμός των έργων ανέρχεται στα 4,4 εκατ. ευρώ.
Τεχνική βοήθεια προγράμματος
Τις επόμενες ημέρες θα δημοσιευθεί στο Φύλλο Εφημερίδας Κυβερνήσεως η πρόσκληση του προγράμματος. Το πρόγραμμα θα αναρτηθεί και στο διαδίκτυο και θα περιλαμβάνει τις προθεσμίες υποβολής προτάσεων από τους δικαιούχους, όπως και όλες τις απαραίτητες πληροφορίες.