Το φετινό συνέδριό της ΚΕΔΕ βρίσκει την Τοπική Αυτοδιοίκηση αντιμέτωπη με μια μεγάλη πρόκληση: την αλλαγή του Καλλικράτη και την προώθηση μιας ουσιαστικής μεταρρύθμισης στη λειτουργία του Κράτους και της Αυτοδιοίκησης. Με βάση αυτή την πρόκληση, ποιος είναι κατά τη γνώμη σας ο οδικός χάρτης που πρέπει να χαράξει το συνέδριο και εν γένει η Αυτοδιοίκηση;
Εκτιμώ ότι δεν θα γίνει καμία ουσιαστική προσπάθεια για αποκέντρωση από την κυβέρνηση, γιατί έως τώρα δείχνει εντόνως εχθρική στάση προς την ισχυροποίηση της τοπικής εξουσίας και συστηματικά με διαδοχικά νομοθετήματα ενισχύει και υπερδιογκώνει την κεντρική γραφειοκρατία, εκτιμώντας εσφαλμένα ότι έτσι μπορεί να ελέγχει και να χειραγωγεί το κράτος. Θα αναφέρω λίγα μόνο παραδείγματα: ελαχιστοποίηση ή κατάργηση θεσμοθετημένων πόρων, βοσκότοποι, λαϊκές αγορές, αύξηση κρατικών γραμματέων, πολλαπλασιασμός αριθμού συμβούλων, ελαχιστοποίηση Π.Δ.Ε, πολεοδομίες, δραματική αύξηση της τοπικής γραφειοκρατίας, αφυδάτωση πολιτικού και διοικητικού ρόλου δημάρχου, περιορισμός κοινωνικού ρόλου δήμων, κ.λπ.
Άλλωστε στο νέο μνημόνιο που έχουν υπογράψει και εκτελούν και με τον προϋπολογισμό του 2018, δεν έχουν εγγράψει ούτε ένα ευρώ για θεσμική παρέμβαση στους ΟΤΑ.
Η αυτοδιοίκηση όφειλε εγκαίρως όπως είχαμε τονίσει να δώσει ολοκληρωμένη πρόταση για το κράτος και την αποκέντρωση, με βάση τις αρχές της εγγύτητας και της επικουρικότητας, αναλαμβάνοντας έτσι την πρωτοβουλία των κινήσεων και ανοίγοντας διάλογο με τα κόμματα και την κοινωνία. Ίσως να υπάρχει ακόμη χρόνος γι΄ αυτό.
Κομβικό σημείο για το μέλλον και το νέο ρόλο που πρέπει να έχει η Τοπική Αυτοδιοίκηση, αποτελεί η δρομολογούμενη αλλαγή του θεσμικού πλαισίου που τη διέπει. Ποιες αλλαγές θεωρείτε καθοριστικές, ούτως ώστε να μπορούν οι δήμοι να αποφασίζουν για το μέλλον των τοπικών τους κοινωνιών, την τοπική ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή, για βιώσιμες και έξυπνες πόλεις, για τη διασφάλιση της διαφάνειας, για τη μεταρρύθμιση του κράτους και της ίδιας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης;
Που είδατε να υπάρχει δρομολογημένη αλλαγή του θεσμικού πλαισίου των ΟΤΑ; Κάθε μέρα γίνονται δηλώσεις από αρμοδίους και μη, οι οποίες είτε αντιφάσκουν είτε αλληλοαναιρούνται. Άλλωστε και οι θρυλούμενες αλλαγές περιορίζονται μόνο στο εκλογικό σύστημα που ακόμη, πλην τους τίτλους διατηρείται ως επτασφράγιστο μυστικό.
Μια σοβαρή προσπάθεια που θα οδηγεί σε αποκέντρωση χρειάζεται σοβαρή προπαρασκευή, συνοδευτικά μέτρα πολιτικής και κυρίως πόρους. Από αυτά τίποτα δεν υπάρχει.
Η κυβέρνηση έχει ανακοινώσει ότι μία από τις αλλαγές του Καλλικράτη, αφορά στην εφαρμογή της απλής αναλογικής από τις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2019. Αντιθέτως η θέση της ΚΕΔΕ είναι ότι πρώτα πρέπει να μεταρρυθμιστεί το κράτος και μετά να γίνει οποιαδήποτε συζήτηση για αλλαγή εκλογικού συστήματος. Ποια είναι η δική σας θέση;
Η απλή αναλογική εφαρμοζόμενη σ΄ αυτό το πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία των Δήμων και των Περιφερειών θα είναι ενσυνείδητως η χαριστική βολή στους θεσμούς αποκέντρωσης και κατ’ επέκταση στη χώρα. Όποιος επιθυμεί την καθιέρωση της απλής αναλογικής ως σύστημα εκλογής των τοπικών αρχών, πρέπει πρώτα να αλλάξει πλήρως τον σημερινό κώδικα και όχι μόνο το εκλογικό σύστημα.
Αυτό όμως είναι κάτι άλλο από αυτό που δημοσίως δηλώνεται και απαιτεί σοβαρή προετοιμασία και χρόνο. Νομίζω όμως ότι η πρόθεση είναι να κατοχυρωθεί ο εκβιαστικός ρόλος των μειοψηφιών στην άσκηση της τοπικής δημόσιας εξουσίας, μήπως και ο συρρικνούμενος ΣΥΡΙΖΑ καταφέρει και αποκτήσει κάποια έστω και μικρά οργανωμένα τοπικά κοινωνικά ερείσματα, τα οποία σήμερα στερείται κατά κανόνα.
Ένα από τα βασικά αιτήματα που προβάλει η Αυτοδιοίκηση σήμερα είναι να της δοθεί η δυνατότητα να συμβάλει ουσιαστικά στην αναπτυξιακή ανασυγκρότηση της χώρας, την επιστροφή της κοινωνίας στην κανονικότητα, και τον επαναπατρισμό των νέων που «έδιωξε» η κρίση. Με ποιον τρόπο και ποια εργαλεία θεωρείτε ότι μπορούν να στηριχθούν οι αναπτυξιακές δυνατότητες των δήμων σήμερα;
Μόνο με αποκέντρωση. Δηλαδή άσκηση της εκτελεστικής εξουσίας στο πλησιέστερο στον πολίτη επίπεδο, που δεν θα βελτιώσει θεαματικά μόνο το σημερινό άγονο μοντέλο των δημοσίων και ιδιωτικών επενδύσεων, αλλά και θα εξοικονομήσει τεράστιες εσωτερικές δαπάνες από την κρατική λειτουργία, μειώνοντας δραστικά την άχρηστη γραφειοκρατία και τη θεσμική διαφθορά. Επιπλέον και σημαντικότερο, θα συμβάλλει στην πολιτική απελευθέρωση του λαού από τα κάθε λογής δίκτυα πολιτικής εξάρτησης και θα δώσει ανάσες και χώρο σε επίλεκτες κοινωνικές ομάδες και στους νέους μας που σήμερα αποκλείονται από το δικαίωμα συμμετοχής στα κοινά και τη συνδιαμόρφωση, του δικού τους μέλλοντος.
Είναι γεγονός ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση στην οκταετία της κρίσης υπέστη πρωτοφανείς περικοπές των εσόδων της, ενώ και ο κρατικός προϋπολογισμός του 2018 προβλέπει περαιτέρω μειώσεις . Ποιες θεωρείτε ότι πρέπει να είναι οι άμεσες οικονομικές διεκδικήσεις των δήμων;
Αλλαγή πλεύσης.