Δ. Παπαστεργίου: Δεν μπορεί να θεωρούνται οι δήμοι υπεύθυνοι ή οι μόνοι υπεύθυνοι για την κατάσταση που υπάρχει στη διαχείριση απορριμμάτων σήμερα
Αναστολή και επανεξέταση της οριζόντιας επιβολής του τέλους ταφής απορριμμάτων
Το Ολοκληρωμένο πλαίσιο για τη διαχείριση αποβλήτων και προώθηση της ανακύκλωσης και η εφαρμογή του Ν. 4819/2021 από τους δήμους, συζητήθηκε διεξοδικά σε παράλληλη εκδήλωση που έγινε στο πλαίσιο του Ετήσιου Τακτικού Συνεδρίου της ΚΕΔΕ, το Σάββατο 16 Οκτωβρίου.
Ομιλητές ήταν ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ, δήμαρχος Τρικκαίων Δημήτρης Παπαστεργίου, ο γενικός γραμματέας Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων, Μανώλης Γραφάκος, ο πρόεδρος Περιφερειακού ΦΟΔΣΑ Κεντρικής Μακεδονίας Μιχάλης Γεράνης, ο διευθύνων σύμβουλος ΕΟΑΝ Νίκος Χιωτάκης και ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνος Ζέρβας.
Δ. Παπαστεργίου: Η ιστορία του περιβάλλοντος, της κλιματικής κρίσης και της διαχείρισης απορριμμάτων αποτελούν πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας
Ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ Δημήτρης Παπαστεργίου θέτοντας στο τραπέζι της συζήτησης, το ζήτημα του τέλους ταφής των απορριμμάτων, ζήτησε την αναστολή της είσπραξης του, τουλάχιστον μέχρι το τέλος αυτής της προγραμματικής περιόδου 31/12/23. Εξηγώντας ότι, «στο ΕΣΠΑ τρέχουν πάρα πολλές μονάδες επεξεργασίας, και εκ των πραγμάτων, οι δήμοι που ενέταξαν έργα, χρειάζονται τα χρήματα για την ολοκλήρωσή τους».
Ο κ. Παπαστεργίου, χαρακτηρίζοντας ορθή την ψήφιση της απαλλαγής των δήμων απ’ αυτό έως και το τέλος του 2021, επεσήμανε ότι από 1/1/2022, θεωρητικά οι δήμοι θα πρέπει να πληρώσουν αυτό το τέλος ταφής το οποίο δεν είναι μικρό ποσό.
«Η διαφωνία μας είναι ότι δεν μπορεί να θεωρούνται οι δήμοι υπεύθυνοι ή οι μόνοι υπεύθυνοι για την κατάσταση στα απορρίμματα σήμερα» είπε, για να προσθέσει ότι «τα λάθη είναι πολλά έρχονται από πολύ πίσω και κυρίως δεν αφορούν τους δήμους αλλά οφείλονται στην ατολμία ή στην αναποφασιστικότητα που υπήρξε στο σχεδιασμό για την ανακύκλωση και τα απορρίμματα στη χώρα. Δεν μπορεί όλη αυτή την κακοδαιμονία του δημοσίου, την αργοπορία στη δημοπράτηση των έργων τα προβλήματα την αλλαγή του νόμου για τα δημόσια έργα να την πληρώσουν οι δήμοι και οι δημότες».
Επισήμανε ακόμη ότι το νέο νομοσχέδιο, «έχει φιλόδοξους στόχους», πέρα από τα σημεία, στα οποία υπάρχει διαφωνία, «θα πρέπει να δούμε πώς μπορούμε να το βελτιώσουμε αλλά και πως να κινηθούμε, τι διεκδικούμε και τι κάνουμε. Θα πρέπει από εδώ και πέρα να ξεκινήσουμε κάνοντας κάποια κτίρια, ας πούμε περιβαλλοντικά πιο πράσινα, γιατί το δικό μας παράδειγμα πρέπει να δουν οι δημότες για να παραδειγματιστούν και να το πράξουν», ενώ μίλησε και για το ζήτημα της εκπαίδευσης του προσωπικού των οργανισμών των δήμων.
Ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ, επισήμανε ακόμη ότι «η ιστορία των απορριμμάτων θα είναι η ιστορία της ζωής μας από εδώ και πέρα, γιατί είναι το ίδιο το περιβάλλον και η ζωή μας. Και επιπλέον θα πρέπει να κατανοήσουμε ότι πλέον η ιστορία του περιβάλλοντος, της κλιματικής κρίσης και της διαχείρισης απορριμμάτων που αναπόσπαστο κομμάτι αυτής είναι, είναι κάτι που θα μας συντροφεύει σε κάθε κίνηση που κάνουμε. Δεν νομίζω πως μπορεί να υπάρχει πρωτοβουλία, έργο το οποίο θα τρέξουμε, στο οποίο δεν θα πρέπει να δούμε τον παράγοντα αυτό».
Μιχάλης Γεράνης: Οι δήμαρχοι πρέπει να βάλουν ψηλά στην ατζέντα τη διαλογή στην πηγή
«Επικροτούμε την νομοθετική πρωτοβουλία του υπουργείου Περιβάλλοντος, που είναι πλέον νόμος του κράτους, με βασικό σύνθημα Οδηγός για τη Διαλογή στην Πηγή των ανακυκλώσιμων υλικών» επισήμανε ο πρόεδρος Περιφερειακού ΦΟΔΣΑ Κεντρικής Μακεδονίας Μιχάλης Γεράνης. Και πρόσθεσε ότι οι δήμαρχοι πρέπει να βάλουν ψηλά στην ατζέντα τη διαλογή στην πηγή: «Να κάνουμε μεγάλα βήματα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Έχουμε χάσει χρόνο αλλά τώρα πλέον μπαίνει το νερό στο αυλάκι».
Ο ΦΟΔΣΑ Κεντρικής Μακεδονίας, όπως είπε ο κ. Γεράνης, 38 δήμοι, 2 εκατ. χρήστες, 7 νομοί, λειτουργεί ως πυξίδα για τη χώρα, μετά από 7 χρόνια πολλής δουλειάς.
Ο ίδιος χαρακτήρισε άδικο το τέλος ταφής και δεν πρέπει να μπει σε αυτή τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Πρέπει να γίνει ένας διάλογος για να πάρει αναβολή.
Αναφερόμενος τέλος στα εργοστάσια ενεργειακής αξιοποίησης, τα χαρακτήρισε μονόδρομο και λύση για τη χώρα.
Μανώλης Γραφάκος: Ο νόμος για τη διαχείριση των αποβλήτων ιεραρχεί τις δράσεις για τα επόμενα χρόνια
«Ο νόμος για τη διαχείριση των αποβλήτων, δεν είναι τίποτε άλλο από μία ιεράρχηση και τακτοποίηση των δράσεων που πρέπει να κάνουμε τα επόμενα χρόνια για να ξεφύγουμε από την κακή θέση την οποία βρισκόμαστε» επισήμανε ο γενικός γραμματέας Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων του ΥΠΕΝ, Μανώλης Γραφάκος.
Απαγορεύει ρητά την ταφή, και οδηγεί σε μια αλλαγή κουλτούρας η οποία θέλει θεσμικό πλαίσιο, εργαλεία και ανθρώπους – που δεν είναι άλλοι από την Αυτοδιοίκηση Α΄βαθμού – σε συνεργασία με την κοινωνία να υλοποιήσουν αυτό το στόχο, όπως είπε.
Ο κ. Γραφάκος χαρακτήρισε ως μεγάλη πρόκληση και τομή του νομοσχεδίου την εφαρμογή του «Πληρώνω Όσο Πετάω», λέγοντας πως «είναι ο ακρογωνιαίος λίθος για να οδηγηθούμε στην ταφή εκεί που την έχουμε βάλει ως στόχο το 2030».
Χαρακτήρισε σημαντικό πρώτο βήμα, να υλοποιήσουν οι δήμοι σχέδια πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων στις περιοχές τους, και να σκεφτούν σε τοπικό επίπεδο έξυπνους τρόπους, που και η επιχειρηματικότητα και το μέσο νοικοκυριό θα παράγει λιγότερα απόβλητα. Και ως δεύτερο τη δημιουργία κέντρων επαναχρησιμοποίησης, τα οποία χαρακτήρισε «σπόρο», που θα εντάξει τους πολίτες σε μια κουλτούρα να μην πετούν κάτι που δεν χρειάζονται αλλά να το κατευθύνουν σε χώρο, όπου μετά από κατάλληλη επεξεργασία θα επιστρέφει για χρήση στην οικονομία και κυρίως σε ανθρώπους που έχουν ανάγκη.
Ο κ. Γραφάκος σημείωσε ακόμη ότι δεν είναι μόνο η ανακύκλωση των συσκευασιών αλλά και το μεγάλο «κομμάτι», που αφορά στα βιοαπόβλητα. Από τις 100 μονάδες βάρους αποβλήτων, είπε, τα 40-45 είναι τρόφιμα και κηπευτικά και τα άλλα 25 είναι χαρτί. Χαρακτήρισε το παράδειγμα της Κεντρικής Μακεδονίας ως το καλύτερο «και το υιοθετούμε και εμείς, γι’ αυτό θέλουμε ισχυρούς ΦΟΔΣΑ να καλύψουν με μια προμήθεια όλη την περιφέρεια».
Μάλιστα ανακοίνωσε οι δήμοι θα έχουν εξοπλισμό με κοινοτικά χρήματα για να αναπτύξουν τα βιοαπόβλητα, τα οποία να εκτρέψουν αμέσως με ξεχωριστή συλλογή, από την ταφή και να τα οδηγήσουν σε μονάδες επεξεργασίας.
Και προέτρεψε τους δήμους να προχωρήσουν στη δημιουργία ρευμάτων ανακύκλωσης ανάλογα με τα χαρακτηριστικά των περιοχών και των γειτονιών τους, αλλά και στη δημιουργία πολλαπλών ρευμάτων στους δημόσιους χώρους των δήμων τους.
Ο κ. Γραφάκος σημείωσε ότι το «Πληρώνω Όσο Πετάω», μπορεί να εφαρμοστεί στα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος και στα ξενοδοχεία άνω των 100 κλινών, άμεσα, και ότι αναμένεται να βγει και η σχετική πρόσκληση για χρηματοδότηση των δήμων.
Σχετικά με τον ΕΟΑΝ τόνισε ότι θα λειτουργεί σαν Ανεξάρτητη Αρχή που θα ελέγχει αν τα χρήματα των πολιτών «πιάνουν τόπο», τα συστήματα ανακύκλωσης, τη διαχείριση των πόρων και την τιμολογιακή πολιτική των ΦΟΔΣΑ.
Ν. Χιωτάκης: Ο νέος ρόλος του ΕΟΑΝ
Στο σημαντικό ρόλο που θα έχει ο Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης στη νέα πραγματικότητα της διαχείρισης των απορριμμάτων και την προώθηση της ανακύκλωσης, αναφέρθηκε ο πρόεδρός του Νίκος Χιωτάκης.
Όπως είπε, ο ΕΟΑΝ, δημιούργησε Οδηγό Ανακύκλωσης για τους δήμους, ο οποίος από την ερχόμενη Δευτέρα 18 Οκτωβρίου, θα είναι διαθέσιμος ηλεκτρονικά στην ιστοσελίδα του Οργανισμού.
Παράλληλα τόνισε ότι ο ρόλος του οργανισμού θα είναι επιτελικός και θα επιβλέπει τα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης. «Θέλουμε να είμαστε ο κόμβος ανάμεσα στην κυβέρνηση, στα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης, στους δήμους και βεβαίως στην κοινωνία των πολιτών.
«Για να πετύχουμε όλοι μαζί, πρέπει αυτός ο κόμβος πρέπει να λειτουργήσει και να συντονίζει αυτές τις τέσσερις πτυχές της ανακύκλωσης και βεβαίως ο στόχος, είναι από το 20% που σήμερα αξιοποιείται από τα απορρίμματα και το 80 % θάβεται, να πάμε ακριβώς στο αντίθετο».
Ο κ. Χιωτάκης ενημέρωσε επίσης ότι, ο ΕΟΑΝ, επιδιώκει να πολλαπλασιάσει τις παρεμβάσεις του δημιουργώντας έναν ολοκληρωμένο στρατηγικό σχεδιασμό και μια πολυεπίπεδη επικοινωνία. Ο ρόλος του Οργανισμού, όπως είπε, θα στραφεί προς την κυκλική οικονομία, και προανήγγειλε αύξηση των υφιστάμενων ρευμάτων ανακύκλωσης από 7 σε 14 μέχρι το 2025.
Αναφέρθηκε τέλος, στην ψηφιακή πλατφόρμα Greece Cycle, η οποία απαντά αμέσως για την εναλλακτική διαχείριση και την κυκλική οικονομία ως πρώτο βήμα των ενεργειών του Οργανισμού.
Κωνσταντίνος Ζέρβας: Να επανεξεταστεί η οριζόντια επιβολή τέλους ταφής
«Όλοι θα συμφωνήσουμε για την ολοκλήρωση των έργων των ΜΕΑ και των ΜΕΒΑ αλλά τις περισσότερες φορές η ολοκλήρωσή τους δεν εξαρτάται από την πρόθεση των δικαιούχων», επεσήμανε ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνος Ζέρβας, «αλλά κυρίως από την ανταπόκριση των υπηρεσιών της πολιτείας, που τις περισσότερες φορές αστοχούν καταστρατηγούν, καθυστερούν, τιθέμενους χρόνους έκδοσης αδειών και αξιολόγηση, προτάσεων».
Ο ίδιος πρόσθεσε πως «τελικά η οριζόντια επιβολή τέλους ταφής σε όλους τους ΟΤΑ, ασχέτως αν φέρουν αυτή την ευθύνη, δεν ξέρω αν θα πρέπει να διατηρηθεί και αν θα πρέπει να τεθεί σε μια διαφορετική βάση. Επίσης δεν έχω αντιληφθεί γιατί θα πρέπει να επιβάλλεται πρόστιμο για τον υπόλοιπο τομέα το οποίο θα πρέπει να οδηγείται σε μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης, οι οποίες με ευθύνες του κράτους του ΥΠΕΝ δεν έχουν κατασκευαστεί».